تحقیق اقسام آسيب هاي سازمانهاي اطلاعاتي
مقدمه
در عصري كه اطلاعات بعنوان يك كالاي بسيار با ارزش در اداره جوامع و تحولات جهان ايفاي نقش مي‌نمايد سازمانهاي اطلاعاتي و امنيتي نقش مهمتري نسبت به گذشته پيدا كرده‌اند. يكي از ويژگيهاي عمده اطلاعات در اين عصر سرعت مبادله آن و همچنين نقش بخش‌هاي غيردولتي در اين مقوله است در حاليكه در گذشته علاوه بر فقدان تجهيزات پيشرفته ارتباطي، اطلاعات در انحصار دولتها بوده است. بنابراين در چنين شرايطي سازما‌هاي امنيتي كه نقش عمده‌اي در حفظ امنيت ملي و امنيت عمومي جامعه ايفا مي‌نمايند از مأموريت حساس‌تري برخوردار مي‌گردند. ليكن اين سازمانها نيز همانند ساير نهادها در معرض آسيبهاي خاصي قرار دارند. و لذا هر چه سازمان پيچيده‌تر، حساس‌تر و مهمتر باشد شناخت آسيب و آفتهاي آن نيز اهميت بيشتري پيدا مي‌كند.
در اين مقاله آسيبهايي كه نيروهاي اطلاعاتي را از درون و بيرون سازمان تهديد مي‌كند مورد بررسي قرار گرفته است.
تفاوت عمده و اساسي انسان با ديگر جانداران كه ملاك انسانيت اوست و منشأ چيزي به نام تمدن و فرهنگ انساني گرديده در «بينشها و گرايشهاست.»
ارسطو بشر را اصولاً حيوان بيولوژيك ميدانست و معتقد بود كه براي تبيين طبيعت او بايد خصوصيات، قابليت‌هاي بدني وارثي او را اصل قرار داد.
افلاطون فكر مي‌كرد كه بشر حاصل نوعي از اجتماع است و در جمهوري خيالي خود، معتقد بود كه با به كار بردن نهادهاي تربيتي و اجتماعي مي‌توانيم طبيعت بشر را به هر صورت كه بخواهيم، درآوريم (2)
اميرالمؤمنين (ع) مي‌فرمايد: «اتزعم انك جرم صغير و فيك نطوي العالم الاكبر.»
ساختمان وجودي آدمي يك نظام تشكيلاتي فوق‌العاده ظريف و پيچيده است، اين ساختمان آمادگي ورود به خير و شر را دارد. انسان موجودي است كه در هر دو جهت استعداد رشد را دارد، به خصوص در مشاغلي كه با گناه و يا مطالبي رو به تزايد گناه، قرار گيرد. اين انحراف در مسير تربيت بشر با سرعت بيشتري حركت خواهد كرد و زاويه كوچك انحراف در شروع، به فاصله‌اي عميق تبديل خواهد شد.
بررسي عوامل مختلف مانند انگيزه، نيت- زمينه‌هاي بروز استعدادهاي طالب خير و شر، و مسائلي از قبيل از وظايف پيشگيرانه يك سازمان حفاظت اطلاعاتي است.
دو باغ را در نظر بگيريد كه از نظر آب و خاك و هوا و حرارت، درختان و بوته‌ها يكسانند. اگر باغبان يكي از آنها به آفات، آسيب‌ها و نابودي باغ خود توجه داشته باشد، آن باغ از طراوت، شادابي، شكوفه، گل و ميوه‌هاي فراوان برخوردار خواهد بود ولي اگر باغبان ديگر به آفات و آسيبهاي باغ خود توجه نداشته باشد، در نتيجه باغي پژمرده و ميوه‌هاي كرم خورده خواهد داشت.
انسان نيز چنين است، اگر به آفات روحي و جسمي خود توجه نكند، عنصري خطرناك و آلوده خواهد شد و اگر همين انسان در محيطي مانند محيط اطلاعاتي و امنيتي كه زمينه‌هاي آسيب شغلي در آن بيشتر فراهم است قرار گيرد ولي به آسيب‌ها و آفات توجه نداشته باشد با سرعت و شدت بيشتري به مرزهاي آلودگي نزديك خواهد شد.
سازمانهاي امنيتي كه مأموريت‌هاي خاص آن با پنهانكاري همراه است و براي اجراي اي مأموريت از ابزار و شيوه خاص پنهانكاري نيز استفاده مي‌نمايند با آسيبهاي پنهاني در درون و بيرون از سازمان مواجه هستند.
