مقاله ورزش و تاثیر آن در بانوان باردار
ورزش وتاثیر آن در بانوان باردار
کليات :
از آنجا که بر روي ورزشکاران زن پژوهشهاي دقيق و گسترده اي صورت نگرفته است يک اتفاق نظر و تفاهم کلي در مورد سطح عملکرد آنها وجود ندارد . وجود اختلافات فيزيولوژيک و نيز ساختاري بين جنس زن و مرد هم مزيد بر علت شده است . در اينجا به تعدادي از ويژگي هاي جنس مؤنث در ارتباط با ورزش و فعاليت بدني اشاره مي کنيم .
- اگر چه بر اساس نظرسنجي ها ، اکثر ورزشکاران زن معتقد به افت عملکرد بدني در دوران قاعدگي هستند . اما از لحاظ فيزيکي زناني بوده اند که در طي زمان قاعدگي قادر به شکستن رکوردهاي جهاني شده اند .
- فعاليت ورزشي شديد سبب کاستن سطح استروژن خون مي شود ، اما لزوماً بر سطح عملکرد بدني اثري ندارند .
- در تمرينات با شدت برابر ، اختلافي در ميزان بروز آسيبهاي ناشي از ورزش در زن و مرد ديده نمي شود .
- قرصهاي ضدبارداري هر چند ممکن است سبب تغييرات چشمگيرفيزيولوژيک در بدن زن شوند، اما تأثير عمده اي روي عملکرد فرد نخواهند گذاشت .
- حاملگي در ۲ تا ۳ ماه اول ، اثر منفي روي عملکرد نمي گذارد ، لابد مي دانيد در المپيک سال ۱۹۵۶ ملبورن ، ۳ تن از برندگان مدال طلا حامله بودند . حتي بعد از طي حاملگي اگر وضعيت جسمي و شکل پيش از حامگي زن بازگردد ، مشکلي در رقابتهاي ورزشي نخواهد داشت .
- ورزش سبب بهبود دانستيه ( تراکم ) استخوان زنان نمي شود بلکه فقط سبب حفظ آن مي گردد . در صورت مصرف مقادير کافي کلسيم ، ورزش احتمالاً در شکل گيري استخوانهاي قويتر کمک خواهد کرد .
- هيچ محدوديت سني براي شرکت در ورزشهاي استقامتي وجود ندارد . حتي زنان ۸۰ ساله هم توانايي شرکت منظم در دوهاي ماراتن را دارند ، اگر چه مدت زمان طي شده بيشتر خواهد بود .
- دقيقاً معلوم نيست که آيا زنان سريعتر مي دوند يا مردان ؟ فقط مي دانيم که در ازاي هر دهه عمر ، زنان توانايي سرعت بخشي در دويدن به ميزان ۱۴ متر در دقيقه دارند . در حاليکه اين رقم براي مردان ۷ متر در دقيقه است . البته با توجه به اختلالات فيزيکي به نظر نمي رسد که زنان توانايي غلبه بر مردان در مسافتهاي کوتاه را داشته باشند . اما ، عکس اين موضوع در دوهاي با مسافت طولاني صدق مي کند که به نظر مي رسد به علت چربي بالاتر موجود در بدن زنان است و به عنوان منبع انرژي عمل مي کند . به علاوه تعريق در دماهاي بالاتر بدن ، سبب حفظ و نگهداري بيشتر آب بدن خواهد شد .
تفاوت فيزيولوژيک بين زنان و مردان ورزشکار :
اين اختلافات در زمينه سيستم اسکلتي و عوامل بيومکانيکي نمود دارند ، ورزشکاران زن بطور معمول ( ولي نه هميشه ) کوچکتر و کوتاهتر بوده ، لگني پهن تر دارند ، زانوها به داخل متمايل شده و ساق پاها انحناي کمتري دارند . اين ويژگيها از جمله مواردي هستند که احتمال ايجاد برخي از آسيها مانند درهاي کشککي – راني را بالا مي برند .
ورزشکاران زن درصد بالاتري از چربي بدن داشته و حدود ۳۰٪ قدرت عضلاني کمتري نسبت به مردان دارند که بويژه مربوط به اندام فوقاني است . اما در هر صورت به رشته ورزشي خاصي بستگي دارد تا اينکه جنسي خاص عامل آن باشد .
سودمندي ورزش در بانوان :
تمرينات منظم ورزشي داراي فوايد مشابهي در زنان و مردان است . يعني کاهش فشار خون ، پائين آوردن تعداد ضربان قلب و افزايش ظرفيت هوازي همراه با کاهش درصد چربي بدن ، تمام موارد به پيشگيري از آترواسکلروز و بيماريهاي قلبي کمک مي کنند . به علاوه ورزشهاي توأم با اعمال وزن روي بدن ، سبب تقويت استخوانها و جلوگيري از پوکي استخوان مي شوند .
موارد منع ورزش در بانوان :
زماني تصور مي شد که ورزش شديد به سيستم توليد مثل زنان آسيب مي رساند . در ضمن عقيده داشتند که زنان بويژه در جريان عادت ماهيانه نبايد ورزش کنند . امروزه خلاف هر دوي اين موارد ثابت شده است .
اثرات ورزش روي قاعدگي :
- زنان ورزشکار مستعد اختلالات قاعدگي از جمله تأخير در شروع آن ، فقدان اوليه و ثانويه ، افزايش فاصله بين دوسيکل قاعدگي و فقدان تخمک گذاري مي باشند . به عنوان مثال ، فقدان قاعدگي در سه تا پنج درصد کل جمعيت رخ مي دهد اما در ۶۰-۱۵٪ زنان ورزشکار مشاهده مي شود . از جمله علل آن ، وزن پائين بدن ، از دست دادن سريع وزن ، شروع سريع ورزشهاي سنگين ، تغذيه ناکافي در مقايسه با احتياج به انرژي و وجود استرسهاي فيزيکي و رواني است.
- در صورت فقدان قاعدگي به مدت طولاني ، خطر کاهش دانستيه استخواني و ايجاد پوکي استخوان زودرس وجود دارد . به نظر مي رسد ساير اختلالات قاعدگي خانمها از هر ورزش هم در کاهش دانستيه استخوان در دراز مدت مؤثر باشند. فقدان هورمون استروژن ، لااقل به صورت تئوريک سبب بالا رفتن چربيهاي خون و ايجاد اترواسکلروز زودرس مي شود . پس درمان مناسب اختلالات قاعدگي اهميت به سزايي دارد .
بهترين راه جلوگيري از بارداري در يک زن ورزشکار در سنين باروري :
يکي از قابل پذيرش ترين اين روشها ، استفاده از قرصهاي ضدبارداري است که با توجه به نسل جديد آنها که تعادل مناسبي از هورمونهاي استروژن و پروژسترون است ، داراي عوارض کمتري مي باشند . از جمله فوايد ديگر آنان مي توان به رفع علائم دردناک پيش از قاعدگي ، کاهش آنمي فقر آهن ، ضايعات خوش خيم پستان ، بيماريهاي التهابي لگن ، کيستهاي تخمدان و روماتيسم مفصلي اشاره کرد . به هر حال در صورت نياز از طريق مشاوره با پزشک نوع و نحوه مصرف دارو معلوم خواهد شد .
فوايد فعاليت بدني و ورزش در يک زن باردار :
مقاله ورزش و تاثیر آن در بانوان باردار