تحقیق IUD روشي براي جلوگيري از حاملگي
امروزه IUDهاي جديد نه تنها از لحاظ پيشگيري از بارداري در حد قرصهاي جلوگيري از حاملگي خوراكي موثرند, بلكه در خيلي از مواردي كه مصرف قرصهاي ضد بارداري جايز نيست يا اصولاممنوع شده باشد, IUD وسيله با ارزشي است كه مي توان آن را به كار برد.درحدود نيم قرن پيش ,اولين بار گرافنبرگ آلماني حلقه اي فلزي رابه عنوان يك وسيله جلوگيري از حاملگي در داخل رحم قرار داد.تا مدتها اين وسيله به كار مي رفت,ولي به علت شكل وجنس آن ونبودن آنتي بيوتيك به مقدار كافي معمولا بيماران دچار عوارضي نظيرعفونت,سوراخ شدن رحم,وخونريزي مي شدند. بعدها با تغيير و اصلاح آن وجاگذاري صحيح IUDو فراواني آنتي بيوتيكها,عوارض آن نيز به حداقل رسيد و تمايل بانوان به استفاده از IUDبتدريج بيشتر شد و بطوري كه آمار نشان مي دهد در سال 1965 كمتر از يك درصد زنان متاهل,ودرسال 1976بيش از 6 درصد زنان متاهل و9درصدزنان بيوه از اين وسيله استفاده كرده اند.در حال حاضر,تخمين زده مي شود كه تقريبا 60 ميليون زن در سرتاسر دنياIUD را به عنوان يك وسيله جلوگيري از حاملگي به كار مي برند و اين در حالي است كه تنها 6 درصد زنان آمريكايي واروپايي از آن استفاده مي كنندكه البته با توجه به تــبليغات عليه IUDازنوع Dalkon shieldوارتباط آن با بيماري التهاب لگني,مي توان اين كاهش مصرف را توجيح كرد.شايد بتوان گفت كه حدود 80درصدIUDهادرچين مصرف مي شود,به عبارت ديگر,حدود40 ميليون زن در چين اين وسيله را به كار مي برند درحالي كه در آمريكا,پس از كنارگذاشته شدن IUDنوعDalkon shield , سايرIUD ها,از جمله loop Lippes و به دنبال آنcopper 7وTC 200بازار فروش خود را از دست دادند واين امر موجب گرديدكه ساير كشورها در مورد استفاده ازIUD به ارزيابي مجدد بپردازند.سازمان بهداشت جهاني معتقد است كنار گذاشتن اين IUD ها در ايالات متحده آمريكا به لحاظ ملاحظات تجاري واقتصادي توليد كنندگان بوده است كه تضمين كافي نداشته اند نه به خاطر سلامتي افراد,به هر حال,اخيرا دو نوعIUD وارد بازار آمريكاشده كه هر دو به شكل Tهستند وبراي بهبود خاصيت ضد بارداري در آنها مس يا پروژسترون به كار رفته است.IUDدربرخي از كشورهاي در حال توسعه يكي از پرمصرف ترين و رايج ترين وسايل ضد حاملگي است كه پس از يك معاينه پزشكي به كار مي رود.سازمان بهداشت جهاني سلامت مصرف اين وسيله را تاييدكرده ومعتقد است كه در حال حاضر IUDاحتمالا ,موثرترين ومطمئن ترين وسيله برگشت پذير تنظيم باروري است.
انواعIUD
چندين نوع وسيله داخل رحمي در شكلها,اندازه هاوتركيبات مختلف فراهم شده ودر دسترس است .بعضي از اين وسايل داراي مس يا پروژسترون هستند كه IUDطبي ناميده مي شود وبعضي ديگر كه خنثي هستندIUDهاي غير طبي خوانده مي شود.جنس IUDهاي طبي از پلاستيك است كه به آن مس يا پروژسترون اضافه شده است در گروهي از اين دسته مس به وسعت 200تا250ميلي متر مربع به كار رفته است( مانند200Tcu و 250Multiload) و در گروهي ديگر مقدار مس بيشتر يا توام با نقره است(مانندTCu220c,Multi load 375,Tcu 380 A,وnovat)
در موردTCu 380 Aبايد گفت كه اگر چه از سال 1982در ساير كشورها وارد بازار شد,از سال 1988در آمريكا معرفي گرديداين IUDاز پلي اتيلن با سولفات باريم داراي خاصيت جلو گيري از عبور انرژي تشعشعي(حاجب تشعشع)ساخته شده كه حاوي 380 ميلي مترمربع مس استTCu 380 Aيكي از موثرترين وسايل جلوگيري از بارداري با خاصيت و اثري بهتر از اثر عملي قرصهاي جلوگيري از حاملگي نوع Combined است ميزان حاملگي كمتر از يك درصد در سال اول استفاده و4/1درصد پس از 6سال بوده استIUDهاي آزاد كننده هورمون پروژسترون(Progestasert)38 ميلي گرم پروژسترون دارند وقادرند روزانه65 ميكروگرم پروژسترون را به مدت يك سال آزاد كنند اگر چه IUDهاي پروژسترون دار بايدهر ساله تعويض شود در 10درصد مصرف كننده ها آمنوره ايجاد مي كند ولي در عين حال دو اثر سودمند نيز دارد:يكي اينكه با كاهش خونريزي قاعدگي از بروزكم خوني جلوگيري مي كند وديگر آنكه موجب كاهش انسيدانس قاعدگي دردناك اوليه مي گردد بعلاوهIUD هاي طبي واكنشي التهابي ايجاد مي كنند كه داراي اثرات موضعي است وممكن است نقشي در عمل جلوگيري از حاملگي داشته باشد هر چند كه نقش صحيح ودقيق آنهادر جلوگيري از بارداري نا شناخته است.ازIUDهاي غير طبي ميتوان به عنوان مثالLippes loopرا نام برد كه از جنس پلي اتيلن ساخته شده ودر بيشتر كشورها به جز چين مورد استفاده قرار گرفته است.
