تحقیق اهميت مطالعه كردن در تعليم و تربيت
فصل اول
مقدمه تحقيق
1-1 مقدمه
2-1 بيان مسئله
3-1 اهداف تحقيق
4-1 اهميت موضوع تحقيق
5-1 فرضيه‌هاي تحقيق
6-1 تعريف عملياتي مفاهيم و متغيرها
1-1 مقدمه
به نام خداوندي كه والاترين تعليم خويش را براي برگزيده‌ترين مخلوق حضرت محمّد(ص) با امر بخوان آغاز نمود و به ايشان چنين وحي فرمود «اقرء بِسمِ رَبّكَ الذَّي خَلَق«[1] بخوان به نام پروردگارت كه تو را آفريد خواندن را آغاز تعليم و كاملترين دين خويش قرار داد و قرائت را نخستين پايه‌اي براي تكامل نهايي و رسيدن به آخرين مرحله تعليم ضروري دانست و لوح قلم نگاشته بدان را چنان گرامي و مقدس دانست كه سوگند مؤكد خويش را بر آن استوار نمود و فرمود «ن والقلم و ما يسطرون»[2] سوگند به قلم و آنچه بدان نويسند و چنين شد كه خواندن و آنچه از قلم عالمان مؤمن و متقي و متعهد تراوش نمود نخستين گام باروري و اعتقاد و ايمان آدمي و اولين مرحله گام نهادن در وادي آگاهي و سير به سوي كمال و آراستگي انسان است و انوار حاصل از خواندن مشعل طريق سعادت و كاميابي بشر گرديده است و درود بر حضرت محمد مصطفي (ص) كه با ظهور خود چراغ فروزان دانش و آگاهي و تقوا را فرا راه بشر قرار داد و آدميان را از تپّة ظلماني ضلالت و گمراهي به سوي بادية منوّر فضل و دانش رهنمون گردانيد و دعوت به آگاهي و امر به آموزش و خواندن را سرلوحة كلام خويش ساخت و فرمود «اطلبو العلم من المهد الي اللحد» خواند و آموختن را از گهواره تا گور بجوييد.
در دو قرن اخير كه سرعت پيشرفت بشر به واسطة پيدايش ابزار جديد ارتباط جمعي از قبيل روزنامه، مجلات، راديو و تلويزيون و… و دگرگوني عميق و شيوة چاپ و نشر كتب بيشتر گرديده و آموزش به نوعي عموميت تامي يافته است نقش كتاب و كتابخواني اهميت و درخشش ويژه داشته است و توجه اين موضوع نظر علماي تعليم و تربيت را به خود جلب نموده تا جايي كه رشتة تخصصي روشهاي مطالعه عنوان يكي از شاخه‌هاي آموزش گرديده است و عده‌اي از علماي تربيتي به تحقيق و بررسي آن مشغول شدند و نتايج پژوهشهاي اكثر ايشان به صورت مختلف چاپ و نشر شده است آنچه را كه اكثر محققين بر آن معتقدند اين است كه در جهان متغير عصر حاضر كه هر روز در زمينه‌هاي علمي – سياسي – اقتصادي – هنري دگرگوني تازه‌اي رخ مي‌دهد كتاب و مطالعه ديگر كار افراد ويژه نيست بلكه هر شخصي در هر موقعيت و در هر مقام و شغلي نيازمند به مطالعه و خواندن مستمر است و بايد بطور مرتب مقداري از وقت روزانة خود را به خواندن مطالب كتب و روزنامه‌ها و مجلات اختصاص دهد شك نيست كه اگر دانش‌آموزان به روزنامه‌خواني و مطالعة كتب خود گيرند و هر روز كه از عمرشان مي‌گذرد مقداري بر سطح آگاهيشان افزوده گردد مي‌توانند به عنوان افرادي آگاه و بصير جامعه خود را به سوي پيشرفت و ترقي سوق دهند.
كتابخواني انسان را در تعيين سرنوشت خود و جامعة خويش شريك مي‌كند حس همنوع‌دوستي و خيرخواهي را برمي‌انگيزد، قوة ابتكار و خلاقيت، روحية آزادي‌خواهي و بزرگ‌منشي را تقويت مي‌كند. خواندن و مطالعه در نزد انسان يك توانايي اكتسابي است كه هر چه فرد در آن بيشتر تمرين كند تبحّر بيشتري كسب مي‌نمايد تمام كساني كه با سرعت و علاقه به خواندن مي‌پردازند سالها تجربة مطالعه و كتابخواني از همان دوران كودكي داشته‌اند بنابراين هر چه انسان بيشتر مطالعه كند و با كتاب و ساير مطالب خواندني بيشتر سر و كار داشته باشد بر فنون و روشهاي درست و تسريع مطالعه تسلط بيشتري پيدا مي‌كند و بهتر مي‌آموزد كه چگونه بر مشكلات سريع‌خواني غلبه كند همچنين ايجاد علاقمندي و عادت به مطالعه بايستي قسمتي از برنامه مؤسسات آموزشي، كودكستانها، مدارس ابتدائي و متوسطه باشد و در هر سني مطابق با امكانات و احتياجات همان سن كار مداوم و مطابق با برنامة معين انجام گيرد.
