تئـوري حسابـداري (1)

موضوع:

بخش اول- صورت گردش وجوه نقد

بخش دوم- مديريت گردش وجوه نقد

بخش اول

مديريت‌گردش‌وجوه‌نقد

صورت حساب گردش وجوه نقد:

گردش وجوه نقد را براي پذيرفته شدن تهيه نكنيد.

سرمايه گذاران معمولاً به درآمد خالص شركت به منزله سلامت مالي و دورنماي آينده شركت نگاه مي اندازند نمودار زير درآمد يك شركت را در طي 7 سال مالي نشان مي دهد.

شركت بخش سودآوري مناسب و حتي دوره هاي رشد درآمدي را نشان مي دهد. بين سالهاي اول و چهارم، درآمد خالص اين شركت رشد 32 درصدي از 31 ميليون دلار به 41 ميليون دلار داشته است. آيا اين شركت سرمايه پذير خوبي به نظر مي‌رسد؟ آيا انتظار مي رود كه سودآوري اين شركت ادامه پيدا كند؟ آيا اين شركت بهره و سود مناسبي تقسيم كرده است و آيا شما حاضر به ادامه سرمايه گذاري در اين شركت هستيد؟ سرمايه گذاران با خريداري سهام اين شركت به همه اين چند سئوال پاسخ بلي مي دهند.

18 ماه بعد اين شركت، W.T.Grant، دچار بزرگترين ورشكستگي ايالات متحده شد. بررسيهاي دقيقتر صورتهاي مالي شركت نشان مي دهد كه شركت چندين سال گردش وجوه نقد پس از عمليات منفي را تجربه كرده است. حتي اگر حقيقتاً سود گزارش كرده باشد. چگونه ممكن است اين اتفاق بيفتد؟ بخشي ازاين امر به اين دليل است كه شركتها فروشهايي كه در صورت سود و زيان گزارش مي كند از نوع اعتباري هستند و شركت در مورد وصول اين فروشهاي اعتباري مشكل داشته كه باعث مي‌شود گردش وجوه نقد كمتر از سود ويژه شود. تحليل گردش وجوه نقد نشانه هشدار به موقع از مشكلات عملياتي W.T.Grant است.

همانطوري كه در ابتداي داستان آمد آزمايشات روي گردش وجوه نقد شركت W.T.Grant انجام شده كه آيا كمبود با اهميت نقدينگي و عدم انعطاف پذيري مالي شركت را كه نهايتاً باعث ورشكستگي شركت شد نشان داده است. هدف از اين متن امتحان كردن اجزاء اصلي صورت گردش وجوه نقد و نوع اطلاعاتي كه از اين صورت تهيه مي شود، مي باشد.

هدف اوليه صورت گردش وجوه نقد فراهم كردن اطلاعاتي درباره دريافت و پرداختهاي نقدي يك واحد گزارشگري در طول دوره مالي است. هدف ثانويه، تهيه اطلاعات تأثير فعاليتهاي عملياتي، سرمايه گذاري و تامين مالي روي وجوه نقد است. بنابراين صورت گردش وجوه نقد دريافتها و پرداختهاي نقدي و نتايج تغييرات خالص وجوه نقد در اثر فعاليتهاي عملياتي، سرمايه گذاري و تامين مالي يك واحد تجاري در طول دوره در يك صورت مطابقت از اول تا پايان دوره را نشان مي دهد.

فوايد صورت گردش وجوه نقد:

اطلاعات يك گردش وجوه نقد بايستي به سرمايه گذاران، بستانكاران و ارزيابي ديگران درمواردي به شرح زير كمك مي كند.

1- توانايي واحد گزارشگري در ايجاد گردش وجوه نقد آينده

هدف اوليه گزارشات مالي تهيه اطلاعاتي است كه امكان پيش‌بيني مبلغ، زمان بندي و عدم اطمينان وجوه نقد آينده را به ما مي دهد. با بررسي ارتباط بين اقلامي از قبيل فروش و خالص گردش وجوه نقد حاصل از فعاليتهاي عملياتي و يا خالص گردش نقدي حاصل از فعاليتهاي عملياتي و افزايش يا كاهش در وجوه نقد، امكان پيش‌بيني بهتر مبالغ، زمان بندي و عدم اطمينان گردش وجوه نقد آتي از بررسي اطلاعات حاصل از مبناي تعهدي گردش وجوه نقد است.

2- توانايي واحد گزارشگري (شركت) در پرداخت سود سهام و برآوردن تعهدات

اگرچه آسان ولي وجوه نقد بسيار مهم است. اگر يك شركت وجوه نقد كافي نداشت حقوق كارمندان شركت پرداخت نمي شد و بدهيهاي شركت تسويه نمي شد و سود سهام پرداخت نمي شد و تجهيزات تحصيل نمي شد.