آسيبهاي سازماني
واقعيت اين است كه در تمام كشورها وجود سازمانهاي اطلاعاتي، متضمن آرامش و حفاظت از منافع ملي در برابر مطامع و منافع بيگانگان است.
ساختار محرمانه چنين سازمان‌هايي و ارتباط تنگاتنگ آنها با نهادها، قدرت كاركردهايشان را متوجه نيروهاي داخل نيز مي‌كند. مهمترين نقش سازانهاي اطلاعاتي و امنيتي پياده‌سازي سياست‌ها و اقدامات پنهان مربوط به حفظ امنيت ملي كشور مي‌باشد (1)
بخاطر ويژگيهاي دوگانه اقدامات پنهان كه مخفي‌كاري و پيچيدگي اجرا مي‌باشد، طبعاً افراد، ساختار و سازمانهاي عادي كشور قادر به اجراي اين مأموريتها نمي‌باشد لذا نقش سازمانهاي اطلاعاتي و امنيتي بعنوان يكي از ساختارهاي مؤثر و كارآمد در حفظ امنيت ملي كشور بيش از پيش بارز مي‌گردد.
حقيقت آن است كه نوع شغل و ماهيت كار اطلاعاتي و كيفيت آن بنحوي است كه در صورت وجود شرايط مناسب، زمينه انحراف، فساد و آسيب في نفسه در نزد كاركنان براحتي مهيا مي‌شود. طبعاً اين دسته از انحرافات بصورت فردي و با انگيزه‌هاي شخصي صورت مي‌گيرد. لذت به لحاظ ماهيت كار اطلاعاتي شناخت آسيبهاي اين مشاغل مهمتر از مشاغل ديگر است.
طبيعت انسان بسيار آسيب‌پذير است و در مواردي كه اين مسئله به روان آدمي مربوط مي‌شود آسيب‌پذيري افزايش پيدا مي‌كند، حال اگر انسان در محيطي انباشته از زمينه‌هاي آسيب مانند سيستم اطلاعاتي قرار گيرد زودتر و آماده‌تر در مسير آسيب‌پذيري قرار مي‌گيرد.
نوع شغل، تعاملات موجود در كار، نقش ابزار اطلاعاتي، بروز شخصيت‌هاي كاذب، استفاده از احكام ثانويه پنهان و غيره در يك سازمان اطلاعاتي و امنيتي زمينه‌هايي براي آسيب‌پذيري نيروهاست.
بنابراين مي‌توان گفت كه يك نظام اطلاعاتي از ناحيه عوامل درون سازماني و عوامل برون‌سازماني در معرض آسيب قرار دارد.
الف) عوامل برون سازماني
(1) نفوذ: سرويسهاي حريف، همواره درصدد نفوذ به داخل سرويسهاي يكديگر هستند كه اين مسئله بعنوان يك آسيب دائمي تمام سازمانهاي اطلاعاتي راتهديد مي‌كند.
(2) تهاجم: در مواقع بحران روابط بين دو كشور، مراكز اطلاعاتي از اهداف مهم تهاجمات فيزيكي است.
(3) فريب: فريب اطلاعاتي به عنوان يكي از شيوه‌هاي رايج همچنان از عوامل تهديد سرويسهاي و تغيير دهنده مسير حركت فعاليت‌هاي اطلاعاتي از صحيح به غلط است.
(4) احزاب سياسي: احزاب و جريانات سياسي نيز در اين دسته از عوامل قرار دارند. احزاب سياسي كه مطابق اهداف ذاتي خود بدنبال بدست‌گيري قدرت هستند بعضاً در راستاي غلبه بر رقيب از امكانات بالفعل سازمانهاي اطلاعاتي بهره مي‌گيرند و براي اين بهره‌برداري نيازمند نفوذ در اين سازمانها مي‌باشند لذا اين مسئله موجب ايراد لطمه به مأموريت سازمان گرديده و آسيب‌پذيري آن را افزايش مي‌دهد.
ب) عوامل درون سازماني
(1) ماهيت مشاغل اطلاعاتي:
انواع مشاغل اطلاعاتي از قبيل تعقيب و مراقبت، استراق سمع، هدايت اطلاعاتي، زندان‌باني، بازجويي، مصاحبه، و … ذاتاً مفسده برانگيز هستند كه به عنوان عوامل جدي آسيب دروني سازمان اطلاعاتي قلمداد مي‌شوند.
تحقیق اقسام آسيب هاي سازمانهاي اطلاعاتي