پروژه طبقه بندي درجات حفاظتي تابلوهاي الكتريكي
اين فصل طبقه‌بندي درجات حفاظتي تابلوهاي الكتريكي را مشخص مي‌كند و سازندگان تجهيزات بايد ، نوع حفاظت قسمتهاي مختلف تابلو را مشخص نمايند. محدوده كاربرد اين طبقه‌بندي ، تابلوهاي بكار رفته در شبكه‌هاي توزيع را شامل مي‌شود.
نوع حفاظتي كه در اين طبقه‌بندي مشخص شده شامل موارد زير ميباشد :
- حفاظت اشخاص در برابر تماس با قسمتهاي برقدار و متحرك در داخل تابلو و حفاظت وسايل داخل تابلو در برابر نفوذ اجسام خارجي جامد به تابلو.
- حفاظت تجهيزات داخل تابلو در برابر ورود مايعات به داخل آن.
علائم مربوط به اين درجات حفاظتي و آزمايشهاي لازم براي تأييد آن از مواردي است كه در اين فصل آمده است.
1-1- علائم بكار رفته
براي نشان دادن درجات حفاظت ، ابتدا دو حرف IP آورده شده سپس با دو عدد مشخص كه در بندهاي 1-2 و 1-3 آمده است درجه حفاظت تابلو مشخص مي‌گردد. اولين رقم نمايانگر درجه حفاظت اشخاص در برابر تماس با قسمتهاي برقدار و متحرك داخل تابلو و نفوذ اجسام خارجي جامد به آن و دومين رقم نشان‌دهنده درجه حفاظت در برابر نفوذ مايع به داخل تابلو ميباشد.
مثال 1 :
IP 4 4
حروف مشخصه
اولين رقم مشخصه (جدول (1-1))
دومين رقم مشخصه ( جدول (1-2))
مثال فوق درجه حفاظتي تابلو طرح شده‌اي را نشان مي‌دهد كه در مقابل اجسام بزرگتر از يك ميليمتر و در برابر پاشيدن مايع حفاظت شده است.
1-2- اولين رقم مشخص‌كننده درجه حفاظتي
اولين رقم نشان‌دهنده حفاظت اشخاص در برابر تماس با قسمتهاي متحرك و برقدار در داخل تابلو و حفاظت در مقابل نفوذ اجسام خارجي جامد به داخل تابلو ميباشد.
درجه حفاظت در مورد اولين رقم مشخصه در جدول (1-1) آمده است.
جدول (1-1)
| اولين رقم مشخصه | درجه حفاظت | وضعيت آزمايش رجوع به بند | |
| توصيف كوتاه و مختصر | تعريف | ||
| 0 | حفاظت نشده | هيچ حفاظت مشخصي وجود ندارد | 1-6-1 |
| 1 | در برابر اجسام جامد بزرگتر از 50 ميليمتر حفاظت شده است | سطح بزرگي از بدن مانند يك دست در مقابل تماس اتفاقي محفاظت شده و در مقابل اجسام جامد با قطر بزرگتر از 50 ميليمتر نيز حفاظت شده است. | 1-6-2 |
| 2 | در برابر اجسام جامد بزركتر از 12 ميليمتر حفاظت شده است | انگشتان يا اجسام مشابه به طول كمتر از 80 ميليمتر و به قطر بيشتر از 12 ميليمتر در برابر تماس با قسمتهاي برقدار و متحرك داخل تابلو محافظت شده‌اند. | 1-6-3 |
| 3 | در برابر اجسام بزرگتر از 5/2 ميليمتر حفاظت شده است | ابزارها، سيمها و مواد مشابه به قطر بيشتر از 5/2 ميليمتر در برابر تماس با قسمتهاي برقدار و متحرك داخل تابلو محفاظت شده‌اند. | 1-6-4 |
| 4 | در برابر اجسام جامد بزرگتر از 1 ميليمتر حفاظت شده‌اند | سيمها يا مفتولهايي به ضخامت يك ميليمتر و اجسام جامد به قطر بيشتر از 1 ميليمتر در برابر تماس با قسمتهاي برقدار و متحرك داخل تابلو محفاظت شده‌اند. | 1-6-5 |
| 5 | حفاظت در مقابل گرد و غبار مضر وجود دارد | از نفوذ گرد و غبار بطور كلي جلوگيري نشده وليكن گردوغبار نمي‌تواند به مقدار كافي در عملكرد رضايتبخش وسايل داخل تابلو تداخل نمايد. | 1-6-6 |
1-3- دومين رقم مشخص كننده درجه حفاظتي
دومين رقم، نشان دهنده حفاظت وسايل در مقابل نفوذ مايع ميباشد. جدول (1-2) نوع حفاظت را با توجه به رقم دوم نشان مي‌دهد.