يك صورت گردش وجوه نقد به ما نشان مي دهد كه وجوه نقد چگونه مصرف مي‌شود و از كجا مي آيد؟ مستخدمين و كاركنان و بستانكاران و سهامداران و مشتريان علاقه ويژه اي به صورت گردش وجوه نقد دارند چون تنهاترين گزارش است كه گردش وجوه نقد يك شركت را نشان مي دهد.

3- دلايل اختلاف بين درآمد خالص و گردش نقدي خالص حاصل از فعاليتهاي عملياتي

سود خالص خيلي مهم است. زيرا اطلاعاتي راجع به موفقيت يا مطلوبيت يك موسسه تجاري را از يك دوره نسبت به دوره ديگر نشان مي دهد. اما بعضي افراد براي رسيدن به مبناي تعهدي گردش وجوه نقد چند برآورد بايستي انجام دهند كه اين برآوردها حياتي هستند. در نتيجه قابليت اتكاي اين اعداد چالش برانگيز هستند. اين فقط در مورد وجه نقد نيست. بنابراين همانطوري كه در داستان اول متني آمد استفاده كنندگان صورتهاي مالي از دانستن دلايل اختلاف بين خالص سود و گردش وجوه نقد حاصل از فعاليتهاي عملياتي بهره مند مي شوند و آنها مي توانند در مورد قابليت اتكا اقلام سود و زيان ارزيابي كنند.

4- سرمايه گذاري نقدي و غيرنقدي و فعاليتهاي تامين مالي در طول دوره

با بررسي فعاليتهاي سرمايه گذاري شركت (خريد و فروش دارائيهايي غير از محصولات خودش) و فعاليتهاي تامين مالي آنها (استقراض و باز پرداخت وام و سرمايه گذاري توسط صاحبان سهام و پرداخت سود به سهامداران)، مطالعه كننده صورت مالي گردش وجوه نقد بهتر مي تواند درك كند كه چرا دارائيها و بدهيها در طول دوره افزايش يا كاهش مي يابند. براي مثال سوالهاي زير ممكن است پاسخ داده شود.

چطور وجوه نقد افزايش مي يابند وقتي كه زيان خالص براي دوره وجود دارد؟ چگونه عايدات حاصله از اوراق قرضه استفاده مي شود؟ چگونه توسعه تجهيزات و تاسيسات تامين مالي شده است؟ چرا سود سهام افزايش پيدا نكرده است؟ چگونه بدهيها تسويه مي شوند؟ چقدر وجه نقد طي سال قرض گرفته شده است؟ آيا گردش وجوه نقد بيشتر يا كمتر از سود خالص است؟

طبقه بندي گردش وجوه نقد:

صورت گردش وجوه نقد، دريافتها و پرداختهاي نقدي را برحسب فعاليتهاي عملياتي، سرمايه گذاري و تامين مالي طبقه بندي مي كند. فعاليتها و معاملات مالي نوعاً به شرح زير تشخيص داده مي شوند.

1- فعاليتهاي عملياتي شامل فعاليتهاي مالي است كه با تأثير وجوه نقد روي سود خالص تأثير مي گذارند. از قبيل دريافتهاي نقدي حاصل از فروش كالا و خدمات و پرداختهاي نقدي براي تحصيل ملزومات و استخدام كارمندان و هزينه ها.

2- فعاليتهاي تامين مالي مرتبط با اقلام بدهيها و حقوق صاحبان سهام و شامل گرفتن وجه نقد از بستانكاران و بازپرداخت مبالغ قرض گرفته شده و جذب سرمايه از مالكان و پرداخت سرمايه (باز خريد سهام) و منافع (بازده) حاصل از سهام و سرمايه‌گذاري ايشان مي باشد.

3- فعاليتهاي سرمايه گذاري عموماً مرتبط با دارائيهاي بلند مدت (ثابت) است و همچنين مرتبط با اخذ (وصول) وام و تحصيل و كنارگذاري سرمايه گذاريها و دارائيهاي توليدي با عمر طولاني.

شرح زير دريافتها و پرداختهاي نقدي يك واحد تجاري كه بر طبق فعاليتهاي عملياتي، سرمايه گذاري و فعاليتهاي تامين مالي طبقه بندي مي شوند را نشان مي دهد.

جريان وجوه نقد ناشي از فعاليتهاي عملياتي

جريان ورودي وجوه نقد:

وجوه نقد حاصل از فروش كالا و خدمات، بازده وام.

جريان خروجي وجوه نقد:

مصرف وجوه نقد براي خريد موجودي كالا، خريد خدمات، پرداخت ماليات، پرداخت سود سهام به سرمايه گذاران و پرداخت هزينه ها.

جريان وجوه نقد ناشي از فعاليتهاي سرمايه گذاري

جريان ورودي وجوه نقد:

حاصل از فروش دارائيها، تاسيسات و تجهيزات، حاصل از فروش اوراق قرضه و اوراق بهادار ساير شركتها و حاصل از وصول اصل وامهايي كه به ساير شركتها و واحدهاي گزارشگري (تجاري) داده ايم.

