تحقیق معدن دولوميت شهرضا

مقدمه

با توجه به اهميت كانسارهاي غير فلزي در اين پروژه به يكي از كانسارهاي غير فلزي مهم يعني دولوميت كه مصارف عمده‌اي در صنعت دارد پرداخته شده است.

دولوميت با فرمول شيميايي Camg(Co₃)₂ شناخته مي شود.

در اين پروژه اطلاعاتي راجع به شناخت دولوميت، كاني شناسي، موارد كاربرد، ذخاير، بررسي آماري معادن دولوميت (شامل 10 معدن) و همچنين بررسي كلي دولوميت آورده شده است. سپس به بررسي ذخاير دولوميت در جهان پرداخته و اطلاعاتي در مورد معادن دولوميت ايالات متحده آورده شده است، همچنين توضيحاتي در مورد مراحل اكتشاف و استخراج دولوميت آورده شده است.

استخراج دولوميت در دنيا گاهي بسيار پيچيده و با روشهاي زير زميني صورت مي‌گيرد. در صورتي كه استخراج دولوميت در ايران اغلب بسيار ساده بوده و كلاً به صورت روباز استخراج مي شود.

در پايان به بررسي يكي از معادن دولوميت ايران بنام معدن دولوميت شهرضا پرداخته و سعي شده است توضيحاتي درباره منطقه معدن، ذخيره، طرز كار، مراحل و چگونگي استخراج دولوميت در اين معدن در اختيار خوانندگان قرار داده شود.

ساخت دولوميت

فصل اول

شن

در كتابهاي علمي هر جا كه صحبت از سنگ آهك مي شود دولوميت نيز در كنار آن مي باشد كه اين دو ارتباط تنگاتنگي با يكديگر دارند. بطور كلي واژه سنگ آهك فقط در مورد آن دسته از سنگهايي به كار مي رود كه ذرات كربناته آن نسبت به اجزاي تشكيل دهنده غير كربناته بيشتر باشد (ذرات كربناته آنها بيشتر از كلسيت يا آراگونيت تشكيل شده است) در صورتي كه واژه دولوميت در مورد سنگهايي به كار مي رود كه عمدتاً از كاني دولوميت تشكيل شده اند. هر چند كه دولوميت خود يك سنگ حاوي آهك است. علاوه بر اين سنگهاي ديگري نيز وجود دارد كه حاوي هر دو كاني كلسيت و دولوميت مي باشند سنگهاي آهكي و دولوميت ها با هر سني حتي در اوايل پركامبرين (آركئن) مشاهده مي شوند. هرچند كه فراواني آنها در رسوبات قديمي تر نسبت به سنگهاي جوانتر به مراتب كمتر است.

سنگهاي آهكي و دولوميت هاي با ضخامت و گسترش زياد در پركامبرين پسين (پروتروزوئيك) نسبتاً فراوان بوده و در رسوبات اوايل دوران اول به ويژه در آمريكاي شمالي، نيز بسيار فراوان است. به طور كلي رسوبات كربناته اوليه بيشتر به صورت دولوميتي هستند و نسبت Ca به Mg با كاهش سن رسوبات در امريكاي شمالي به طور فزاينده اي افزايش مي يابد.

سنگهاي آهكي و دولوميت هاي مربوط به مناطق پايدار كريتونيكي نازك (Cratonuc) و بسيار گسترده بوده و تقريباً تمام پهنه كريتونيكي آمريكاي شمالي را در دوره اردويسين مي پوشانده اند. ضخامت اين سنگها در حاشيه مايوژئوسنكلينال بسيار قابل توجه است و در بعضي موارد ضخامت تواليهاي رسوبي به بيش از 15000 فوت (5000متر) مي رسد. اين سنگها معمولاً در گوديهاي ايوژئوسنكلينال وجود ندارند. اما گاهي اوقات به صورت سنگهاي آهكي نازك توربيديتي يا آلوداپبك ديده مي شوند. دولوميت در بعضي از سنگهاي آهكي همراه با كلسيت يافت مي شود. معمولاً تشخيص اين دو كاني از يكديگر مشكل است. اختلاف هاي مهم اين دو كاني در جدول A خلاصه شده است. معمولاً سنگ شناسان از شكل رومبوهدرال براي تشخيص دولوميت استفاده مي كنند ولي اين خود نيز مصون از خطا نمي باشد.

