تحقیق بررسي ارتباط ميان رضايت زناشويي و هوش همسران
چكيده
پژوهش حاضر به منظور بررسي ارتباط ميان رضايت زناشويي وهوش همسران صورت گرفته است. طرح پژوهش از نوع پس رويدادي بود واز طريق نمونهگيري در دسترس، 60نفر زن وشوهر (30زوج ) انتخاب شدند .ابراز پژوهش شامل پرسشنامه 47سوالي رضايت زناشويي Enrich وماتريسهاي پيشرونده ريون بود.فرضيه تحقيق با استفاده از روش همبستگي پيرسون مورد بررسي قرار گرفت ونتيجه ،در سطح اطمينان 99%دو فرضيه تحقيق يكي مبني بر رابطه بين رضايت زناشويي وهوش مردان وديگري مبني بر رابطه رضايت زناشويي وهوش زنان رد وفرض صفر مورد قبول واقع شد. دو فرضيه تحقيق بعدي با استفاده از روش t استودنت مورد بررسي قرار گرفت ونتيجه ،هردو در سطح اطمينان 99%رد وفرض صفر مورد قبول واقع شد واين نتايج حاصل شد،بين رضايت زناشويي مردان وزنان وهمچنين بين هوش مردان وزنان تفاوت معناداري وجود ندارد.
مقدمه
پيامبر اكرم (ص) فرمودند:هيچ چيز نزد خدا محبوبتر از خانه اي كه به ازدواج آباد شود نيست و هيچ چيز نزد خدا منفورتر از آشيانه‌اي كه در اسلام بوسيله طلاق از هم بپاشد نيست(مشكيني، 1359 ، ص182).
همسر‌گزيني، ازدواج، تشكيل خانواده، فرزند و تربيت او همه مراحلي از امتحان بزرگ الهي است كه يكي پس از ديگري از راه مي‌‌رسند و آدمي باكوله بار معرفت و اختيار، چنگ در ريسمان توكل الهي مي‌زند تا به اوج قله‌هاي پر غرور تكامل قدم نهد و خود را بر كشد ، تا در نهايت راههاي پر پيچ و خم زندگي مقام والاي (و رضوان من الله اكبر )را احراز نمايد. ادارة زندگي مشترك و تدبير نيكوي خانواده، همچون ساير امور نيازمند دانش كافي،دل اگاهي و بصيرت است. موفقيت در اين حوزه،مجاهدت و سعي وافر مي‌طلبد ،تا بتواند بارقه‌هاي هدايت الهي را به سوي خود جذب كند،خانواده متعادل،يكي از آرمانهاي تشكيل زندگي و آرزوي برتر هر زوج جواني است (شرفي ،1377،ص 14).
زناشويي و تاسيس زندگي مشترك خانوادگي يك خواسته طبيعي است. كه غرائزش در وجود انسانها نهاده شده‌است و اين خود يكي از نعمتهاي بزرگ الهي است (اميني،1363،ص 3).
يكي از انگيزه‌هاي زيبا و متعالي بشر ،گرايش او به تشكيل خانواده و داشتن فرزند است . زندگي خانوادكي بشر صددرصد طبيعي است .به اين معني كه آفرينش انسان به گونه‌اي است كه او را به طور فطري و طبيعي به سوي تشكيل كانون خانوادگي و داشتن فرزند سوق مي‌دهد . شواهد تاريخي نشان مي‌دهد كه انسان در تمام طول تاريخ،زندگي خانوادگي داشته است (سادات ،1377،ص 17).
انديشمنداني كه تاريخ را از سر بصيرت مطالعه كرده‌اند بر اين باورند كه در طول تاريخ هيچ رسم و قانوني به اندازه همسر گزيني و تشكيل خانواده اهميت نداشته است . علـت اين حقيقت آن است كه ازدواج يك امر نوعي است نه شخصي. يعني هدف آن بقاوپرورش واستمرار نوع بشر است (سادات ،1377، ص 18).
پس از تشكيل خانواده زن و مرد از روي عشق و محبت در خدمت يكديگر در مي‌آيند و هر يك خود را وقف آسايش و راحتي ديگري مي‌كند . در مرحلة بعد، اين دو در خدمت پرورش و رفاه فرزندان قرار مي‌گبرند وبه اين ترتيب از حصار تنگ خودخواهي تنها براي خود كاركردن و جز خود كسي را نديدن ، تا حدي خارج مي‌شوند ، عواطف و ويژگيهاي روحي آنها با قرار گرفتن در محدودة اين پيوند صيقل مي‌خورد و جز خود ، دغدغة كس ديگري نيز در درون آنها بوجود مي‌آيد . اين تمرين مناسبي براي مبارزه با خودبيني و خودخواهي است كه اولين شرط رشد و كمال آدمي به حساب مي‌آيد . بسياري از نيازهاي اساسي انسان در خانواده تأمين مي‌شود : نياز زيستي و غريزي به جنس مخالف ، نياز به محبت ، عاطفه ، نياز به داشتن فرزند و0000 (سادات ، 1377، ص 19 ) .
