مقاله آداب حج از ديدگاه قرآن
فصل1) اهميت جايكاه تحقيق حاضر
فصل2) اولين مركز جهاني براي عبادت
فصل3) وجوب حج
فصل اول
اهمیت جایگاه تحقیق حاضر
الف) تعريف و تبيين موضوع :
تعريف حج : در لغت به معني ، قصد نمودن به جهت حركت به سوي مكاني يا شخصي ، آهنگ جايي نمودن، مكرر به جايي آمدن.[1]
در روايات اسلامي حج را ” پيروزي وكاميابي ” معني كرده اند ، زيرا حج گذار با تحمل رنج و زحمات بر نفس خود و شيطان پيروز مي گردد . حج به معناي ” اَفْلَحَ ” يعني رستگار شده نيز آمده ” و يقال حج فلان اي افلح”[2]
خداوند مي فرمايد : ” ففرّوا الي الله إنّي لكم منه نذير مبین”[3] يعني ازگناهان به سوي خدا بگريزيد .
در تفسير فرمايد به سوي خدا حج گذاريد تا گناهانتان بخشيده شود.[4]
كلمه حج را با دو گونه حركت خوانده اند : الحج لغة و قيل الحج بالفتح الاسم و بالكسرمصدر[5]
مردم حجاز آن رابه فتح و اهل نجد به كسر مي خوانند[6] و هر دو به معني قصد زيارت كردن يا انجام دادن مراسم مخصوص مي باشد و در اصطلاح شامل قصد خانه خدا كردن و انجام اعمال و مناسكي است كه دستور آن در شرع مقدس اسلام آمده است . حج يك حركت است ، يك قصد و تصميم گيري است و يكي از مترقي ترين ابعاد اعتقادي دين مبين اسلام است ، حج يك دوره كامل اسلام شناسي است ، حج آدمي را به خدا نزديكتر مي كند ، مكتب توحيد را به او مي شناساند و رسالت بزرگ اسلام را بيشتر توصيه مي كند .
هدف از اعمال و مناسك حج همان قرب و منزلت الهي و رشد و ارتقاء انسان به كمالات معنويه و رسيدن به لقاء محبوب و غرق شدن در درياي عشق وعرفان الهي و غرق و محو شدن در بحر بيكران عبادت معبود و اله يكتا و بي همتاست و هر كدام از اعمال حج به نوعي انسان را در اين را مدد و ياري مي نمايد .
حج يك سلسله دستور و مراسم و مناسكي دارد كه پي بردن به راز و رمزش بسيار سخت است ، معناي طواف و سعي و هروله وقوف عرفات و مشعر كردن در مني و سر تراشيدن و قرباني و … بسيار پيچيده و راز و رمزي شگرف در آنها نهفته مي باشد و حاجي بايد به همه اين اسرار واقف باشد و به فلسفه وجودي اين عبادت بزرگ بينديشد تا به اهداف آن و حج مقبول دست يابد و چه منبعي بهتر و برتر از كلام خداي كريم و فرمايشات معصومين عليهم السلام كه ما را در ايصال هر چه سريعتر به فيض اكمل و درك هر چه بيشتر و خط وافرتراز طواف كعبه مقصود و در اتصال به محبوب ياري خواهد رساند ؟ !
ب (اهداف تحقيق :
آشنايي با حج به عنوان يكي از واجبات و فروع دين مبين اسلام كه با فراهم آمدن شرايط ، ايجاب آن مسلم و فوري است .
الف : آشنايي با شرايط وجوب حج .
ب : مقدمات قبل از تشرف به حج .
ج : آشنايي و آموزش و تبيين مناسك و اعمال حج .
د : آشنايي با معارف و معنويات بلند مناسك و اعمال حج و غور و تفحص در آيات و روايات كلام بزرگان براي رسيدن به اين مهمات .
پ) ضرورتهاي تحقيق :
- چون حج از اعمال عبادي و از فروع دين و در موارد و شرايطي از واجبات است لذا ضروري است هر مسلمان با آن آشنايي كامل داشته و به احكام و اسرار آن واقف باشد .
- پس از حصول شرايط تشرف ( انشاءالله ) ، براي بهره جستن هر چه بهتر و بيشتر و كاملتر بايد هر چه در توان داريم در آمادگي علمي و معنوي درباره اين عبادت عظمي و اين سفر ملكوتي بكوشيم تا به كمك خداوند و تلاش شايان بادست پر و حج مقبول به اوطان خود برگرديم .
ت)پيشينه موضوع :
در اين زمينه تأليفات فراواني موجود است .
- كتب تفسيري ( تفسير آيات مربوط به حج)
الف : التبيان في تفسيرالقرآن . ابوجعفرمحمدبن حسن طوسي .
ب : المنار . محمد رشيد رضا .
ج : الميزان في تفسيرالقرآن . علامع سيد محمد حسن طباطبائي (قدس سره) .
- كتب روايي :
الف : الكافي . محمدبن يعقوب كليني رازي
[1] . اقراب الموارد . المنجد
[2] . من لا يحضره الفقيه ، ص 19 كتاب حج
[3] . ذاريات ، 50
[4] . وسائل الشيعه ، ج 8 ، ص 5 ، روايت 8
[5] . المنجد
[6] . تفسيرالمنار ج 4 ص 10
مقاله آداب حج از ديدگاه قرآن