تحقیق واكسن چيست
واكسن دارويي است كه براي تحريك سيستم ايمني و در نتيجه توليد پاسخ مناسب طراحي شده است گاهي يك بار واكسيناسيون شخص را تا آخر عمر مصون نگه مي‌دارد. (23)
-تاريخچه واكسيناسيون
اولين اطلاعات در مورد واكسيناسيون به قرن ششم بر مي گردد. واكسيناسيون از زمان هاي بسيار قديم در هند، چين و ايران مورد استفاده بوده است. تقريباً در قرن پيش بود كه دكتر ادوارد جنيريك تكنيكي را براي واكسيناسيون بر ضد آبله كشف كرد. در 14(May) سال 1975 دكتر جيمز اولين بار از ويروس ضعيف شده آبله گاوي براي واكسناسيون فردي به نام جيمز فيليپ بر عليه آبله استفاده كرد. كار جنر با واكسيناسيون آبله گاوي اولين تلاش علمي براي كنترل بيماري هاي عفوني بود. كه با تلقيح دقيق و برنامه ريزي شده سيستماتيك صورت گرفته بود. كار ادوارد جنر پايه اي براي ساختن واكسن هاي جديد و مدرن شد. با وجود اينكه تقريباً يك قرن پيش دانشمند فرانسوي، دكتر لوئي پاستور دريافت كه يك فرد مي تواند بر عليه يك بيماري مسري و عفوني حفاظت شود هنگامي كه اين فرد با پاتوژن ضعيف شده آلوده شود كه باعث ايجاد بيماري بسيار ضعيف و آرام مي‌كند كه تقريباً بدون ضرر است. مهمترين رويدار در تاريخ واكسيناسيون كه به آن دليل لوئي پاستور مشهور شد در سال 1885 زماني رخ داد كه پسري به نام ژوزف ميستر توسط يك سگ هار گاز گرفته شده بود. براي اولين بار در تاريخ فردي به صورت موفقيت آميز بر عليه هاري واكسيناسيون شده بود.
تا قرن نوزدهم در واكسن ويروس انساني به وجود آمد. يكي واكسن آبله جنر و واكسن هاري كه توسط لوئي پاستور ساخته شد. سه واكسن باكتريايي انساني (تيفوئيد، وبا و طاعون) نيز همچنين به وجود آمدند. تحقيقات اكتشافي و گسترش وسيع در علم واكسن سازي از سال 1950 شروع شد. دو واكسن معروف در طي اين سالها به وجود آمدند كه يكي واكسن غير فعال شده پوليو بود كه توسط دكتر جوناس سالك توليد شده وديگري واكسن زنده پوليو بود كه توسط دكتر آلبرت sabin توليد شد. به دنبال آن واكسن هاي ديگري نيز به وجود آمدند كه به صورت گسترده اي بر عليه سرخك، اوريون، سرخچه و هپاتيت B و استرپتوكوكوس نومونيا و هموفيلرس آنفولانزاي تيپ B مورد استفاده قرار گرفتند. (1)
-واكسن و واكسيناسيون
مشاهده افرادي كه از بعضي بمياري هاي عفوني بهبود مي يافتند و پس از آن نسبت به آن عفونت مچدد مقاوم مي شدند مدتها قبل از به وجود آمدن علم ايمونولوژي و فهم ما از پاسخ ايمني صورت گرفته بود. البته تلاش هاي پيگير خبر (Jenner) و پاستور Pasteur) براي بازسازي اين پديده مقدمه و محرك اوليه ايجاد علم ايمونولوژي بود. تلاش هاي آنها براي ايجاد ايمني از طريق تماس مصنوعي با عوامل عفوني آنقدر موفقيت آميز بودكه بسياري از بيماري ها كه زماني جزو بيماري هاي خطرناك و كشنده بودند به سرعت كنترل شدند. واكنسن هايي عليه آبله، هاري، كزاز، سياه زخم، وبا و ديفتري ساخته شد. اين مسئله تا حدي مسئول ازدياد فوق العاده در جمعيت اخير دنيا شد كه متاسفانه بدون تحويلي در ساخت غذا صورت گرفته است. به طوري كلي روش‌هاي