تحقیق مقايسه ي بهداشت رواني دانشجويان سيگاري و غير سيگاري دانشگاه مشهد
فصل اول: کلیات
1-1 . مقدمه:
در هر جامعهاي نيروي فعال و جوان بعنوان يكي از ذخاير و سرمايههاي آن جامعه محسوب و مطرح ميباشد و در عمل نيز چرخهی فعاليتهاي مختلف پيكره اجتماع بطور مستقيم و غيرمستقيم متكي به نيروهاي فوق است كه متاسفانه قشر وسيعي از جوانان و نوجوانان ما اكنون گرفتار سيگار شدهاند كه آنان را در كام خويش فرو ميبرد و توان حركت و فكر را از آنان ميگيرد و هستي را از آنها ساقط ميكند .
۱ – بالاترين رقم سنی معتادان در ايران را افراد ۲۷ – ۲۱ساله تشكيل میدهند.
۲ – افرادی كه به انواع سيگار اعتياد پيدا كردهاند، اغلب اولين تجربهشان را به صورت تفريحی و در دوران نوجوانی با کشیدن سیگار شروع كردهاند.
۳ – تشخيص رفتارهای آشكار دوره نوجوانی از رفتارهای ناشی از مصرف سيگار دشوار است.
۴ – نوجوانانی كه از بودن در خانوادهیشان احساس رضايت داشتهاند و روابط صميمی بين اعضای خانواده وجود داشتهاست، كمتر به دنبال سيگار، الكل و انواع مخدرها بودهاند.
يكی از مشكلات عمدهای كه نسل جوان جامعه با آن رو به روست، خطر گرايش به مصرف سیگار است. از آن جا كه مصرف اين گونه مواد (انواع سيگارها، قرصها، مخدرها و…) در بين جوانان و نوجوانان رو به افزايش است، وظيفه والدين، مربيان و ساير نهادهای اجتماعی و آموزشی برای آگاه ساختن قشر جوان از عواقب مصرف سيگار به مراتب سنگينتر از قبل میشود. با توجه به اين موضوع، والدين و مربيان بايد سعی كنند با استفاده از روشها و آموزشهای لازم، بچهها را از همان دوران كودكی و پيش نوجوانی با آثار زيان بار مصرف سيگار و اثرات و پيامدهای ناشی از آن بر جسم و روان شان مطلع سازند.
به رغم نکوهش و مذمت در مضرات سيگار و هشدار محققان، پزشکان و کارشناسان بهداشتي و فعاليت رسانه‌ها در مورد اين بلاي خانمانسوز و قاتل خاموش، باز هم به وفور مشاهده مي‌کنيم که افراد بسياري در جامعه همچنان به کشيدن سيگار و دود کردن وجود خود مشغول هستند و هيچ توجهي به اين هشدارها و علايم خطر ندارند و افراد ديگر را به اين ورطه و منجلاب مي‌کشند.
آيا مي‌دانند که چرا سيگار مي‌کشند و چه چيزي از کشيدن سيگار نصيب آنها ميشود يا چه خسارات جبران‌ناپذيري به روح و جسم و اگر صاحب خانواده هستند به خانواده بيگناه آنها وارد ميشود و جداي از اين چه ضربه‌اي به افراد جامعه به خصوص نوجوانان، جوانان و قشر دانشجو که در حالت هشدار قرار دارد وارد ميشود؟!
بايد بدانيم که اگر راهکارهاي پيشگيرانه و موثر در شيوع مصرف سيگار و سيگار در ميان نوجوانان و جوانان در نظر گرفته نشود، همواره بايد نگران عواقب به مراتب بدتري از اين بلاي خانمانسوز در ميان نسل فرداي جامعه باشيم!
افرادي كه نگرشها و باورهاي مثبت و يا خنثي به سيگار دارند، احتمال مصرف و اعتيادشان بيش از كساني است كه نگرشهاي منفي دارند. اين نگرشهاي مثبت معمولاً عبارتند از: كسب بزرگي و تشخص، رفع دردهاي جسمي و خستگي، كسب آرامش رواني، توانايي مصرف مواد بدون ابتلا به اعتياد.
از آنجا كه محیط آموزشی بعد از خانواده، مهمترين نهاد آموزشي و تربيتي است، ميتواند از راههاي زير زمينه ساز مصرف سيگار در نوجوانان باشد:
بي توجهي به مصرف سيگار و فقدان محدوديت يا مقررات جدي منع مصرف در محیط آموزشی، استرسهاي شديد تحصيلي و محيطي، فقدان حمايت اساتید و مسئولان از نيازهاي عاطفي و رواني به خصوص به هنگام بروز مشكلات و طرد شدن از طرف آنان. تحقيقات نشان میدهند، افرادی كه به انواع سيگار اعتياد پيدا كرده اند، اغلب اولين تجربهشان را به صورت تفريحی و با کشیدن سيگار و در دوران نوجوانی كسب كرده بودند و به تدريج اعتياد آنان، از حالت تفريح خارج شده و با تكرار و زياد شدن ميزان مصرف، معتاد شدهاند. گروهی ديگر از جوانان و نوجوانانی كه شروع به مصرف سيگار میكنند، اظهار میدارند كه برای فرار از مشكلات و مسائل زندگی روزمره و داشتن احساسی بهتر از احساس فعلی شان دست به اين كار زدهاند.