جريان خروجي وجوه نقد:

پرداخت وجوه نقد براي خريد دارائيها، تاسيسات و تجهيزات، پرداخت براي خريد اوراق قرضه و بهادار از ساير شركتهاي تجاري، ايجاد دين و دادن وام به ساير شركتها.

جريان وجوه نقد ناشي از فعاليتهاي تامين مالي

جريان ورودي وجوه نقد:

حاصل از فروش اوراق بهادار و سهام شركت و حاصل از بازده اوراق قرضه.

جريان خروجي وجوه نقد:

ناشي از پرداخت سود سهامداران و بازپرداخت بدهيهاي بلند مدت و باز خريد سهام سرمايه.

بعضي از وجوه نقد مرتبط با سرمايه گذاريها و يا فعاليتهاي مالي به عنوان فعاليتهاي عملياتي طبقه بندي مي شوند. براي مثال دريافتهاي درآمد سرمايه گذاري مثل بهره و سود سهام و پرداختهاي بهره به قرض دهندگان بعنوان فعاليتهاي عملياتي طبقه بندي مي شوند و بعضي از گردشهاي وجوه نقد مرتبط با فعاليتهاي عملياتي بعنوان فعاليتهاي سرمايه گذاري يا تامين مالي طبقه بندي مي شوند. براي مثال دريافتهاي نقدي حاصل از فروش دارائيها و تاسيسات و تجهيزات و سود حاصله از فروش آنها اگرچه در صورت سود و زيان گزارش مي شود ولي بعنوان فعاليت سرمايه گذاري طبقه بندي مي شود و سود حاصله از فروش هيچگونه تاثيري در گردش نقدي خالص حاصل از فعاليتهاي عملياتي ندارد و همچنين سود و زيان در پرداخت بدهيها عموماً بعنوان بخشي از وجوه نقد خروجي مرتبط با باز پرداخت مبالغ استقراض مي باشد و بعنوان فعاليتهاي تامين مالي آمده است.

مديريت گردش وجوه نقد:

توضيح: فرا بگيريد كه چگونه حياتي ترين دارايي خود را پيش‌بيني كنيد.

اين مقاله به منظور طراحي نشده است كه تنها راهنماي شما در مديريت نقد شركت‌تان باشد. منابع زيادي وجود دارد و پيشنهاد مي كنيم از هر كتاب يا نوشته‌اي كه از طرف انجمن ها و سازمانهاي حرفه اي منتشر شده و در كتابفروشيها موجود است استفاده كنيد. مركز توسعه تجارتهاي كوچك يامينگ (Wyoming) كه بوسيله دانشگاه يامينگ اداره مي شود اين اطمينان را به شما نمي دهد كه در نتيجه اجرا و پياده سازي مراحل تشريح شده در اين مقاله تجارت شما موفقيت آميز باشد.

مقدمه:

آيا شما از ورود و خروج وجوه نقد آگاه هستيد؟ آيا شما مي دانيد مانده وجوه نقدتان قبل از آنكه حيلي دير شود؟ پاسخ اين سوالات و ديگر سوالات در ذهنتان در اين مقاله ارائه مي شود.

يكي از مهمترين مسئوليتهايي كه شما در هنگام مرور گردش نقدينگي مالكيت شركتهاي كوچك با آن روبرو مي شويد توانايي فهم نيازهاي نقدي واحد تجاري است. شما بايد ليست حقوق و دستمزد هفتگي را تهيه و پرداخت كنيد، براي حمل كالا پول بپردازيد ماليات حقوق و فروش خود را بپردازيد. اين وظايف كمترين چيزهايي است كه شما تهيه مي كنيد تا انجام شود. در نتيجه شما قادر نخواهيد بود و يا نخواهيد توانست كه يك برنامه براي نيازهاي نقدي و برآوردن آن نيازها فراهم آوريد.

شما بايد اطمينان داشته باشيد كه درك مديريت وجوه نقد و پيش‌بيني آن هنرهاي سري نمي باشند كه در پشت درهاي بسته با سحر و جادو انجام شوند بلكه بر مبناي احساس معمولي و منطق همراه با فهم‌خوبي از نحوه تامين مالي و صورت‌هاي مالي‌تان است. آنچه كه شما بايد انجام دهيد براساس فهم از صورتهاي مالي و عمليات مالي شركت شما و فراگيري مفاهيمي ساده است كه در اين مقاله براي شما ارائه مي‌شود. اجازه دهيد كه با يكديگر يك روشي را براي مديريت وجوه نقد توسعه دهيم كه براي شما قابل فهم و مورد استفاده باشد.

پنج موضوع بودجه بندي و پيش‌بيني وجوه نقد عبارتند از:

تعريف- پيش‌بيني وجوه نقد چيست؟

هدف- چرا شما به پيش‌بيني نياز داريد؟

محدوده زماني- دوره زماني پيش‌بيني شما كدام است؟