امروزه اختلال در نظام مقدس خانواده و بي‌اعتنايي به اصول ضروري و ارزشهاي آن است كه پايه هاي اصلي خود زمين را به تباهي كشيده و دوران معاصر را به نام (بيگانگي انسان از انسان ) كه به بيماري غير قابل علاج (بيگانگي انسان از خويشتن ) منتهي گشته است ، سزاوار نموده‌است . توقع يك جامعة صالح و مجتمع قابل تفسير با (حيات اجتماعي معقول) بدون اصلاح نظام خانواده كاملاً بيجا و خلاف حقيقت است (انصاريان ، 1377 ، ص 3 ) .
در جامعة ما اهميت آشنايي با و ظايف و حقوق همسران و راه و رسم زندگي زناشويي آن‌چنان كه بايد براي همگان روشن نشده و آموزش قبل از ازدواج جايگاه لازم خود را نيافته است . لازم است زوجين قبل از تشكيل خانواده با شركت در كلاسهاي آموزشي ويژه ، با مطالعه كتابهاي مفيد و كسب اطلاعات از افراد صاحبنظر ، آگاهيهاي لازم را كسب كنند . با اين گونه آموزشهاي اوليه مي‌توان از بروز بسياري از مشكلات در خانواده‌ها پيشگيري كرد (سادات ، 1377 ، ص 42 ) .
فهرست جدولها
عنوان ………………………………………………………………………………………………………… صفحه
جدول 1-1- تفسير كيفي معادلهاي هوشبر آزمون ماتريسهاي پيشرو……………………………………… 7
جدول 1-4- يافتههاي توصيفي نمرات رضايت زناشويي وهوش مردان ………………………………….. 123
جدول 2-4 – يافتههاي توصيفي نمرات رضايت زناشويي وهوش زنان…………………………………….. 123
جدول 3-4- يافتههاي توصيفي نمرات رضايت زناشويي مردان وزنان …………………………………….. 124
جدول 4-4- يافتههاي توصيفي نمرات هوش مردان وزنان ……………………………………………………… 125
جدول 5-4- ضريب همبستگي بين رضايت زناشويي وهوش مردان……………………………………….. 126
جدول 6-4- ضريب همبستگي بين رضايت زناشويي وهوش زنان …………………………………………. 127
جدول 7-4- نتايج آزمون tمستقل براي رضايت زناشويي مردان وزنان …………………………………. 128
جدول 8-4- نتايج آزمون t مستقل براي هوش مردان وزنان ………………………………………………….. 128
فهرست نمودارها
عنوان ………………………………………………………………………………………………………… صفحه
نمودار 1-4…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 124 ميانگين نمرات رضايت زناشويي وهوش مردان وزنان
نمودار 2-4…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 125 ميانگين نمرات رضايت زناشويي مردان وزنان
نمودار 3-4…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 126 ميانگين نمرات هوش مردان وزنان
فهرست مطالب
عنوان ………………………………………………………………………………………………………… صفحه
چكيده
مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 1
فصل اول :گستره علمي موضوع پژوهش
1- موضوع پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………… 4
2- هدفهاي پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………… 4
3- امكان بررسي موضوع پژوهش واهميت آن ………………………………………………………………………….. 5
4- سؤالهاي پژوهش …………………………………………………………………………………………………………………….. 5
5- فرضيههاي پژوهش………………………………………………………………………………………………………………….. 6
6- متغيرها وتعريف عملياتي آنها…………………………………………………………………………………………………. 6
خلاصه…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 8
فصل دوم:ادبيات وپيشينه تحقيق
تعريف رضايت……………………………………………………………………………………………………………………………… 10
تعريف رضايتمندي زناشويي………………………………………………………………………………………………………….. 11
ازدواج …………………………………………………………………………………………………………………………………………… 12
تعريف ازدواج …………………………………………………………………………………………………………………………………. 12
فوائد ازدواج…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 13
ازدواج دختر وپسر ريشههاي دوران كودكي ………………………………………. 14
افكار مسموم ……………………………………………………………….. 17
بهداشت رواني ………………………………………………………………. 17
بهداشت رواني از ديدگاه اسلام وعرفان ………………………………………….. 20
مهمترين عوامل براي ازدواجهاي موفق…………………………………………… 20
پختگي رواني ورشد عاطفي فكري طرفين………………………………………… 20
طرز تفكر وعقايد وتمايلات …………………………………………………….. 21
طرز تلقي ونگرشها …………………………………………………………… 22
عقايد مذهبي ……………………………………………………………….. 23
اختلافات طبقاتي ……………………………………………………………. 23
ميزان تحصيلات …………………………………………………………….. 24
توافق وطرز فكر درباره امورجنسي ……………………………………………… 24
تولد فرزند…………………………………………………………………… 25
تعداد فرزندان……………………………………………………………….. 26
اخلاق ……………………………………………………………………… 26
دخالت اطرافيان وبستگان ……………………………………………………… 27
