فایل مارکت

تحقیق در مورد تعليم و تربيت

مقدمه

يكي از مواردي كه بي شك در تعليم و تربيت مؤثر است رعايت ادب و شرايط خاصي است كه بر شاگرد و معلم مترتب است آموزش و نيز فراگيري علم در طول تاريخ جريان داشته و در اين مسير معلمي موفق بوده كه متصف به صفات و ويژگيهاي خاصي بوده است و نيز شاگردي بهتر از ديگران مطالب استاد خود را فرا گرفته كه آداب و شرايط شاگردي را بهتر درك نموده و آنرا رعايت كرده است.

بررسي متون گذشته و توجه به سيره بزرگان تعليم و تربيت به ما اين امكان را مي دهد تا ظرايف و نكات ارزنده و مفيد استاد و شاگردي را بشناسيم و در راه تعليم و تربيت بكار بنديم و آنچه از اين آداب در زمان حاضر قابل استفاده است نصب العين خود قرار دهيم.

يكي از مواردي كه در اين باره قابل بررسي و استفاده است متون عرفاني و آثار اهل عرفان و تصوف است كه بنده سعي كرده ام تا مطالبي را استخراج نمايم. آنچه پيش روست مطالبي است كه از برخي آثار مشايخ متصرفه از جمله مصباح الهدايه و مفتاح الكفايه – مرصاد العباد – اسرار التوحيد و كتاب نشان از بي نشانها جمع آوري شده به اميد اينكه انشاء الله مورد استفاده قرار گيرد.

در بيان ادب

ادب: نگاه داشتن و رعايت شرايط هر چيز، و در اصطلاح ملكه اي است در شخص كه او را از كارهاي زشت باز دارد. «ادبه» يعني او را مهذب و پاك و اخلاق او را مرضي كرد و به معناي آموختن علم ادب و عقوبت شخصي كه بدي كرده است،‌نيز هست. جمع آن آداب است و آداب بر علوم و معارف بطور كلي و بر علوم مستظرفه بطور خاص اطلاق مي گردد ادب كامل آن بود كه ظاهر و باطن او به محاسن اخلاق و اقوال و نيات آراسته بود. اخلاقش مطابق اقوال باشد و نياتش موافق اعمال. چنانكه نمايد باشد و چنانكه باشد نمايد.

شيخ الاسلام گويد: ادب تهذيب ظاهر و باطن است اين كلمه در اصطلاح عرفان مأخذ از آيه شريفه «والحافظون لحدودالله» (توبه ، 112) است. حدود عبارت از اوامر و نواهي الهي است كه واجب يا مستجب يا محظور يا مكروه است. ادب همواره ملازم با مندوبات و بعد از مكروهات است. رعايت كردن حدود هر كسي عبارت از ادب است،‌نسبت بدان كس، و مأخوذ از روايت نبوي است كه فرمودند: «ادني ربي فاحسن تأديبي» (پروردگارم مرا ادب كرد و چه نيكو ادب كرد) حسن ادب، صفات احباب است.

لفظ ادب عبارت است از تحسين اخلاق و تهذيب اقوال و افعال. و افعال بر دو قسم اند: افعال قلوب و آن را نيات خوانند، و افعال قوالب و آن را اعمال خوانند. اخلاق و نيات نسبت به باطن دارند و اقوال و اعمال نسبت به ظاهر. پس اديب كامل آن بود كه ظاهر و باطنش به محاسن اخلاق و اقوال و نيات و اعمال آراسته بود. اخلاقش مطابق اقوال باشد و نياتش موافق اعمال. چنانكه نمايد باشد و چنانكه باشد نمايد.