نمودار 1-1: طبقه بندي ژنتيكي سنگهاي آهكي

جدول A

فصل دوم

بررسي دولوميت

بررسي دولوميت

دولوميت Ca (Mg , Fe) (Co₃)₂

سيستم تبلور: دولوميت در سيستم رمبوئدريك متبلور مي شود. در طبيعت به صورت متبلور و متراكم يافت مي شود. سطح بلورهاي آن معمولاً كمي انحناء دارد و در آنها سطوح (0001) و (1011) ديده مي شود. سطح ماكل در آنها موازي سطح (0221) است و باعث مي شود كه اثر خطوطي مطابق شكل در آن رويت شود. رخ آن موازي سطح (1011) و غالباً داراي انحناء است.

2-1- بررسي خواص فيزيكي

سختي 4-5/3 و وزن مخصوص آن 3-83/2 مي باشد و مقدار آن با افزايش آهن اضافه مي شود. داراي رنگ سفيد گلي و خاكستري به ندرت بي رنگ است. جلاي آن صدفي تا شيشه اي است.

2-2- خواص نوراني

يك محور منفي 503/1=n و 682/1=n بنابراين بيرفرنژانس آن فوق العاده است. 179/0=n-n زير ميكروسكوپ به شكل لوزيهايي با خاموشي متقارن و رنگ انترفرانس بالا ديده مي شود. برجستگي آن مانند كلسيت بر حسب جهت تغيير مي كند. اختلاف آن با كلسيت در نداشتن اثر خطوط موازي با قطر لوزي است.

2-3- آزمايش فوتك

غيرقابل ذوب بوده و رنگ شعله را نارنجي مي كند. انواع آهن دار آن كه آنكريت (Ankerite) ناميده مي شود در لوله بسته تيره رنگ شده و در مجاورت هوا قهوه اي رنگ مي شوند و در شعله احياء كننده (روي ذغال) خاصيت مغناطيسي پيدا مي كنند. اسيد كلريدريك سرد بر آن به ندرت ممكن است اثر داشته باشد، اگر بر محلول اسيدي آن چند قطره اسيد سولفوريك رقيق بريزيم رسوب سفيد (متبلور) بدست مي‌آيد.

2-4- طريقه تشخيص

جلاي صدفي و وضع خاص بلورهاي آن وسيله مناسبي براي تشخيص اين كاني است. ديالوژيت معمولاً از انواع قرمز رنگ دولوميت سنگين تر است.

2-5- موارد استعمال

سنگهاي آهكي دولوميتي نظير سنگ آهك، معمولاً براي كارهاي ساختماني و بعضي از اقسام آن نيز به عنوان سنگهاي زينتي مورد استعمال قرار مي گيرد.

2-6- محل پيدايش

در حفره هاي سنگهاي آهكي و نيز سنگ آهك دولوميتي و سنگهاي آهكي منيزيم‌دار وجود دارد. اين نوع سنگ آهك ها معمولاً از سنگ آهك معمولي كه در آن به جاي قسمتي از كربنات كلسيم، كربنات منيزيم جانشين شده است، توليد شده اند.

دولوميت به صورت رگه همراه با كلسيت نيز مشاهده مي شود، همچنين قسمتهاي متبلور سنگهاي آهكي دولوميتي را اين كاني تشكيل داده است. اين بلورها مخلوطي از دولوميت و كلسيت مي باشند.

2-7- نامگذاري

نام اين كاني به افتخار كاني شناس فرانسوي دولوميو انتخاب شده است

فهرست مطالب

عنوان                                                                                           صفحه

مقدمه……………………………………………………………………………………………………….. 1

فصل اول: شناخت دولوميت………………………………………………………………………….. 2

فصل دوم: بررسي دولوميت………………………………………………………………………….. 6

فصل سوم: تاريخچه دولوميت………………………………………………………………………. 15

فصل چهارم: بررسي و مقايسه معادن دولوميت ايران (با استفاده از اطلاعات اداره آمار

ايران)………………………………………………………………………………………………………… 36

فصل پنجم: دولوميت در ديگر قاره ها…………………………………………………………….. 52

فصل ششم: مراحل استخراج دولوميت…………………………………………………………… 56

فصل هفتم: درباره معدن و كارخانه كانه آرايي دولوميت شهرضا……………………………. 63