مقاله در مورد شته مومی کلم
چكيده
در بررسي هاي انجام شدة سال هاي ۱۳۸۰ و ۱۳۸۱ در مزارع كلزا منطقه سيستان، چهار گو نه شته، مورد شناسايي قرار گرفتند، كه در ميان
شته مومي كلم) با ۸۹ درصد فراواني، گونه غالب بوده است. براي بررسي تغييرات جمعيت شته مومي، ) Brevicoryne brassicae آنها گونه
در هر يك از مزارع ايستگاه تحقيقاتي زهك و مزارع اطراف با وسعت تقريبي هر كدام نيم هكتار، به طور هفتگي تعداد ۳۰ برگ از بوته هاي
كلزا، به صورت تصادفي برداشت شد و بر اساس اين نمونه برداري ها، مشخص شد كه جمعيت شته ها به ويژه شته مومي از نيمه دوم اسفند
۴۵ درصد در اوج بود. هم چنين بررسي هاي به – ۲۲ درجه سانتي گراد و رطوبت نسبي ۶۵ – تا اواخر فروردين ماه، با ميانگين دماي روزانه ۲۸
۷۵ درصد)، نشان داد كه طول دوره يك نسل(مدت ± ۲۵ درجه سانتي گراد و رطوبت نسبي ۵ ± عمل آمده در شرايط كنترل شده (دماي ۲
۲۰ روز و تعداد نوزادان – ۶ روز و طول عمر يك شته بي بال، ۳۱ – زماني كه يك نوزاد شته لازم دارد تا به مرحله توليد مثل برسد )، ۷
۲۲ عدد نوسان داشته است. – ۱۸ عدد بود، در حالي كه اين تعداد براي يك شته بي بال در شرايط متغير آزمايشگاهي ۹۳ – حاصل ازآن، ۹۸
در بررسي هاي مربوط به شناسايي شكارگرها و پارازيتوئيدها، در نمونه برداري هاي صورت گرفته، شكارگرهاي جمع آوري و شناسايي
(Dip:syrphidae) چهار گونه مگس سيرفيد ،(Col:Coccinellidae) شده از مزارع كلزا ط ي سال هاي مورد بررسي، شامل پنج گونه كفشدوزك
نيز (Hym:Aphidiidae & Pteromalidae) بودند. هم چنين از راسته بال غشائيان دو گونه پارازيتوئيد (Neu:Chrysopidae) و دو گونه بالتوري
جمع آوري شدند.
واژه هاي كليدي : شته مومي كلم، دشمنان طبيعي، تغييرات جمعيت
مقدمه
شته مومي كلم در ايران، در اغلب نواحي به ويژه در مناطق
شمالي و مركزي روي گياهان مختلف خسارت زا است. اين شته
قادر است به برگ، ساقه و گل هاي گياه ميزبان خود حمله كند
و باعث كاهش محصول و يا انهدام كامل بوته گردد . شته ها
روي بوته هاي جوان به تغذيه پرداخته و موجب پيچيدگي و
١. به ترتيب عضو هيئت علمي، كارشناس و تكنسين سازمان تحقيقات و آموزش كشاورزي، مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي سيستان
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
علوم و فنون كشاورزي و منابع طبيعي / سال هشتم / شماره چهارم / زمستان ۱۳۸٣
۱۷۶
قاشقي شدن حاشيه برگ ها مي شوند. حمله و شدت شته مومي
كلم در ايران معمولاً به قدري است كه سمپاشي عليه آن
ضرورت پيدا كرده و در صورت عدم مبارزه، خسارت
جبران ناپذيري به زراعت كلزا وارد خواهد كرد، زيرا در
بوته هاي آلوده، گل ها باز نشده و بذر تشكيل نمي گردد. در
فصل پائيز، شته هاي بال دار روي خاك نزديك طوقه بوته و يا
روي برگ هاي جوان جمع مي شوند و سپس افراد نر و ماده در
آنها ب ه وجود مي آيد و شته هاي ماده حاصله به نوبه خود
ماده هاي جنسي ديگري توليد مي كنند كه حشرات نر با آنها
۳ عدد تخم – جفت گيري نموده و در نهايت هر شته ماده ۴
. ( مي گذارد( ۱
تعداد نسل شته مومي كلم به شرايط آب وهو ايي منطقه بستگي