در آداب حضرت ربوبيت

بدانكه حفظ ادب هم ثمرة محبت است و هم تخم محبت، هر چند محبت به كمال تر، محبت را اهتمام به رعايت آداب حضرت محبوب بيشتر و چندانكه صورت ادب بر محب ظاهرتر، نظر حضرت محبوب با او زيادتر و يكي از جمله آداب الوهيت آن است كه نظر از مشاهده جمال ربوبيت به ملاحظه غيري مشغول ندارد، در خبر است كه چون بنده به نماز برخاست به حقيقت حاضر حضرت الهي شد، پس اگر به ديگري نكرد پروردگار عالم گويد اي بنده به كه مي نگري، به كسي مي نگري كه او تو را از من بهتر بود،‌اي پسر آدم روي به من آور كه من تو را بهتر از آن چيز كه تو به وي نگراني.

ادبي ديگر آن است كه به تقرب و ترحيب پادشاه و تمكين و مجال محادثه و مساحره يافتن در حضرت عزت مرتبه خود را فراموش نكند و از حد عبوديت و اظهار فقر و مسكنت متجاوز نگردد تا به طغيان منسوب نشود.

ادبي ديگر اصفاي سمع است با كلام الهي و حسن استماع اوامر و نواهي به ترك اصفا با حديث نفس.

ادبي ديگر ادب سؤال و تحسين خطاب است. چندانكه معني سؤال و خطاب از صورت امر و نهي و نفي دورتز به ادب نزديكتر

ادبي ديگر اختفاي نفس است در مطاوي انكسار و گم كردن وجود خود در ظهور آثار نعمت الهي وقتي كه نعمتي از نعمتهاي او بر خود ياد كند.

ادبي ديگر حفظ اسرار الهي است. بايد كه چون بر سري از اسرار ربوبيت وقوف يافت و محل امانت و مستودع اسرار گشت، افشاي آن به هيچ وجه جايز ندارد.

ادبي ديگر مراعات ادب اوقات سؤال و دعاست و اوقات صموت و سكوت. و آداب حضرت قرب بسيار است هر كه به اين هفت ادب محافظت نمايد از رعايت دقاقيق آداب ديگر اميد است كه بي بهره نماند و في الجمله به هيچ حال مراعات ادب حضرت از بنده ساقط نشود الا در حال فنا و استفراق در عين جمع.

در آداب حضرت رسالت

نزديك اهل تحقيق و محبان صدق معلوم و محقق است كه محبوب ، محبوب بود. چه هر كه محبوب محبوب را دوست ندارد علامت آن است كه محبوب او به علت غرضي معلول و مدخول است. و اينچنين كسي به حقيقت محب نفس خود باشد نه محب محبوب و محبوب را به علت آنكه وسيلت انتفاع و محل التذاذ نفس خود داند دوست دار و نه به ذات و حقيقت. و محبان صادق كه از علت هوا و مراد نفس صافي گشته باشند و از شائبه هستي خالص شده خود را از براي محبوب خواهند. نه محبوب را از براي خود،‌ و هستي خود را فداي او خواهند، نه او را فداي خود و مراد او را بر مراد خود مقدم دارند بلكه ايشان را خود هيچ مراد نبود الا مراد محبوب. و همچنانكه محبوب محبوب محبوب خود بود، وسيلت

فهرست عناوين

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………..

در بيان ادب…………………………………………………………………………………………………..

در آداب حضرت ربوبيت………………………………………………………………………………..

در آداب حضرت رسالت………………………………………………………………………………..

آداب مريد و مراد…………………………………………………………………………………………..

احتياج به انبياء در پرورش انسان………………………………………………………………………..

مقام شيخي و شرايط صفات آن از نظر نجم الدين رازي………………………………………..

آداب و وظايف شيخ نسبت به مريد از نظر عزالدين محمود كاشاني…………………………

شرايط و صفات مريدي و آداب آن از نظر نجم الدين رازي…………………………………..

در آداب مريد با شيخ از نظر عزالدين محمود كاشاني……………………………………………

شرايط شاگردپذيري از نظر ابوسعيد ابوالخير………………………………………………………..

چند نكته……………………………………………………………………………………………………….

چكيده………………………………………………………………………………………………………….