تفاوت سني بين زن وشوهر …………………………………………………… 27
رابطه با اوليا ………………………………………………………………… 28
ويژگيهايي كه در امر زناشويي نقش منفي دارد…………………………………….. 29
وجوهي از اختلافات زناشويي ………………………………………………………………………………………………………. 31
نيازهاي احساسي زن ومرد…………………………………………………………………………………………………………….. 31
چگونه مي‌توان در زندگي خوشبخت بود……………………………………………………………………………………… 32
نياز اساسي ازدواج موفق………………………………………………………………………………………………………………… 33
نقش زن در زندگي امروز ……………………………………………………………………………………………………………… 35
زن در نقش همسري …………………………………………………………………………………………………………………….. 35
موقعيت زن در اسلام ……………………………………………………………………………………………………………………. 36
ازدواج از نظر اسلام………………………………………………………………………………………………………………………… 37
سختگيري در مسئله ازدواج………………………………………………………………………………………………………….. 38
اهداف والاي ازدواج در اسلام……………………………………………………………………………………………………….. 38
معيارهاي انتخاب همسر ………………………………………………………………………………………………………………. 40
خواستگاري……………………………………………………………………………………………………………………………………… 42
مهريه……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 42
جهيزيه …………………………………………………………………………………………………………………………………………… 43
عقد وعروسي…………………………………………………………………………………………………………………………………… 44
حقوق زن وشوهر……………………………………………………………………………………………………………………………. 45
رفتار…………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 46
گفتار………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 46
هدف زندگي ازديد قرآن ………………………………………………………………………………………………………………. 46
اساس رابطه زناشويي از نظر قرآن كريم …………………………………………………………………………………….. 47
خانواده…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 48
تيپهاي خانواده………………………………………………………………………………………………………………………………… 49
خانواده متزلزل . ……………………………………………………………………………………………………………………………. 50
خانواده متعادل……………………………………………………………………………………………………………………………….. 50
خانواده متكامل……………………………………………………………………………………………………………………………….. 50
ويژگيهاي ارتباط سالم زن و شوهر……………………………………………………………………………………………….. 51
ويژگيهاي ارتباط ناسالم زن و شوهر……………………………………………………………………………………………… 52
توصيههايي براي زن وشوهرها………………………………………………………………………………………………………. 53
شيوههاي كاربردي براي رسيدن به تفاهم ………………………………………………………………………………….. 53
طلاق…………………………………………………………………………………………………………… 54
خانواده گسسته …………………………………………………………………………………………………………………………. 56
اختلافات خانوادگي ……………………………………………………………………………………………………………………….. 56
تاثير فروپاشي ازدواج وجامعه………………………………………………………………………………………………………… 57
انواع عوارض بعد از طلاق……………………………………………………………………………………………………………… 58
تدابير اسلام براي پيشگيري از طلاق…………………………………………………………………………………………… 59
هوش………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 60
تعريف هوش…………………………………………………………………………………………………………………………………… 60
وضعيت هوش در سازمان واعمال ذهني …………………………………………………………………………………….. 63
هوش عملي وهوش نظري…………………………………………………………………………………………………………….. 64
هوش واستعدادهاي ديگر………………………………………………………………………………………………………………. 65
ماهيت عامل g ……………………………………………………………………………………………………………………………… 67
تست هوش چيست……………………………………………………………………………………………………………………….. 67
بهره هوشي (هوشبهر )چيست………………………………………………………………………………………………………. 67
بهره هوشي وتوانائيهاي ديگر ذهني………………………………………………………………………………………………. 69
ماهيت هوش …………………………………………………………………………………………………………………………………. 70
الف- هوش بعنوان توان درك رابطه…………………………………………………………………………………………….. 71
ب- هوش بعنوان توان سازگاري با موقعيتهاي جديد…………………………………………………………………. 71
پ- هوش بعنوان ظرفيت يادگيري ……………………………………………………………………………………………… 72
ت- هوش بعنوان قدرت وتفكر انتزاعي ………………………………………………………………………………………. 72
عوامل موثر در رشد هوش ……………………………………………………………………………………………………………. 72
نقش محيط ووراثت در تشكيل هوش………………………………………………………………………………………….. 73
1- وراثت وهوش……………………………………………………………………………………………………………………………. 73