1-2 . بیان مسأله:
پديده گرايش به سيگار بعنوان يكي از مهمترين آسيب‌هاي اجتماعي خاصه در ميان نسل جوان توجه بسياري از متخصصان و مسئولين، سياسي فرهنگي، تربيتي و آموزشي بسياري از كشورها را به خود معطوف ساخته است.
در كشور ايران به دليل وجود بافت جوان جمعيتي اين موضوع پيچيدگي خاص خود را يافته است. لذا شناسايي و تبيين درست آن براي يافتن راه‌حلهاي مناسب ضروري به نظر مي‌رسد . اما از آنجايي اين گروه نقش‌هاي متعدد و تعيين‌كننده‌اي در جامعه بعهده دارند، آسيب آنان حتي در ميزان پايين لطمه‌هاي جبران ناپذيري فردي، اجتماعي، اقتصادي، فرهنگي و غيره را بدنبال خواهد داشت؛ لذا اتخاذ برنامه‌هاي پيشگيرانه در مورد آنان از الويت بسيار برخوردار است.
بررسي مصرف سيگار در زمان حاضر از اهميت ويژهاي برخوردار است. از يك طرف جمعيت جامعهي ايران جوان است و از طرف ديگر جوانان اصليترين قربانيان مصرف سيگار هستند چرا كه جوانان به خاطر خصوصيات جواني، آسيب پذيري بيشتري دارند چون پويا و جستجو گرند.
امروزه كارشناسان و صاحب نظران معتقدند كه در حال حاضر بحران مصرف سيگار و سيگار را در كنار 3 بحران يعني((بحران نابودي محيط زيست، بحران تهديد اتمي و بحران فقر)) به عنوان مسئله روز در آمده است. طبيعي است كه حل اين بحران و معضل و بلاي خانمانسوز از عهده يك سازمان و يا چند مرجع، آن هم صرفاً با يك بر خورد قهري نه تنها خارج بوده بلكه نگرش يك بُعدي به مسئله است و وضعيت فعلي را بدتر خواهد نمود. به گونهاي كه عميقاً احساس ميشود تنها راه حل موضوع، خارج شدن از ((برنامه روزي)) و گام برداشتن در مسير ((برنامه ريزي)) و ايجاد عزم ملي و بسيج همگاني در اين راستا است. كسي نيست كه در خصوص مضرات و اثرات سوء سياسي، اجتماعي و فرهنگي معضل سيگار که در قرن حاضر از مهمترين و دردناكترين معضلات بشري است آگاهی نداشته باشد. سيل خروشان مصرف سيگار بيرحمانه در مسير حركت خود، كودكان، نوجوانان و جوانان و حتي سالخوردگان را طعمه قرار داده و علاوه بر متلاشي كردن كانون گرم و پاك خانوادگي سبب ناكامي در زندگي و تمايل بخودكشي و مرگ در آنها نيز ميگردد.
مشكل مصرف سيگار به عنوان يك پديده مهلك كه نتايجش ميتواند اثرات بسيار سويي در
زمينههاي سياسي، اقتصادي وفرهنگي جامعه داشته باشد در هر جامعهاي مطرح است ومعمولاً گروهي كه در برابر اين پديده خطرناك بيش از سايرگروهها آسيبپذير است همانا (گروه جوان) يك جامعه ميباشند به طوركلي وقتي صحبت از گروه جوانان ميشود مقصود افرادي بين پانزده تا بيست سال است كه گروهي وسيعي از جمعيّت جهان يعني حدود % 5/8 ازجمعيت كشورهاي پيشرفته و %9/10 ازجمعيت كشورهاي در حال توسعه را تشكيل ميدهند .
آنچه مسلم است دلايل مصرف سيگار بسيار پيچيده است و از فرهنگي به فرهنگ ديگر و كشوري به كشور ديگرتفاوت ميكند. تحقيقات متعددي در داخل كشور و از آن جمله در سطح دانشگاهها صورت گرفته است كه به نحوي به علل گرايش به مصرف سيگار و غيره پرداختهاند و در اين زمينه به نتايجي نيز دست يافتهاند امّا همچنان كه ذكر شد گرايش و مصرف سيگار بسته به فرهنگ،مذهب، قوميت، منطقهي جغرافيايي، شرايط آب و هوايي، سطح اقتصادي، فرهنگي و علمي نه تنها با خارج از كشور بلكه حتي در داخل كشور ما نيز تفاوت ميكند. به همين خاطر و با توجه به اهميت موضوع يعني مصرف سيگار در بين دانشجويان دانشگاه، از آنجايي كه پژوهشي در اين خصوص در سطح دانشگاه فردوسي صورت نگرفته بود بر آن شديم تا با انجام اين پژوهش به بررسي مصرف سيگار و مقايسهي بهداشت رواني در بين دانشجويان سيگاري و غير سيگاري بپردازيم.
1-3. اهميت و ض
تحقیق مقايسه ي بهداشت رواني دانشجويان سيگاري و غير سيگاري دانشگاه مشهد