جدول (1-2)
| اولين رقم مشخصه | درجه حفاظت | وضعيت آزمايش رجوع به بند | |
| توصيف كوتاه و مختصر | تعريف | ||
| 0 | حفاظت نشده | هيچ حفاظت مشخصي وجود ندارد | 1-7-1 |
| 1 | حفاظت در مقابل قطرات آب | قطرات آب كه بصورت عمودي بر روي تابلو مي‌ريزد براي تابلو مضر نيست. | 1-7-2 |
| 2 | حفاظت در مقابل قطرات آب با زاويه ريزش 15 درجه | قطرات آب كه بصورت عمودي مي‌ريزند بر روي تابلويي كه 15 درجه از وضعيت عادي خود كج شده است مضر نيست. | 1-7-3 |
| 3 | حفاظت در مقابل باران و قطرات آب با زاويه ريزش 60 درجه | قطرات آب در زاويه تا 600 نسبت به حالت عمودي نبايستي هيچگونه آسيبي به تابلو برساند. | 1-7-4 |
| 4 | حفاظت در مقابل پاشيدن مايع | مايع پاشيده شده از هر جهت نبايستي به تابلو آسيبي برساند. | 1-7-5 |
| 5 | حفاظت در مقابل پاشيدن آب تحت فشار | آب پاشيده شده توسط شيپورك شيلنگ از هر طرف نبايستي براي تابلو مضر باشد. | 1-7-6 |
1-4- درجات حفاظتي
حفاظتهايي كه معمولاً مورد استفاده قرار مي‌گيرند با توجه به جداول (1-1) و (1-2) در جدول (1-3) آمده است.
جدول (1-3)
| اولين رقم (حفاظت در مقابل تماس و نفوذ اجسام خارجي) | دومين رقم (حفاظت در مقابل مايع) | |||||
| 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |
| 0 | IP00 | |||||
| 1 | IP10 | IP11 | IP12 | |||
| 2 | IP20 | IP21 | IP22 | IP23 | ||
| 3 | IP30 | IP31 | IP32 | IP33 | IP34 | |
| 4 | IP40 | IP41 | IP42 | IP43 | IP44 | |
| 5 | IP50 | IP54 | IP55 | |||
1-5- توصيه‌هاي قبل از آزمايش
آزمايشهاي زير از نوع آزمون نوعي مي‌باشند.
حد فواصل مجاز براي آزمايش بصورت زير تعريف مي‌شود :
1-5-1- تجهيزات فشار ضعيف با مقادير ولتاژ نامي تا 1000 ولت متناوب و تا 1200 ولت مستقيم وسايل آزمايش (كره ، انگشت فلزي ، سيم و غيره) نبايد قسمتهاي برقدار يا قسمتهاي متحرك لمس شود.
1-5-2- تجهيزات فشار قوي با مقادير نامي ولتاژ بالاي 1000 ولت متناوب و 1200 ولت مستقيم هنگاميكه وسايل آزمون در جاي نامطلوب قرار مي‌گيرند، تجهيزات بايد قادر به تحمل ولتاژ آزمون بكار رفته براي تجهيزات باشند.
1-6- آزمونها
1-6-1 اولين رقم مشخصه (رقم صفر) هيچ آزموني نياز نمي‌باشد.
1-6-2- آزمون براي وقتي كه اولين رقم مشخصه يك باشد.
آزمايش بوسيله كره‌اي به قطر 5/52 ميليمتر و با نيروي حدود %10+50 نيوتن صورت مي‌گيرد اگر كره نتواند تماسي با قسمتهاي متحرك و يا باردار داخل تابلو داشته باشد آزمايش موفقيت‌آميز خواهد بود.
1-6-3- آزمون براي وقتي كه اولين رقم مشخصه دو باشد
اين آزمون در دو مرحله الف و ب انجام مي‌شود :
الف) آزمايش با استفاده از انگشت تماس فلزي ، مطابق شكل (1-1) انجام مي‌شود. اين انگشت فلزي به يك لامپ رشته‌اي وصل شده است براي تجهيزات فشار ضعيف، منبع تغذيه حداقل 40 ولت ، بطور سري با يك سرانگشت فلزي متصل شده و قطب ديگر آن به قسمتهايي كه انتظار برقدار بودن آنها در حالت عادي ميباشد، اتصال دارد براي تماس انگشت فلزي به قسمتهاي تابلو نبايد نيروي بيشتر از 10 نيوتن بكار رود.