ايمني سازي با ارائه دادن مشتق شده از يك عامل عفونت به يك فرد در ارتباط هستند به طوري كه يك پاسخ ايمني به وجود آمده و مقاومت نسبت به آن عامل عفونت تحريك شود. اين روش به نام ايمني سازي فعال (active immunization) خوانده مي شود. در مقابل مي توان آنتي بادي از پيش تشكيل شده را به فرد گيرنده آسيب پذير تزريق كرد تا يك حالت ايمني موقتي ولي فوري ايجاد شود كه به اين فرايند ايمن سازي غير فعال (Passive immunization) گفته مي شود. قبل از تعيين اينكه آيا تزريق واكسن براي كنترل بيماري خاصي لازم و امكان پذير هست يا نه بايد سه شرط وجود داشته باشد: اول اينكه ارگانيسم هاي ايجاد كننده بيماري به طور عامل شناسائي شوند. در حالي كه اين شرط بديهي به نظر مي رسد ولي همواره در عمل و حداقثل دربرخي از بيماري هاي حيوانات اهلي، به آن توجيه نشده است. دوم اينكه بايد مشخص شود كه حقيقتاً يك پاسخ ايمني مي تواند در برابر بيماري مورد بحث محافظت بعمل آورد. بهمين علت هرگز نبايد واكسن آبله را براي درمان عفونت هاي هرپس و ويروس راجعه (recurrent herpes virus) يا زگيل به كار برد. مثال هاي ديگري از پاسخ هاي ايمني بدون داشتن اثر محافظتي در بيماري ويروسي در اسبها، بيماري پارو ويروس (parvovirus) دوسمور، بيماري آليوتيان (Aleution disease) و جود دارد كه در آن پاسخ هاي ايمني خود مسئول بسياري از فرايندهاي بيماري است و بنابراين به آن شدت مي بخشد. بالاخره واكسيناسيون، جواب منفي نيز دارد. قبل از استعقاي هر واكسني بايد مطمئن شد كه خطرهاي آن بيشتر از خطر احتمال وخيم تر شدن بيماري نباشد، براي مثال آبله از تاريخ 26 اكتبر 1977 در دينا ريشه كن شده است. از آنجائي كه واكسيناسيون براي آبله ممكن است منجر به اسفاليت (encephatitis) گردد و شايد هم به مرگ منجر شود هيچ گونه دليلي براي زدن واكسن آبله به افراد طبيعي وجود ندارد. اخيراً بحث قابل توجهي در مورد ريسك هاي واكسيناسيون عليه بورد تلاپستوسيس (B.pertussis) سياه سرفه در مقابل حرارت خود بيماري سياه سرفه پيش امده است. واكنش هاي شديد نسبت به واكسن سياه سرفه نادرند. با وجود اينكه تب بالا، تشنج و واكنش هاي غشي مشاهده شده است ليكن آنفاليت حاد صدمه دائم مغزي و مرگ به ندرت ديده مي شوند. البته برآورده شده است كه اگر واكسيناسيون قطع شود تعداد مرگ هاي مربوط به سياه سرفه در ايالات متحده از حدود 10 به 35 تا 60 مرگ در سال صعود مي كند. روشن است كه فوائد نسبي اين واكنش بايد به دقت بررسي شود.
انواع شيوه هاي ايمن سازي:
ايمن سازي غير فعال و ايمن سازي فعال دو شيوه اي هستند كه مي توان به وسيله يك آنها يك فرد را نسبت به يك عامل عفوني مقاوم كرد. ايمن سازي غير فعال، از طريق انتقال آنتي باديها از فرد مقاوم به فرد آسيب پذير به طور موقت در اين مقاومت به وجود مي آورد. آنتي بادري هاي منتقل شده به طور غير فعال حفاظت فوري ايجاد مي كنند ولي چون به تدريج تابودينده مي شوند ميزان حفاظت نيز كم شده و فرد گيرنده، متعاقب آن نسبت به عفونت دوباره آسيب پذير مي گردد.
تحقیق واكسن چيست