۱۵ نسل در سال و گاهي بيشتر، توليد – دارد و ممكن است ۲۰
۱۹ روز و در – نمايد. دوره تكامل اين شته در زمستان ۳۰
۸ روز است ( ۲۸ ). طي بررسي هاي به عمل آمده – تابستان ۲۵
۱۳۷۱ در مجموع ۷۲ گونه – در منطقه تربت حيدريه در سال ۷۲
شته از روي نباتات زراعي ، درختان، درختچه ها، علف هاي هرز
و گياهان سبز ديگر جمع آوري شده است كه در بين آنها شته
به عنوان يك شته مهم و Brevicoryne brassicae مومي كلم
با جمعيت بالا روي انواع صيفي نام برده شده است ( ۵). در
دشت مغان دو گونه زنبور پارازيتوئيد به نام هاي
و يك گونه Diaeretiella rapae و Pachyneuron aphidis
از شته مومي Allotria brassicae زنبور هيپرپارازيتو ئيد به نام
كلم گزارش شده است ( ۸). هم چنين در بررسي فون حشرات
مزارع كلزا در منطقه مديترانه، ۲۳ گونه آفت و ۱۰ گونه حشره
مفيد جمع آوري شده است كه دشمنان طبيعي جمع آوري شده ،
و Syrphidae,Coccinellidae متعلق به حشرات خانواده هاي
بوده اند( ۲۰ ). در تاجيكستان در بررسي شته Chrysopidae
مومي كلم و دشمنان طبيعي آن، تعداد ۲۰ گونه از
شكارگرها و يك گونه از پارازيتوئيدهاي شته
فوق الذكرگزارش گرديده است . گونه هاي
، Episyrphus balteatus ، Metasyrphus corollare
، Chrysoperla carnea ، Coccinella septempunctata
و يك Dasysyrphus eggeri ،Chrysopa septempunctata
در كاهش فراواني Diaeretiella rapae پارازيتوئيد به نام
جمعيت آفت نقش اساسي دارند ( ۲۳ ). هم چنين در هندوستان،
Hippodamia و Coccinella septempunctata كفشدوزك هاي
و زن بورهاي پارازيتوئيد Harmonia dimidiata و variegata
از مهم ترين Pachyneuron aphidis و Diaeretiella rapae
دشمنان طبيعي آفت از مزارع آلوده به شته مومي كلم معرفي
.( شده اند ( ۳۰
در بررسي هاي مربوط به مگس هاي سيرفيد اروميه، در
مجموع ۱۹ گونه جمع آوري و شناسايي گرديد كه از مهم ترين
و Eupeodes و Episyrphus ج نس هاي آنها مي توان به
اشاره كرد( ۶). هم چنين در ادامه Scaeva و Sphaerophoria
اين بررسي ها، مگس هاي سيرفيد استان آذر بايجان شرقي شامل،
و Scaeva ۲۹ گونه مگس سيرفيد از جنس هاي
متعلق به قبيله Episyrphus و Syrphus و Sphaerophoria
معرفي شده اند ( ۷). هم چنين در بررسي فونستيك Syrphini
كفشدوزك هاي استان گيلان، ۲۶ گونه كفشدوزك متعلق به ۱۷
Adalia و Coccinella جنس شناسايي گرديده كه مهم ترين آنها
.( معرفي شده اند( ۲ Scymnus و Exochomus و
مواد و روش ها
شته
الف) شناسايي گونه هاي مختلف شته و تعيين گونه غالب
به منظور شناسايي گون ه هاي مختلف شته فعال روي كلزا، به
طور هفتگي از مزارع كشت كلزا در ايستگاه تحقيقاتي زهك
(يك مزرعه نيم هكتاري ) و اطراف شهر زهك (چهار مزرعه نيم
هكتاري )، نمونه برداري هاي منظم انجام گرفت . از سطح هر
مزرعه بسته به فنولوژي گياه، ۱۰ بوته كه فاصله هر بوته از
ديگري حداقل ۱۰ متر بود، به طور تصادفي انتخاب واز هر بوته
۳ برگ شامل برگ بالايي، مياني و پا ييني و يك غلاف (در
مجموع ۳۰ برگ و ۱۰ غلاف به ازاي هر مزرعه ) جدا شده و
PDF
مقاله در مورد شته مومی کلم