تحقیق و پژوهش در مورد ایدز
مقدمه
بشر در گذشته همواره با بیماریهای عفونی خطرناکی مثل طاعون ، آبله ، سل ، جذام ، سرخک ، فلج اطفال ، وبا ، حصبه و آلودگی با کرمهای انگل دست به گریبان بوده است . امروزه می دانیم که این بیماری ها عمدتاً ناشی از عدم رعایت بهداشت هستند . انسانها قبلاً تصور درستی در مورد این بیماری ها نداشتند و مثلاً فکر می کردند که علت آنها سحر و جادو و یا ارواح پلید و شیطانی است . با این حال ، علم پزشکی با پیشرفت های چشمگیر خود در چند قرن اخیر نشان داد که چنین بیماری هایی از عوامل بیماری زا واگیردار شامل ویروس ها ، باکتری ها ، آغازیان و کرمها نشات می گیرد . علم پزشکی همچنین روشهایی برای تشخیص ، درمان و پیشگیری از این بیماریها به وسیله واکسیناسیون ابداع کرد و حتی تا آنجا پیش رفت که توانست آبله را که یکی از تهدیدهای هولناک علیه بشریت بود به کلی و برای همیشه ریشه کن کند . بنابراین تا حدود 30 سال پیش به نظر می رسید که به زودی تمامی بیماریهای عفونی ، ریشه کن یا مهار خواهند شد و بشر در قرن بیست و یکم دیگر با مشکلی به نام بیماریهای عفونی رو به رو نخواهد بود .
اما متاسفانه پیش بینی ها درست از آب درنیامد . تقریباً هر ساله همه گیری بیماریهای جدیدی گزارش شد و تعدادی از بیماری ها هم که به نظر می رسید در حال ریشه کن شدن هستند ، به صورت بی سابقه ای شیوع یافتند . در یک چشم انداز بیماری ها به دو دسته تقسیم می شوند : یکی بیماری های نو پدید که عبارت است از بیماری هایی که پیش از این وجود نداشته و یا شناخته شده نبوده است و دوم بیماری هایی که پیش از این وجود داشته ولی اکنون شایع تر گشته است .
اما چرا بیماری های عفونی دوباره شایع شده اند ؟ مگر سطح بهداشت بالاتر نرفته است؟ مگر داروها و فناوریهای درمانی جدید ابداع نشده اند ؟ برخی از علل شیوع دوباره این بیماریها عبارت است از :
1- پیشرفت های صنعتی و ماشینی شدن که شیوه زندگی و رفتارهای انسان ها را تغییر داده است . این تغییرات رفتاری پیامدهایی دارد که موجب تضعیف دستگاه ایمنی بدن می شود. عارضه هایی چون چاقی و بیماری دیابت و همچنین ناهنجاریهای رفتاری مانند اعتیاد تزریقی ، زمینه ابتلای انسان ها به بیماری های عفونی را ، فراهم تر کرده اند .
2- تخریب محیط زیست و آلوده کردن آن با مواد شیمیایی و هسته ای احتمالاً باعث ایجاد جهش در عوامل بیماری زا و همچنین تضعیف بدن انسان در برابر بیماری ها شده است .
3- فقر و تنگدستی روزافزون انسان ها ، جنگ ، مهاجرت و رشد بی رویه جمعیت مانع از دستیابی تعداد زیادی از مردم جهان به استانداردهای تغذیه ، بهداشت و پزشکی و همچنین آموزش مناسب شده است .
4- دنیای امروز دنیای ارتباطات و کمرنگ شدن مرزهاست و دیگر کشورهای مختلف دنیا مثل گذشته از هم جدا نیستند ، هر روزه هزاران نفر در سراسر جهان از کشوری به کشوری دیگر و از قاره ای به قاره ای دیگر سفر می کنند و کنترل این گروه پرشمار از حیث انواع بیماریهای عفونی قطعاً امکان پذیر نیست .
