فایل مارکت

تحقیق شاخص هاي بورس اوراق بهادار

مقدمه

يكي از الزامات اساسي براي ره پيمودن به سمت توسعه و پيشرفت ، توجه به سرمايه و سرمايه گذاري است و در لواي سرمايه گذاري است كه امور ديگر مانند افزايش توليد ، افزايش رفاه و ايجاد اشتغال محقق خواهد گرديد. بورس اوراق بهادار ، يكي از عناصر اصلي در بازار سرمايه هر كشور است و شاخص به عنوان يكي از ابزارهاي اصلي در جهت شناسايي بورس به شمار مي رود . مقاله حاضر در راستاي اهميت شاخص بازار بورس ، به توضيحاتي در  اين زمينه پرداخته است .

سرمايه به عنوان يكي از نهادهاي مهم توليد، در كنار ديگرنهادهاي توليد مثل نيروي كار، منابع طبيعي، فن آوري، مديريت و فرهنگ از اهميتي فراوان برخوردار است. پويايي بازار سرمايه هر كشوري نشان دهنده وضعيت اين نهاد مهم توليد و نشان گر درصد توسعه يافتگي آن كشور است. بورس اوراق بهادار تهران به عنوان مهمترين و اساسي ترين بازارهاي سرمايه ايران، فعاليت خود را از دهه 1340 آغاز نموده و تا به حال راه پرفراز و نشيبي را پشت سر گذاشته است.

يكي از معيارهاي مهم در ارزيابي مالي كشورهاي مختلف چگونگي وضعيت شاخص است. بورس تهران اگرچه سابقه اي ديرينه (متجاور از چهاردهه) دارد، تنها از سال 1368 به محاسبه شاخص كل قيمت و از سال 1376 به بعد به محاسبه شاخص هاي فرعي ديگر پرداخته است.

متن حاضر به بررسي شاخص هاي بورس اوراق بهادار پرداخته است از جمله موضوعاتي كه مورد بررسي قرار گرفته است. كلياتي در مورد بازارهاي مالي و ابزارهاي مورد معامله در آنها، بررسي شاخص در سطح بين الملل و بررسي شاخص سهام در بورس تهران مي باشد.

طبقه بندي كلي بازارها و ابزارهاي مالي

دارائيهاي مالي

(در بازارهاي سازمان يافته)

تقسيم بندي هاي بازار سرمايه

از نظر سررسيد ابزار مورد معامله

از نظر عمر ابزار مورد معامله :

1- بازار اوليه : بازاري كه در آن وام گيرنده اوراق بهادار جديدي را منتشر مي كند و در ازاي وجه نقد به سرمايه گذار (خريدار) مي فروشد.

2- بازار ثانويه : بازاري كه در آن اوراق بهادار منتشره در بازارهاي اوليه داد و ستد مي شود، مثل بازار بورس

3- بازار سوم : شامل كليه بازارهاي خارج از بورس است كه در آن اوراق بهاداري كه در بورس پذيرفته شده اند، داد و ستد مي شوند.

4- بازار چهارم : هنگامي كه به وجود مي آيد كه دو سازمان بزرگ (افراد ثروتمند) بدون دخالت كارگزار اوراق بهاداري را مستقيماً معامله مي كنند.

بنابراين در بحث مربوط به شاخص ها در اين جا بازار بورس و اوراق سهام و قرضه مد نظر هستند.

شاخص :

واژه شاخص (index) به معناي نمودار، نماينده، نشان دهنده و نماياننده مي باشد. از نظر كاربري شاخص كميتي است كه نماينده چند متغير همگن مي باشد. شاخص وسيله اي براي اندازه گيري و مقايسه پديده هايي است كه داراي ماهيت و خاصيت مشخصي هستند. بنابراين بر مبناي شاخص مي توان تغييرات ايجاد شده در متغيرهاي معيني را در طول يك دوره بررسي نمود.

شاخص هاي بازار اوراق بهادار

معمولاً شاخص هاي بازار اوراق بهادار مربوط به سهام و اوراق قرضه هستند. با توجه به اهميت و كاربرد فراوان شاخص هاي سهام، تمركز بيشتري بر شاخص هاي مذكور خواهيم داشت. متداول ترين سؤالي كه در خصوص بازارهاي سهام پرسيده مي شود اين است كه وضعيت بازار امروز چگونه است؟ براي پاسخ به اين سؤال نياز به گزارش تركيبي از عملكرد بازار است كه به صورت ميانگين ها و شاخص را نشان داده شده است. به خاطر تعدد زياد بازارهاي سهام (اعم از داخلي و خارجي) شاخص هاي متعددي براي بازار سهام وجود دارد كه در اين بخش روش هاي محاسبه و مهمترين شاخص ها بررسي مي شود.

شاخصهاي قيمت سهام

شاخصهاي قيمت سهام در تمامي بازارهاي مالي دنيا، به مثابه يكي از مهم‌ترين معيارهاي سنجش عملكرد بورس اوراق بهادار ، از اهميت و توجه زيادي برخوردارند. شايد مهم‌ترين دليل اين توجه روزافزون ، اين امر باشد كه شاخصهاي مزبور از تجميع حركتهاي قيمتي سهام تمامي شركتها يا طبقه خاصي از شركتهاي موجود در بازار بورس ، به دست مي‌آيند و در نتيجه بررسي جهت و اندازه حركتهاي قيمتي را در بازار سهام ، امكان‌پذير مي‌سازند. در واقع گسترش نظريه‌ها و نوآوريها مالي در يكي دو دهه اخير بر پايه نقش محور ي توجه به حركت عمومي بازار به چند دليل مفيد و مهم است :

1- كاربرد اصلي و عمده شاخصها ، محاسبه بازدهي كل بازار، يا عناصر مشخصي از بازار در يك دوره معين ، و استفاده از نرخهاي بازده محاسبه شده به مثابه مبنايي براي قضاوت درباره پرتفويهاي مختلف است .