مكانيزم عملIUD
مكانيزم عملIUDبدرستي شناخته شده نيست ولي اظهار نظرهاي متعددي بيان شده كه در زير به آنها اشاره مي شود.
1)اثرIUDدر انتقال اسپرم:گزارشي وجود دارد كه نشان مي دهدوجودIUD در رحم در انتقال اسپرم دخالت داردوحركت آن را درمراحل اوليه كند مي كند به طوري كه اگردهانه رحم زن در اواسط دوره قاعدگي به اسپرم آغشته گردد حداكثرميزان اسپرماتوزوئيد پس از 10تا45 دقيقه در لوله هاي رحمي به دست خواهد آمد,در حاليكه اگر زنIUD داشته باشدتا نيم ساعت اول اسپرماتوزوئيد در لوله هاي رحمي ديده نمي شود.
2)اثرIUDروي لوله هاي رحمي:حركات دودي لوله هاي رحمي در خانمي كهIUDدارد شدت مي يابدو موجب مي شود كه تخم لقاح يافته قبل از آمادگي خود وآندومتردفع گردد.
3)اثرIUDروي عضلات رحمي:وجودIUDدر رحم انقباضات رحمي را شدت مي بخشدكه ضمن ايجاد درد در مراحل اوليه,مانع لانه گزيني مي شود,مكانيزمIUDهاي حاوي پروستاگلاندين نيز بر اين اساس استوار است.
4)تغييرات هيستولوژيك ياسيتولوژيك در اندومتر:حضورIUD در رحم سبب بروز التهاب غير اختصاصي در آندومتر مي شود كه متعاقب آن پديده فاگو سيتوز را در رحم فعال مي كند,وبه اين ترتيب,مانع لانه گزيني تخمك گشنيده شده مي گردد.چنانچه ترشحات آندومتر را درحاليكهIUDدر رحم قرار دارد زير ميكروسكوپ مشاهده كنيم مي بينيم كه تعداد فاگوسيتها به شدت افزايش يافته و اكثراسپرماتوزوئيدها تخريب شده اند.همچنينIUDهاي حاوي پروژسترون به علت تغييرات آتروفيكي كه در آندومتر ايجاد مي كنند آن را براي لانه گزيني نا مناسب مي سازند.
5)تغييرات بيوشيميايي وآنزيمي در آندومتر: وجودIUDدر رحم از ميزان ازت مايع آندومتريال,كه در چند روز اول قبل از لانه گزيني در تغذيه تخمك دخالت دارد,مي كاهد يا به ميزان اوره آن مي افزايد كه مي گويند از فعاليت سلولهاي تروفوبلاستيك كاسته ومانع لانه گزيني مي شود.وجود مس درIUDبه علت پايين آوردن سطح روي در آندومتر از فعاليت آنزيمهاي وابسته به روي مثل الكالن فسفاتازوكربن آنيدرازكه در متابوليسم سلولي دخالت مي كند,مي كاهدومانع فعاليت عادي تخمك ولانه گزيني مي شود.همچنين مس واكنش التهابي را افزايش مي دهد و موجب افزايش انقباضات لايه عضلاني رحمي,وبدين ترتيب,مانع لانه گزيني مي شود.بعلاوه يون مس قادر است تركيب بيوشيميايي سرويكال موكوس را تغيير دهد كه در اين حالت ممكن است روي تحرك اسپرم,قدري باروري اسپرم(اسپرم ممكن است به زمان ومكان معيني نياز داشته باشدتا قدري باروري پيدا كند كه آنراCapacitationاسپرم گويند)وهمچنين زنده ماندن اسپرم اثر داشته باشد.
6)بر اساس مطالعات جديد معتقدند كهIUDروي مرحله لقاح اثرمي كند ومانع بارور شدن تخمك ماده توسط اسپرماتوزوئيد مي گردد و به طور كلي اثرات ضد باروري خود را قبل از اين كه تخمها(اوا)به حفره رحمي برسد اعمال مي كند.
تحقیق IUD روشي براي جلوگيري از حاملگي