پروژه اهميت اقتصادي طلا در جهان و موقعيت اكتشاف و استخراج طلاي ايران در مقايسه با جهان
چکيده:
در اين پروزه سعی شده است به بررسی کليه مطالب مربوط به طلا اعم از خصوصيات و اهميت اقتصادی طلا در جهان،فعاليتهای اکتشافی و استخراجی انجام شده در برخی مناطق کشور،توليدات و نوسانات قيمت طلا در ايران وجهان،اقتصاد جهانی طلا،طريقه اکتشاف،استخراج و استحصال طلا،موقعيت طلای ايران در مقايسه با جهان،بررسی ذخاير و تجارت جهانی طلا و در نهايت امکان توليدطلا درايران پرداخته شده است.
از آنجا که کشور ما در خاورميانه از نظر ذخاير ارز و طلا در موقعيت بسيار ارزشمندی است اما با وجود اين در بسياری از مناطقی که وجود طلا در آنجا محرز شده است اما امکان استخراج و استحصال آن وجود ندارد.
زيرا عواملی اعم ازوجود شرايط نامناسب آب وهوائیدر محل،موقعيت جغرافيائی نا مناسب محل وجود ماده معدنی ،عدم وجود مکانيسم پيشرفته جهت استخراج درشرايط مختلف،پائين بودن عيار طلا،اقتصادی نبودن مراحل اکتشافی و در نهايت استخراجی و… امکان توليد طلا در ايران تنها به دو معدن منتهی می شود .
يکی طلای زرشوران است که از سال آينده باعيار 7.9توليد خواهد کرد که بسيار خوب است و ديگری طلای موته با عيار2.5 است که تنها از اين معدن است که طلا به صورت شمش تهيه می گردد.
البته در بعضی از نقاط کشور مانند شوش طلا از لجن های مس استحصال می شود
اميد است در آينده نزديک شرايط به گونه ای فراهم شود تا مناطقی که در آنجا طلا وجود دارد اما امکان استحصال آن نيست اين امکان،ممکن شده و چرخه اقتصادی کشور به کمک اين ماده معدنی ارزشمند و تعيين کننده در وضعيت کنونی کشور تحول نوينی ايجاد نمايد و علاوه بر نفت بتواند پشتوانه قدرتمند ديگری داشته باشد.
چرا که طلا نقش تعيين کننده ای در اقتصاد ايفا می کند وميتوان طلا را به عنوان يك شاخص حساس نسبت به شرايط ملي و بينالمللي معين از قبيل تورم و يا جنگ معرفي كرد.
مقدمه :
منابع معدني نقش زير بنايي در فرايند توسعه اقتصاد كشور دارند و در اين ميان طلا به عنوان يك منبع ثروت با كاربرد ويژه در صنعت و پشتوانه سيستم پولي پارهاي از كشورهاي جهان، از اهميت خاصي برخوردار است. تفاوت طلا با ساير عناصر در رابطه تاريخي آن با پول نهفته است. بر اين اساس در چند سال اخير منابع هنگفتي در زمينه اكتشاف طلا سرمايه گذاري شده است.
اطلاعات درمورد ذخاير طلا در كشورمان بسيار پراكنده بوده و به لحاظ نداشتن يك سيستم بانك اطلاعاتي قوي، گردآوري، نگهداري و پردازش اين اطلاعات به خوبي صورت نگرفته است. هدف از انجام اين پروژه جمع آوري اطلاعات مربوط به طلا (اكتشاف، استخراج، … )، ساماندهي اين اطلاعات در قالب يك بانك اطلاعاتي و در نهايت ارايه اطلاعات به شكل پروژه و CD خواهد بود. .در مرحله بعد اطلاعات مورد نياز و مراكز اطلاعاتي شناسايي شد و با توجه به الويتبندي صورت گرفته و حجم عظيم اطلاعات در سازمان زمينشناسي و اكتشافات معدني كشوراطلاعات موجود در اين ارگان گردآوري گرديد، در ادامه جمعآوري اطلاعات موجود در وزارت صنايع و معادن و دانشگاههاي سطح تهران صورت پذيرفت. طبقهبندي اطلاعات جمعآوري شده به چهار دسته معدن، كانسار، نشانه هاي معدني و آنومالي( كه شرح مربوط به هر كدام در ذيل آورده شده ) انجام شد كه حاصل آن معرفي 2 معدن (طلاي موته و مس و طلاي سرچشمه )، 36 كانسار، 79 نشانه معدني، و 288 آنومالي معدني تا كنون ميباشد.