2- شاخصها همچنين براي توسعه و ايجاد پرتفوي شاخصي به كار مي‌روند . براي اكثر مديران سرمايه گذاري ، معمولا كسب بازدهي فراتر از بازدهي بازار در طولاني مدت و به طور مداوم مشكل مي‌باشد .در اين صورت يك راهكار ساده ، سرمايه‌گذاري در پرتفويي است كه قابل رقابت با پرتفوي بازارمي‌باشد . اين ايده منجر به ايجاد صندوقهاي شاخصي شده است كه هدف آنها پيگيري عملكرد شاخصهاي مشخص بازار ، در طول زمان مي‌باشد .

3- قيمت سهام ، اغلب بيانگر انتظارات بازار از وضعيت اقتصادي شركتهاست . از اين رو شاخصهاي بازار نمايانگر وضعيت و عملكرد آتي كل اقتصاد مي‌باشند . تحليلگران اوراق بهادار ، مديران پرتفوي و ساير متصديان اقتصادي ، از شاخصهاي بازار ، براي بررسي متغيرهاييكه حركت كل قيمتهاي سهام را تحت تاثير قرار مي‌دهند ، استفاده مي‌كنند . براي مثال ميتوان به تحليل رابطه بين بازده سهام يا اوراق قرضه در ايالات متحده ، ژاپن و المان اشاره كرد .

4- ساير گروههاي علاقمند به شاخصها ، تحليلگران فني هستند . آنها بر اين باورند كه ” تغييرات تاريخي قيمتها ” مي‌تواند براي پيش‌بيني حركات آتي آنها استفاده شود . براي مثال ، به منظور پيش‌بيني حركات قيمتي سهام در آينده، آنها نمودار قيمت و حجم تغييرات شاخصهاي بازار  سهام ، همانند شاخص داوجونز را ترسيم مي‌نمايند.

5- در نهايت اينكه نظريه پرتفوي و رفتار بازار سرمايه ، نشان داده است كه ريسك مرتبط با يك دارايي ريسك‌دار، فقط ريسك سيستماتيك است. اين ريسك بيانگر رابطه نرخ بازده دارايي موردنظر، با بازده پرتفوي بازار مي باشد. بنابراين ضروري است كه وقتي ريسك سيستماتيك يك دارايي ريسك دار (سهام)، محاسبه مي‌شود، بازدهي آن با بازدهي يك شاخص جامع بازار ، مرتبط مي‌شود.

به طور خلاصه شاخصهاي بازار سرمايه ، در موارد زير استفاده مي‌شود :

• مبنايي براي ازيابي عملكرد مديران حرفه‌اي سرمايه‌گذاري
• ايجاد نظارت بر صندوقهاي سرمايه‌گذاري شاخصي
• اندازه‌گيري نرخهاي بازده بازار در مطالعات اقتصادي
• پيش‌بيني حركات آتي بازار (توسط تحليلگران فني )
• شاخصي براي پرتفوي بازار دارائيهاي ريسك‌دار ، به هنگام محاسبه ريسك سيستماتيك دارائيها.

اهميت شاخص قيمت سهام

شاخص قيمت سهام شركتهاي پذيرفته شده در بورس  ، يكي از معيارهاي مهم در ارزيابي اقتصاد كلان هر كشور است كه نشان‌دهنده وضعيت اقتصادي آن كشور نيز مي‌باشد. اين شاخص از آنجا كه متاثر از حيات اقتصادي كشور مي‌باشد ، در سالهاي بهبود رونق اقتصادي، روندي افزايشي را مي‌پيمايد و در سالهاي بحراني و ركود ، فرايند كاهش را طي مي‌نمايد. نگاهي به شاخص قيمت بورس تهران گواهي براين مدعاست و بيانگر آن است كه در سالهاي 1376 و 1377 كه اقتصاد كشور با بحران كاهش قيمت نفت و تبع آن ركود مواجه بوده است، شاخص قيمت بورس نيز فرآيندي نزولي را طي نموده است، لازم به يادآوري است كه در كاهش شاخص قيمت بورس در سالهاي مزبور، ناكارآمدي شركتهاي پذيرفته شده در بورس (علاوه بر مسايل اقتصادي كلان) نيز نقش داشته است. علاوه بر اهميت شاخص قيمت به عنوان يك نماگر اقتصادي در تحليل‌هاي كلان ، وضعيت اين شاخص در تحليلهاي خرد و براي سرمايه‌گذاران كوچك نيز مهم است. شايد بتوان ادعا كرد كه هر سرمايه‌گذاري در بورس ، در وهله اول به تغييرات قيمت سهام براي جذابيت سرمايه‌گذاري در بورس در مقايسه با ديگر دارايي‌هاي جايگزين مانند (مسكن، ارز، سپرده بانكي و اوراق مشاركت) توجه دارد. توجه به شاخص قيمت بورس در هر كدام از تصميم‌گيري يادشده بالا يكي از ضرورتهاي بنيادين است . به بيان كوتاه بايد بگوييم چنانچه شاخص قيمت، كاهش يابد، به نوعي بيانگر آن است كه قيمت سهام مختلف در مجموع كاهش يافته و اين چيزي است كه سرمايه گذاران از آن مي‌هراسند . همين مفهوم را درباره افزايش شاخص نيز ميتوان گفت.