مقاله عوامل شيميايي مورد استفاده در صنعت و بیماریها
عوامل شيميايي مورد استفاده در صنعت سبب بوجود آمدن اكثر بيماري ها و
مسموميت هاي ناشي از كار مي باشند. براي طبقه بندي بيماري هاي ناشي از عوامل شيميائي روش هاي مختلفي به كار برده شده، ولي ظاهراً بهترين روش طبقه بندي با توجه به راه دخول عوامل شيميائي به بدن مي باشد. لذا با توجه به اين امر، تقسيم بندي زير را مي توان انجام داد.
الف- بيماري ها و مسموميت هائي كه ناشي از جذب مواد از طريق دستگاه تنفسي مي باشند. ذرات گرد و غبار، گازها و دود از اين طريق جذب مي گردند.
ب- بيماري ها و مسموميت هائي كه ناشي از جذب مواد از طريق دستگاه گوارشي مي باشند. از مواردي كه از اين طريق ممكن است وارد بدن شوند و ايجاد ناراحتي نمايند ارسنيك، فسفر و سيانورها قابل ذكرند.
ج- بيماري ها و مسموميت هائي كه ناشي از جذب مواد از طريق پوست مي باشند، مانند جذب تترا اتيل سرب، آنيلين، تي ان تي و فنول.
گرد غبار:
گرد غبار بر اثر تجزيه مواد مختلف جامد به ذرات بسيار كوچك، تشكيل مي شود كه اين ذرات معمولاً مدّتي در هوا شناور مي مانند. اعمال مكانيكي از قبيل خُرد كردن، اره كردن، شكستن، تركاندن، مته كردن، سائيدن و غيره توليد گرد و غبار مي كنند. گرد و غبار از نظر اندازه از ذرات قابل رؤيت با چشم تا ذرات ميكروسكپي و اولتراميكرسكوپي تغيير مي نمايند. گرد و غبار ممكن است داراي منشاء معدني – شميائي باشد. به هر حال انتشار و پراكندگي آن ها در محيط كار، در افرادي كه با آن تماس پيدا مي كنند، بر حسب جنس گرد و غبار، اندازه ذرات و طول مدت استنشاق و فاكتورهاي ديگر، احتمالاً ايجاد عوارض و بيماري هاي گوناگوني خواهد نمود.
گرد و غبارها را بر حسب اين كه باعث بيماري هاي حرفه اي مي شوند يا نه، به دو دسته تقسيم مي كنند:
الف- گرد و غبارهاي بي اثر
اين نوع گرد و غبارها آمادگي براي سل و يا ساير عفونت ها ايجاد نمي كنند و به طور كلي ريه ها را مختل نمي نمايند. مهمترين اين گرد و غبارها عبارتند از:
1- پورد كربن
2- كربنات هاي كلسيم و منيزيم
3- سيمان
4- گچ
5- ذرات سمباده
6- گرد و غبار آهن
ب- گرد و غبارهاي سمي:
اينگونه گرد و غبارها معمولاً ايجاد ينوموكونيوزهاي فيبروتك (بيماريهاي ريوي ناشي از گرد و غبار مانند سيليكوز[1]، آزيستوز[2]، انتراكوز[3]، و غيره) مي نمايند كه بسته به نوع گرد و غبار، آثار و علائم بيماري پس از مدتي در افراد ظاهر مي گردد و بر اثر طول مدت تماس، شخص به عوارض سخت ريوي دچار شده، ظرفيت تنفسي به تدريج كم مي گردد. اين بيماري ها معمولاً كشنده نيست و ماه ها و سالها، و يا تا آخر عمر گريبان گير فرد مبتلا مي باشد و منجر به از كار افتادگي و عليل شدن شخص خواهد شد.
مهمترين نوع گرد و غبار سمي عبارتند از:
1- سيليس
2- آزبست يا پنبه نسوز
3- سيليكاتها
4- زغال سنگ
5- كاربور تانگستن[4]
6- سرب
7- كادميوم
8- منگنز
9- كرم و كرمات ها
10- آرسنيك
11- ساير تركيبات فلزي
12- حشره كش ها
13- گرد و غبارهاي راديواكتيو
14- گرد و غبارهاي آلي
15- گرد و غبارهاي پنبه
16- گرد و غبارهاي نيشكر
17- گرد و غبارهاي يونجه
18- گرد و غبارهاي غلات
ذرات آلوده كننده در محيط كار آثار گوناگوني بر انسان دارد و سلامت افراد را به خطر مي اندازد. تعدادي از اين آثار بر بدن انسان عبارتند از:
1- اثر بر مجاري تنفسي فوقاني و ايجاد تحريك و آلرژي.
2- اثر بر روي مجاري تنفسي پائيني و ايجاد زخم ها و حفره ها در آن.
3- اثر بر روي نسوج عميق ريه، در نتيجه استنشاق مواد شيميائي.
4- اثر بر دستگاه گوارشي، پس از بلع ذرات سمي.
5- اثر موضعي بر روي پوست بدن انسان و ايجاد بيماري هاي پوستي.
مقاله عوامل شيميايي مورد استفاده در صنعت و بیماریها