حفاظت موقعيت رضايتبخش خواهد بود كه وقتي سعي مي‌شود با قسمتهاي لخت برقدار و يا قسمتهايي كه عايق آنها كافي نمي‌باشند (قسمتهايي كه با رنگ، لعاب يا ضدزنگ پوشيده شده و يا با اكسيداسيون حفاظت شده‌اند) تماس حاصل شود ، لامپ روشن نشود.
در مورد تجهيزات فشار قوي فواصل كافي با آزمايش دي‌الكتريك و يا بوسيله اندازه‌گيري فواصل بايد درنظر گرفته شود.
ب) سعي شود كه يك كره به قطر 5/12 ميليمتر و با نيروي %10+30 نيوتن را به داخل تابلو وارد كرد آزمايش وقتي موفقيت‌آميز خواهد بود كه اين كره نتواند با قسمتهاي برقدار و يا قسمتهاي متحرك تماسي حاصل كند.
1-6-4- آزمون براي وقتي كه اولين رقم مشخصه 3 باشد.
آزمايش با يك سيم فولادي به قطر 5/2 ميليمتر انجام مي‌شود و نيروي بكار رفته حدود %10+3 نيوتن است و بايد دقت شود كه سيم فولادي داراي
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول : طبقه‌بندي درجات حفاظتي براي تابلوها……………………….5
علائم بكاررفته …………………………………………………….6
اولين رقم مشخص كننده درجه حفاظتي ……………..…………………7
دومين رقم مشخص كننده درجه حفاظتي ……………..………………9
درجات حفاظتي …………………………………………………….9
توصيه‌هاي قبل از آزمايش …………………………………………10
آزمونها براي اولين عدد مشخصه ……………..……………………11
آزمونها براي دومين عدد مشخصه …………………………………11
فصل دوم : استاندارد تابلوهاي قدرت و فرمان فشار قوي .……………..22
مقدمه ……………………………………………………………23
قسمت اول : تعاريف ………………………………………………23
شرايط كار عادي …………………………………………………33
شرايط حمل و نقل ، انباركردن و نصب ………………………………34
قسمت دوم : مقادير اسمي …………………………………………35
ولتاژ اسمي ………………………………………………………35
مقدار اسمي سطح عايقي ……………..……………………………36
فركانس اسمي ……………..……………………………………..36
جريان اسمي عادي ………………………………………………..36
جريان اسمي ايستادگي كوتاه‌مدت ……………..……………………36
جريان اسمي ايستادگي پيك …………….………………………….37
افزايش دما ……………………………………………………….38
درجات حفاظت …………..……………………………………….38
قسمت سوم : طرح و ساخت ………………………………………..39
محفظه‌ها …………………………………………………………40
كليدهاي جداكننده (ايزولاتورها) …………….………………………46
اينترلاكها …………….…………………………………………..47
زمين كردن ………………………………………………………48
شينه‌ها …………………………………………………………..50
شناسايي ………………..……………………………………….51
ابعاد تابلو ………………………………………………………..54
اطلاعات ، لوله ويژگيها ……………….……………………………55
قسمت چهارم : آزمونها ……………..…………………………….56
طبقه‌بندي آزمونها ……………..…………………………………57
آزمونهاي ولتاژ …………………………………………………..58
آزمونهاي افزايش دما ……………..………………………………65
آزمونهاي جريان كوتاه‌مدت بر روي مدار اصلي …………….………..68
آزمونهاي جريان كوتاه‌مدت روي مدارات زمين ………………………..69
تعيين مطابقت ظرفيتهاي قطع و وصل ………………………………..69
آزمونهاي عملكرد مكانيكي ………………………………………….70
تعيين مطابقت درجات حفاظتي …………….………………………..71
آزمونهاي وسايل كمكي الكتريكي ، مكانيكي …………….……………73
كنترل كردن سيم‌بندي …………….……………………………….73
پيوست (الف) استاندارد مقادير جريان مطابق نشريه IEC شماره 59 …… 74
پيوست (ب) شرايط استاندارد اتمسفري مطابق نشريه IEC شماره 60 …..75
پيوست (پ) روش آزمون شرايط جوي ، براي تابلوهاي قدرت و فرمان نصب شده در محيط‌هاي باز ……………………………………………78
پيوست (ت) راهنماي انتخاب درجات حفاظتي براي تابلوهاي بكار رفته در شبكه توزيع …….………………………………………………..80
اندازه گيري مقاومت در مدار …….………………………………
پروژه طبقه بندي درجات حفاظتي تابلوهاي الكتريكي