5- به دلیل استفاده بی رویه و نادرست از آنتی بیوتیک ها با مشکل مقاومت دارویی روبه رو هستیم ، یعنی میکروب ها دیگر با استفاده از داروهای قدیمی از بین نمی رود و بیماریها سریع تر گسترش می یابند .
6- پایبند نبودن در روابط جنسی ، بحران ها و انحرافات جنسی و تغییر در رفتارهای جنسی در برخی جوامع در سال های اخیر نیز از جمله عوامل مهمی هستند که باعث تغییر در الگوهای بیماریها و شیوع بیماریهای آمیزشی جدید از جمله ایدز شده اند .
به این ترتیب ، برای ایجاد سلامت رفتاری جهت پیشگیری از چنین بیماری یا آسیب هایی ضروری است به دانش آموزان کمک شود تا دانش ، نگرش ، مهارت و باور آنان به توانایی هایشان افزایش یابد .
انجام هرکاری نیازمند مهارت است ، پزشک به مهارت در معاینه بیماران نیاز دارد ، معمار نیز باید در کشیدن نقشه ساختمان دارای مهارت لازم باشد . برای داشتن زندگی سالم و مقابله با ایدز نیز باید مهارت های لازم را بیاموزیم . ممکن است این پرسش برای شما پیش بیاید که چرا بعضی از افراد به بیماری ادز دچار شده اند ؟ آیا همه افراد مبتلا از این بیماری ناآگاه بودند ؟ اگر آنان از این بیماری اطلاع داشتند پس چگونه خطر ابتلا به این بیماری را پذیرفتند ؟ در چنین مواردی دو پدیده زیر باعث انجام رفتارهای پرخطر می شوند:
1- انکار : رفتار عده ای از افرادی که اقدام به رفتارهای پرخطر می کنند ، به گونه ای است که گویی چنین بیماریی وجود ندارد یا این بیماری چندان هم خطرناک نیست . در واقع در این پدیده ، فرد به اشتباه عقیده دارد که او مبتلا به چنین بیماریی نخواهد شد ، خطری برای او وجود ندارد و این دیگرانند که باید از خودشان مراقبت کنند .
هر دو پدیده بالا سبب می شوند که انسان خطرهای موجود را نادیده بگیرد و به توصیه های بهداشتی بی توجهی کند .به یاد داشته باشیم خطرها در کمین کسانی هستند که به هشدارها بی توجهند و گمان می کنند مشکلی پیش نخواهد آمد . نکته مهم دیگری که باید به آن توجه کنیم این است که حس آسیب پذیری در دوره نوجوانی بیشتر دیده می شود . بسیاری از جوانانی که اکنون با ایدز دست به گریبانند نیز روزی چنین پنداری داشته اند .
اهمیت آموزش در پیشگیری از ایدز
ایدز در سالیان اخیر به یکی از مشکلات عمده سلامت در جهان تبدیل شده اند . اما پزشکی که شاید پیش بیاید این است که چرا از میان این همه بیماری ، ایدز تا این اندازه مورد تاکید و توجه قرار دارد ؟
در پاسخ به این پرسش باید گفت چهار نکته مهم درباره ایدز وجود دارد که آن را از دیگر بیماریهای عفونی متمایز می سازد :
نخست اینکه ایدز یک بیماری مرگبار است و آسیبهای فراوانی به سلامت عمومی و اقتصاد ملی و جهانی وارد می آورد .
ثانیاً این بیماری هیچ گونه درمان قطعی ندارد و با درمانهای موجود تنها می توان مبتلایان را بیشتر زنده نگاه داشت .
سوم این که ایدز با تضعیف سیستم ایمنی بدن انسان باعث گسترش دوباره برخی بیماریهای عفونی شده است .
نکته چهارم اینکه ایدز به دلیل رفتارهای ناسالم و اصطلاحاً «پرخطر» منتقل می شود و بنابراین با مواظبت و کنارگذاشتن این رفتارها می توان به آسانی از ابتلا به این بیماری پیشگیری کرد ، بنابراین با بیماری شدید ، پرهزینه و خطرناکی روبه رو هستیم که درمان قطعی هم ندارد ، اما می توان با آگاهی و روشهایی ساده از آن پیشگیری کرد .