1-معدن: تمركز اقتصادي مواد معدني كه يا در گذشته استخراج شدهاست و يا اكنون در حال استخراج براي عرضه و فروش ميباشد.
2-كانسار: تمركز اقتصادي مواد معدني كه لزوما يك تمركز اقتصادي است اما هنوز استخراج نگرديده است.
3-نشانه معدني: ويژگي زمينشناسي يا … كه به حضور يك نهشته معدني در يك ناحيه اشاره دارد.
4-آنومالي معدني: نواحي بيهنجار كه مطالعات زمينشناسي، اكتشافي و… انجامگرفته در آنها از ” نشانه معدني” كمتر بوده اما در آينده با تكميل مطالعات ميتواند بهعنوان يك نشانه معدني معرفي گردد.
فصل اول
منشأ،خصوصيات و اهميت اقتصادی طلا
1-1- اهميت اقتصادي طلا:
طلا از گذشتههاي بسيار دور، بهدليل جلاي زيبا، مقاومت بالا در مقابل اكسيداسيون و ديگر عوامل شيميايي، شكلپذيري خوب و كميابي، در طول تاريخ مورد توجه بشر بوده و داراي اهميت ويژهاي ميباشد.
طلا به عنوان مهمترين استاندارد پولي جهان مطرح بوده و بيشترين مورد مصرف آن، در ساخت سكه و شمش طلا به عنوان ذخاير پولي بينالمللي است. اين فلز به علت زيبايي و مقاومت، به صورت زيورآلات و كارهاي هنري نيز استفاده ميشود. اين فلز همچنين در ساخت لوازم الكترونيكي دقيق مورد استفاده است بهطوريكه در آينده رده اول مصرف طلا را به خود اختصاص خواهد داد.
فلز طلا به عنوان يك سرمايه ملي و پشتوانه اقتصادي كشور مطرح ميباشد، بنابراين اطلاع رساني در مورد آمار قيمت، توليد، ذخيره و … اين فلز گرانبها در ايران در مقايسه با ديگر كشورها، براي برنامهريزي بهتر در جهت استخراج و استفاده از آن مفيد و حتي ضروري ميباشد.
1-1-1- ملاحظات استراتژيک:
طلا از ديدگاه اقتصادي مي تواند استراتژيک تلقي شود، زيرا خود پشتوانه مالي بوده و در بازارهاي جهاني نقش ارزنده اي را ايفا مي کند.
شکل 1-1- طلا در آزمايشگاه
شکل 2-1- تصويري از طلاي صفحهاي
ذخيره سازي طلا در مراکز مهم دولتي در مواقع بحراني و اضطراري حائز اهميت است.
2-1-1- کيمياگري جديد:
از اوايل قرن بيستم بشر سعي کرده تا با بمباران هاي اتمي، بتواند در ساختار شيميايي عناصر تغيير و تحولاتي بدهد و آن را به عناصر ديگري تبديل کند. سرانجام روياي قديمي کيمياگران قرون وسطي، يعني تبديل فلزات پست به طلا به حقيقت پيوست.
در سال 1941 دکتر Kenneth از دانشگاه هاروارد (Harward) و يکي از همکارانش با به کارگيري يکي از آخرين مدل هاي دستگاه هاي اتم شکن موفق به تبديل جيوه به طلا شدند. اما اين کار عظيم، هيجان کمي را به همراه داشت زيرا طلاي به دست آمده بدين روش، بسيار جزئي بوده و هزينه ي توليد آن بسيار يالا مي باشد. بنابراين از نقطه نظر تجاري، استخراج طلا از کانسارها و حتي تامين آن از بازار به صرفه تر از توليد آن توسط دستگاه اتم شکن است.
