فایل مارکت

مبانی شیمی آلی

تعريف شيمي آلي:

بخشي از علم شيمي است  كه به بررسي تركيبات آالي مي پردازد از شيمي آلي گويند .

تركيبات آلي :

تركيباتي هستند كه منشا حياتي داشته و در بدن موجودات زنده موجودات زنده سنتز ميشوند مانند  قندها ، الكل ها ، پروتئين ها ، چربي ها و ويتامين ها و….

تركيبات معدني:

تركيبات معدني به تركيباتي اطلاق مي شود كه منشا غير حياتي دارد و بيشتر در پوسته زمين و معادن به دست مي آيند .

تركيبات آلي و معدني تقاوت هاي زيادي با يكديگر دارند ولي به طور كلي ميتوان تفاوت هاي اصلي آن ها رابصورت زير بيان كرد :

• عناصر تشكيل دهنده تركيبات آلي محدود است يعني بجز كربن كه درتمام تركيبات آلي وجود دارد مي توانند شامل هيدروژن – اكسيژن – نيتروژن و هالوژن ها باشند .

گاهي اوقات نيز داراي گوگرد S و فسفر P هستند در حالي كه در ساختمان تركيبات معدني همه عناصر مي توانند شركت كنند .

• تعدادتركيبات شناخته شده آلي به مراتب بيشتر از تركيبات معدني است به طوري كه حدود 5/3 ميليون تركيب آلي شناخته شده است در حالي كه تركيبات معدني از چند ده هزار ( حدود 35000) تجاوز نمي كنند . ( به علت ميل تركيبي زياد c (c-c-c )
• نيروي بين مولكول هاي تركيبات آلي نيروي واندروالس بود و پيوند بين اتم ها پيوند كووالنس است بدين ترتيب تركيبات آلي نقطه ذوب و جوش نسبتا كمي دارند در حالي كه در اغلب تركيبات معدني پيوند يوني وجود دارد و داراي نقطه ذوب و جوش بالايي هستند .
• تركيبات آلي در مجاورت حرارت تجزيه مي شوند و در حضور اكسيژن مي سوزند و گاز توليد مي كنند در حالي كه تركيبات معدني درمقابل حرارت پايدارند و نمي سوزند .
• سرعت واكنش هاي آلي كم است و براي انجام شدن آن نياز به كاتاليزور يا حرارت دارند درحالي كه تركيبات معدني داراي واكنش هاي سريع هستند .

انواع فرمول در شيمي آلي :

در شيمي آلي فرمول هاي مختلفي وجود دارد كه به بررسي برخي از آنها مي پردازيم :

• فرمول عمومي :

اين فرمول براي يك يا چند خانواده از تركيبات آلي مورد استفاده قرار مي گيرد و نشان دهنده عناصر تشكيل دهنده تركيب آلي و نسبت هاي بين آن ها ميشود به عنوان مثال : فرمول عمومي آلكانها «» است كه نشان مي دهد هيدورژن ها هميشه 2 واحد ازدوبرابر كربن ها بيشتر است .

• فرمول مولكولي ( بسته ) :

اين فرمول براي نشا ن دادن يكي يا چند تركيبات مورد استفاده قرار مي گيرد و علاوه برعناصر سازنده تعداد واقعي اتم ها را نشان مي دهد مثلا نشان مي دهد كه بوتان داراي 4 اتم كربن و 10 اتم هيدروژن است .

• فرمول ساختماني ( باز –گسترده ) :

اين فرمول علاوه بر عناصر سازنده و تعداد اتم ها نحوه اتصال اتم ها را به يكديگر نشان مي دهد به عنوان مثال : بوتان مي تواند داراي دو فرمول ساختماني زير باشد .

4-فرمول نيمه باز :

فرمول نيمه باز نيز بيان گر مواردي است كه در فرمول باز وجود دارد با اين تفاوت كه در اين فرمول پيوند هيدروژن ها را به صورت بسته مي نويسيم تا جاي كمتري را اشغال كند و راحت تر باشد .

5-فرمول خام يا تجربي :

اين فرمول نشان دهنده عناصر يك تركيب و نسبت ساده شده بين آنها مي باشد مثلا فرمول خام CH نشان ميدهد كه تركيب داراي دو عنصر هيدروژن و كربن با نسبت هاي برابر است كه
مي تواند به تركيبي مثل بنزن يا استيلن يا تعلق داشته باشد .

انواع ايزومرها :

ايزومرها به طور كلي به دو دسته ايزومرهاي ساختماني و ايزومرهاي فضايي تقسيم مي شوند :

1-ايزومرهاي ساختماني :

ايزومرهايي كه داراي فرمول بسته يكسان و فرمول باز متفاوت هستند ايزومرهاي ساختماني ناميده ميشوند اين ايزومرها خود به دو دسته تقسيم مي شوند :

الف ) ايزومرهاي اسكلتي : به نوعي از ايزومرهاي ساختماني گفته مي شود كه تفاوت آنها در زنجيز كربني ( اسكلت كربني آن ها مي باشد ) مانند

بوتان نرمال

ايزوبوتان

ب) ايزومرموضعي : به دسته اي از ايزومرهاي ساختماني كه اختلاف آنها در محل قرار گرفتن پيوند هاي غير اشباع و يا گروههاي عاملي است گفته ميشود .

2-بوتن           1 – بوتن

2پروپانون                 اپروپانول

ج) ايزومرهاي عاملي : ايزومرهاي ساختماني كه تفاوت آنها در گروههاي عاملي آن ها
مي باشد ايزومرعاملي ناميده مي شود الكل ها و اترها – آلرهيدها وكتول ها و استرها دو به دو با يكديگر ايزومر عاملي اند .

دي  متيل اتر                     اتانول

ايزومرهاي فضايي (استريوايزومرها ) :

تركيباتي كه اختلاف آن ها از نحوه قرار گرفتن اتم هايشان در فضا مي باشداستريو ايزومر يا ايزومر فضايي ناميده ميشوند ايزومرهاي فضايي به سه دسته تقسيم مي شوند :

• ايزومرهاي كنفورماسيون ( مربوط به آلكان ها )
• هندسي ( مربوط به آلكن ها )
• نوري ( كنگوراسيون مربوط به استريوشيمي )

انواع واكنش در شيمي آلي :

• جانشيني : (سير شده = آلكان )
• افزايش : ( سير نشده )