سه دشمن اصلی بشریت از دیرباز «بیماریها » ، «ناآگاهی » و «فقر» بوده است . ارتباط بیماریها و ناآگاهی ارتباطی کاملاً شناخته شده است . بیماری از راههای گوناگون مانند کاهش توان ذهنی، اختلال در تحصیل ، ایجاد و تشدید اضطراب و آشفتگیهای روانی می تواند سبب گسترش ناآگاهی و بیسوادی گردد . از سوی دیگر ناآگاهی هم می تواند سبب بیمارشدن شود . موثرترین روش برای درهم شکستن این چرخه رویارویی با ناآگاهی از راه «آموزش » است . بنابراین آموزش همیشه بخش مهمی از اقدامات مربوط به مقابله با بیماریها به ویژه ایدز است که گاهی مورد غفلت قرار می گیرد .
در بیماریی مانند ایدز که پس از ابتلا نمی توان برای مقابله با آن کار چندانی انجام داد ، ارزش آموزش بیش از پیش نمایان می شود . اگر افراد بدانند که برخی رفتارها و بی احتیاطی های کوچک چه آسیب های سنگین و جبران ناپذیری به آنها خواهد رساند ، به احتمال بسیار از آن رفتارها دست خواهند کشید.
ارزیابی برنامه های آموزش سلامت در نقاط مختلف جهان نشان دهنده کارآمد بودن این برنامه ها و کاهش رشد شمار مبتلایان به ایدز بوده است . مثلاً در کشورهای غربی می توان گفت که گسترش هول انگیز اولیه ایدز تا حد زیادی مهار شده است . یکی از عوامل بسیار مهم این موفقیت ، آموزش گسترده و درست به عموم مردم بوده است .
ایدز «AIDS» به معنای «بیماری نقص ایمنی اکتسابی » است که از حروف اول این چهار کلمه درست شده است . نقص ایمنی به این مسئله اشاره دارد که دستگاه ایمنی بدن در این بیماری خوب کار نمی کند و اکتسابی نیز به این معنی است که این بیماری ژنتیکی یا مادرزادی نیست و فرد آن را از دیگران می گیرد (کسب و کار ) .
اچ آی وی «HIV» ویروس نقص ایمنی انسانی است که در خون مبتلایان به ایدز وجود دارد که متعلق به خانواده ای از ویروس هاست .
تبعات سهمگین ایدز برای جهان تنها محدود به عواقب مستقیم بیماری نیست . این بیماری سبب شیوع بسیاری از بیماریهای دیگر و منشا ناتوانیهای جسمی و روانی می باشد و بنابراین میزان خسارتهای به بار آمده توسط آن فراتر از مرگ و میرهایی است که مستقیماً از ایدز منشاء می گیرد . اچ آی وی و ایدز دلیل نزدیک به پنج درصد مرگها در جهان و 7/5 درصد از خسارتهای ناشی از بیماری ها در جهان محسوب می شود . حتی اگر فقط مرگ و صدا ایجاد شده را در نظر بگیریم ، ایدز چهارمین بیماری کشنده در جهان پس از سکته قلبی ، سکته مغزی و سینه ، پهلو (ذات الریه ) است .