3-1-1- طلاي آزمايشگاهي:
در آزمايشگاه برکلي (Lawrence Berkely) در کاليفرنيا، طلا از بيسموت ساخته شده است. شاهکاري که در قرون وسطي براي کيمياگران به صورت رويايي بود. اما اين کار توسط کيمياگران انجام نشد، بلکه توسط دستگاه Bevalac که براي شتاب دادن ذرات اتمي طراحي شده است، انجام شد. اين دستگاه يون هاي کربن و نئون را به سرعت به سوي بيسموت شليک مي کند که اين عمل از اتم بيسموت، قسمت هايي را به بيرون پرتاب کرده و عنصر سبک تري از نظر جرم اتمي يعني طلا برجاي مي گذارد. آيا اين عمل يعني تبديل بيسموت به طلا باعث شد که همه ي جويندگان طلا به جاي رفتن به کوه و دره به اين دستگاه روي بياورند؟ خير، زيرا کارکرد اين دستگاه، براي توليد يک ميليون اتم طلا حدود 10000 دلار آمريکا، هزينه در برداشت. در صورتي که قيمت طلاي توليد شده در طي کل مدت کمتر از يک ميليارديم يک سنت قيمت داشت.
جدول 1-1- نمودار توليد بزرگترين توليد کنندگان طلاي جهان ازسال 1998تا 2003
جدول 2-1- مقايسه توليدات طلاي ايران نسبت به جهان
واژه Siliqua Graece كه در زبان يوناني به جاي آن واژه Keration، در زبان عربي واژه Qirat(قيراط) و امروزه به طور كل به جاي آن واژه Carat يا همان عيار را به كار ميگيرند، در زمانهاي قديم براي ناميدن هسته درخت كاربو به كار رفته است. در اين دوران همچنين واژهSILIQUA را براي ناميدن سكههاي نقرهاي كوچكي كه ارزش هر كدام يكبيست و چهارم ارزش سكههاي طلايي 9/3 گرمي موسوم به SOLIDUS ، به كار رفته است. وزن اين سكههاي نقرهاي كوچك 54/4 گرم بود. از اين رو SILIQUA از نظر ارزشي تقريبا همسنگ با مقدار يك عيار يا siliqua Graeca از طلا است.
همچنين ارزش يك بيست و چهارم سكه SOLIDUS يك عيار طلا و يك قيراط است.
امروزه طلاي خالص، 24 عيار ناميده ميشود كه اين عدد نشانگر درجه خلوص طلاي موردنظر است.
شکل 3-1-گردنبندي از طلا
جدول 3-1-آلياژهاي مختلف طلاي ناب
آلياژ طلاهاي مورد استفاده در ساخت جواهرآلات در اروپا عمدتا 18 و 14 عيار است. در كشور انگليس طلاي 9 عيار نيز ساخته ميشود.
در آمريكا طلاي 14 عيار و در بعضي مواقع 10 عيار نيز در ساخت جواهرآلات به كار ميرود.
در خاورميانه، هندوستان و جنوب شرق آسيا، جواهرآلات از طلاي 22 عيار و گاهي 23عيار ساخته ميشود. در كشورهاي چين، هنگكنگ و ديگر نواحي آسيا طلاي ناب موسوم به CHUK HAM با درجه خلوص 990 و تقريبا 24 عيار در ساخت جواهر به كار ميرود.
در قرن نوزدهم در انگلستان پس از جنگهاي ناپلئون استانداردهايي براي طلا در نظر گرفته شد. در نيمه دوم اين قرن تعداد زيادي از ديگر كشورهاي اروپايي اين استانداردها را به كار گرفتند و در ضرب سكههاي رايج در كشورهاي خود تركيب طلا و نقره را به كار بردند. در آمريكا نيز در سال 1879 استانداردي موسوم به DE FACTO براي طلا در نظر گرفته شد كه در سال1900 به شكل كاملا قانوني درآمد.
پروژه اهميت اقتصادي طلا در جهان و موقعيت اكتشاف و استخراج طلاي ايران در مقايسه با جهان