2- ازدواج ميان خويشاوندان وهوش …………………………………………………………………………………………… 75
3- هوش چگونه به ارث ميرسد…………………………………………………………………………………………………… 75
4- محيط وهوش…………………………………………………………………………………………………………………………… 75
5- نقش زمان در تشكيل هوش……………………………………………………………………………………………………. 76
6- عوامل محيطي موثر در رشد هوش………………………………………………………………………………………… 77
آزمون استانداردشده هوش……………………………………………………………………………………………………………. 78
آزمونهاي هوش ……………………………………………………………………………………………………………………………… 80
آزمونهاي گروهي…………………………………………………………………………………………………………………………….. 81
آزمونهاي فردي هوش…………………………………………………………………………………………………………………….. 82
ديدگاه نظري مختلف از مفهوم هوش…………………………………………………………………………………………… 83
نظريههاي معاصر هوش…………………………………………………………………………………………………………………. 84
الف: نظريههاي عاملي هوش………………………………………………………………………………………………………….. 85
نظريه دوعاملي اسپيرمن………………………………………………………………………………………………………………… 86
نظريه سلسله مراتبي………………………………………………………………………………………………………………………. 87
نظريه چند عاملي ترستون…………………………………………………………………………………………………………….. 88
نظريه سه بعدي گيلفورد……………………………………………………………………………………………………………….. 89
نظريه كتل درباره هوش متبلور وهوش سيال……………………………………………………………………………… 90
نظريه دوسطحي جنسن………………………………………………………………………………………………………………… 91
ب: نظريههاي فرايند مداري هوش……………………………………………………………………………………………….. 92
نظريه شناختي پياژه درباره هوش………………………………………………………………………………………………… 93
نظريه بازنمايي برونر……………………………………………………………………………………………………………………….. 95
مروري بر نتايج تحقيقات به عمل آمده در زمينه رضامندي زناشويي درداخل وخارج كشور….. 95
خلاصه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 107
فصل سوم: فرايند روش شناختي بررسي تجربه موضوع
1-انتخاب نمونه……………………………………………………………………………………………………………………………… 114
1-1- جامعه مورد بررسي…………………………………………………………………………………………………………….. 114
2-1 روش نمونه گيري ………………………………………………………………………………………………………………… 115
3-1 نمونه منتخب………………………………………………………………………………………………………………………… 115
2-ابزار وروش اجراي پژوهش……………………………………………………………………………………………………….. 115
1-1 ابزار پژوهش …………………………………………………………………………………………………………………………. 115
2-2 آزمون رضايتمندي زناشويي ENRICH………………………………………………………………………….. 115
3-2روش نمره گذاري پرسشنامه رضايتمندي زناشويي ENRICH……………………………………… 119
4-2آزمون ماتريسهاي پيشرونده ريون RAIVEN………………………………………. 120
5-2شيوه نمره گذاري ماتريسهاي پيشرونده ريون RAIVEN…………………………… 120
6-2 روش اجراي پژوهش…………………………………………………………………………………………………………….. 121
3-طرح پژوهش وروشهاي آماري………………………………………………………………………………………………….. 121
1-1- معرفي طرحهاي پژوهش …………………………………………………………………………………………………… 121
1-2-روشهاي آماري وتحليل دادهها …………………………………………………………………………………………… 121
خلاصه…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 122
فصل چهارم:ارائه وتحليل نتايج كمي
1-يافتههاي توصيفي ……………………………………………………………………………………………………………………. 123
2-يافتههاي مربوط به تحليل نتايج در چار چوب فرضيهها ……………………………………………………… 126
خلاصه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 128
فصل پنجم : بحث ونتايج كمي
1-بحث وبررسي درباره يافتهها ……………………………………………………………………………………………………. 130
2-تفسير نهايي ……………………………………………………………………………………………………………………………… 131
3-محدوديتهاي پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………….. 137
4-پيشنهادات………………………………………………………………………………………………………………………………….. 138
منابع…………………………………………………………………………………………………………… 139
پيوستها
جدول دادههاي خام مردان……………………………………………………………………………………………………………. 142
جدول داده هاي خام زنان……………………………………………………………………………………………………………… 143
جدول نمرات رضايت زناشويي وهوش مردان………………………………………………………………………………. 144
جدول نمرات رضايت زناشويي وهوش زنان………………………………………………………………………………… 146
پرسشنامه رضايت زناشويي …………………………………………………………………………………………………………… 148
برگ نمره گذاري ماتريسهاي پيشرونده ريون………………………………………………………………………………. 150
فهرست جدولها
فهرست نمودارها
تحقیق بررسي ارتباط ميان رضايت زناشويي و هوش همسران