«ویروس ایدز »
عامل ایجاد کننده ایدز ویروسی از خانواده رترو ویروسها است . ویروسها در خارج از بدن زنده نیستند و تنها درون سلول زنده قادر به حیات و تکثیر هستند . اچ آی وی ویژه انسان است و درون نوع خاصی از گویچه های سفید بدن که در ایمنی بدن نقش اساسی دارند، رشد و زندگی می کنند . اچ آی وی از راه خون ، غشاهای مخاطی بدن مانند غشاهای دستگاه تناسلی ، چشم ، دهان و دستگاه گوارش و جاهایی از پوشت که زخمی شده است وارد بدن می شود . پس از چسبیدن به دیواره لنفوسیت ، خودش را وارد سلول می کند و ممکن است سالها به صورت غیرفعال در هسته باقی بماند که در این دوره فرد بی علامت است . هنگامی که DNA ویروس فعال شود ، سلول را وادار می کند تعداد بسیار زیادی ویروس بسازد ، ویروس های آزاد شده دوباره به دیگر سلولها می چسبند و آنها را آلوده و سرانجام نابود می کنند ، این کار آن قدر ادامه پیدا می کند تا سلولهای ایمنی بدن به اندازه ای کم شوند که دستگاه ایمنی بدن دیگر حتی نتواند در برابر ضعیف ترین عوامل بیماری زا از بدن محافظت کند .
نکته ای که حتماً باید بدان توجه داشت این است که اگر ویروس ایدز وارد بدن شود ، همیشه در خون افراد آلوده باقی می ماند . وقتی که اچ آی وی وارد بدن کسی شد ، اصطلاحاً به این فرد «اچ آی وی مثبت» می گویند که با ایدز فرق دارد . ایدز زمانی پدیدار می گردد که تعداد سلولهای ایمنی بسیار کم شود و فرد به عوارض بیماری مانند عفونت های فرصت طلب و یا سرطان های خاص ناشی از این بیماری مبتلا گردد که در اصطلاح می گویند فرد «علامت دار» شده است . بنابراین هر فرد دار ایدز ، اچ آی وی مثبت است ، اما هر فرد اچ آی وی مثبتی ممکن است هنوز به مرحله بیماری ایدز نرسیده باشد .
«راههای انتقال اچ آی وی و ایدز »
ایدز می تواند از این راه ها منتقل شود:
1) تماس با خون آلوده به اچ آی وی
– تزریق خون و فرآورده های خونی آلوده
– سرنگ آلوده و مشترک
– زخمی شدن هنگام مراقبت های بهداشتی
– عملهای جراحی و دندانپزشکی غیر بهداشتی
– خالکوبی
– استفاده از تیغ مشتکر و آلوده به اچ آی وی مثلاً در آرایشگاهها
– تماس غشاهای مخاطی و جاهایی از بدن که زخمی شده اند با خون یا ترشحات بدن فرد آلوده به اچ آی وی
2) تماس جنسی با فرد آلوده به اچ آی وی بدون استفاده از روشهای ایمنی
3) انتقال از مادر به کودک
– در هنگام آبستنی
– هنگام زایمان
– در زمان شیردهی
ایدز از این راه ها منتقل نمی شود :
1) تماس های معمول اجتماعی مانند زندگی در یک خانه با فرد آلوده ، مسافرت با وسایل نقلیه عمومی و شلوغ ، معاشرت معمول در جامعه ، کار با افراد آلوده در یک محیط ، همکلاس بودن با فرد مبتلا و نشستن کنار آنها ، تماس با پوست ، ترشحات اشکی و بزاق افراد مبتلا به شرطی که پوست شما زخمی نباشد . دست دادن ، روبوسی کردن ، هم سفره شدن و استفاده از تلفن ، کتاب ، یا دیگر وسایلی که فرد مبتلا مثلاً به آنها دست زده است. اگر چه ویروس اچ آی وی در بزاق دهان شخص آلوده وجود دارد ، اما میزان آن کمتر از آن است که بتواند بیماری را منتقل کند . همچنین زمانی که مایعات حامل ویروس خشک شده باشد ، خطر انتقال ویروس نزدیک به صفر خواهد بود .
2)استفاده از مکانهای مشترک مانند توالت ، حمام ، استخر شنا ، آبخوری و دستشویی
3) قرارگرفتن در معرض عطسه و سرفه فرد مبتلا
4) گزش حشرات مانند پشه که فرد مبتلا را هم نیش زده باشد .
موثرترین راه انتقال تزریق خون و فرآورده های خونی می باشد ، اما شایع ترین راه انتقال بیماری ایدز در جهان تماس جنسی است .
تحقیق و پژوهش در مورد ایدز