2-1 بيان مسئله
علاقه به مطالعة كتاب كه ريشه در حس كنجكاوي انسان دارد امري فطري و هماهنگ با انگيزه‌هاي دروني افراد است و كم و بيش در تمام كودكان وجود دارد كودكان در صورتي كه در خانواده‌اي با هر موقعيت فرهنگي و اجتماعي و اقتصادي باشند حداقل به تماشاي تصوير كتاب علاقه دارند اگر چه اين امر مي‌تواند سرآغاز علاقه به مطالعة كتاب در بزرگسالي شود اما به مرور زمان با توجه به موقعيت خانواده اين علاقه در دو جهت مختلف شكل مي‌گيرد در عده‌اي نگرش مثبت به كتاب رشد كرده و علاقه آنها روز به روز بيشتر مي‌شود تا آنجا كه طبق برنامة منظم و دقيق مطالعة كتاب را در برنامه روزانه خود جاي مي‌دهند و در عده‌اي نگرش منفي ايجاد مي‌گردد و آنچنان از كتاب گريزان مي‌شوند كه كتابهاي درسي را ميز براي كسب حداقل نمره قبولي مطالعه مي‌كنند و با كتابهاي ديگر هيچ رابطة دوستي و نزديكي ندارند از دلايل عدم استفاده از مطالعه را مي‌توان گفت در كشور ما هنوز هيچ اقدام جدي در اين زمينه صورت نگرفته است دليل اصلي اين بي‌توجهي را مي‌توان در اين ديد كه مطالعه هنوز در ايران يك موضوع جدي تلقي نشده و نياز به مطالعه هنوز براي مردم يك نياز واقعي به حساب نمي‌آيد.
نظر به اينكه گرايش و انگيزه به مطالعه در خانواده و از دوران كودكي شكل مي‌گيرد قطعاً براي يافتن علت اصلي ابتدا بايد سراغ خانواده و سپس به دنبال عوامل ديگر رفت كه به نوبة خود داراي اهميت ويژه‌اي هستند به همين دليل به عنوان يك معلم كه مي‌تواند در تشويق دانش‌آموزان به مطالعه مؤثر باشد تحقيقي را در زمينة تاثير مطالعات غير درسي در كمك به تحصيلي دانش‌آموزان دورة ابتدائي، موضوع پژوهش قرار داده تا قدم كوچكي در راه تعالي بخشيدن فرهنگ مطالعه در ميان آينده‌سازان كشور برداشته شود.
3-1 اهداف تحقيق
هدفهاي كلي تحقيق
1- آگاهي از تاثير مطالعات غير درسي در موفقيت تحصيلي دانش‌آموزان.
2- آگاهي از تأثير كتابخانة مدارس در ايجاد عادت به مطالعه در دانش‌آموزان و زمينه‌سازي براي توسعة فرهنگي.
هدفهاي جزئي تحقيق
1- آگاهي از تأثير تشويق والدين و معلمان در گرايش دانش‌آموزان به مطالعه
2- آشنايي با عواملي كه در مطالعة دانش‌آموزان نقش دارد.
3- آگاهي از ضرورت تهية كتابهاي ادبيات كودكان مطابق با سن و فهم و احتياجات فعلي آنها از سوي متخصصان.
4- مشخص كردن ميزان علاقة دانش‌آموزان نسبت به موضوعات مختلف مورد مطالعه
5- تحريك قوة خلاقيت و ابتكار دانش‌آموزان و تقويت و پرورش نيروي تخيل آنان.
6- آگاه نمودن والدين دانش‌آموزان به اهميت مطالعات غير درسي در كسب موفقيت‌هاي تحصيلي.
7- آگاهي از تأثير مطالعات غير درسي در پيشرفت خواندن.
4-1 اهميت موضوع تحقيق
انسان از زماني كه خط را اختراع كرد تا امروز كه صفحة كامپيوتر منعكس كنندة افكار و اميال و جولانگاه فكر بشر است هيچگاه از كتاب و كتابخانه بي‌نياز نبوده است در دنياي معاصر كه بوسيلة وسايل ارتباطي مثل دهكده‌اي كوچك و محدود شده است و چهار گوشة آن هر لحظه روشن‌تر و واضح‌تر و قابل رويت مي‌شود هنوز كتاب و مطالعه جايگاه رفيع فرهنگي خود را حفظ كرده و به عنوان سرآمدترين و بهترين وسيلة انتقال پيام و اطلاعات محسوب مي‌شود.
دربارة اهميت مطالعه و نقشي كه در سازندگي فرد و اجتماع و سرنوشت بشري دارد و اينكه مطالعه مي‌تواند چه نقش عظيمي در تعليم و تربيت ايفا كند صحبت فراوان شده است و امروزه كمتر كسي را مي‌توان يافت كه با كتاب سر و كار نداشته باشد و به اين نكتة مهم واقف نباشد شكي نيست كه علاقمندي به مطالعه خصلتي است كه بايد در افراد بوجود آيد و مدام تقويت شود تا زماني كه فرد خود بتواند اين كار را ادامه دهد عادت به مطالعه اكتسابي است و بايد از همان دوران كودكي در شخص تقويت گردد.
با توجه به اينكه يكي از وظايف آموزش و پرورش ايجاد عادت به مطالعة مستمر در دانش‌آموزان است و از طرفي نقشي كه مطالعة مدام در شكل‌گيري شخصيت انسان دارد به اهميت نقش والدين و مدرسه و جامعه در اين امر مهم
[1]- آياتي از قرآن كريم «سوره علق آيه 1»، «سوره قلم آيه 1»
[2] – آياتي از قرآن كريم «سوره علق آيه 1»، «سوره قلم آيه 1»
تحقیق اهميت مطالعه كردن در تعليم و تربيت