پایان نامه مجموعه (آموزشی- فرهنگي- تفریحی) شهرداری منطقه 22 تهران
فرهنگ و هویت
مقدمه :
پيشرفتهاي اجتماعي و سياستهاي علمي تكنولوژي بشر ارتباطات فرهنگي مردمان گوناگون را در سراسر دنيا آسان نموده است.
پيشرفت سيستمهاي ماهواره‌اي – مخابراتي آرمانها، انديشه‌ها و سنتهاي اجتماعي را بر بال امواج سوار كرده و از اين سوي جهان به آن سوي جهان در آن واحد انتقال مي‌دهد.
امروزه برخوردهاي فرهنگي تا حدي افزايش يافته كه باورهاي فرهنگي، هويتهاي فرهنگي، ملي به آساني قابل تغيير و ترديد ميشود.
باورهاي فرهنگي كه جامعه‌اي در طول ساليان دراز به آنها خوي كرده و با آنها زندگي كرده بسرعت رنگ مي‌بازد و اين خبر در سايه تقابل هاي گسترده انديشه‌ها و سير و انتقال اصول فرهنگي از طريق شيوه‌هاي صحيح تكنيكي صورت نمي‌گيرد.
در پس اين انتقالها و برخوردهاي فرهنگي هميشه روشهاي انساني و دوستانه بكار مي‌رود به باد يغما رفتن وتاراج اصول فرهنگي جامعه و بر باد رفتن اخلاق و فضيلتهاي اجتماعي آن اهداف سلطه‌گري در زمينه‌هاي اجتماعي – اقتصادي را در بر گرفته و شيوه‌هاي اعمال دشمني‌هاي گسترده نيز در حد گسترده‌اي امروزه رواج يافه و اين چيزي جز تهاجم فرهنگي نيست زيرا هنگامي كه مباني فرهنگي يك جامعه حتي به زير سوال رفت و جامعه دچار سستي شد با تسلط و اعمال شيوه‌هاي جديد زندگي بيگانگان هموار مي‌گردد بنابراين برخوردهاي مقابله گرايانه با اين تهاجم فرهنگي امروزه علاوه بر داشتن ابزارهاي علمي و فني لازم هوشياري اجتماعي خاصي را احتياج دارد.
متاسفانه مهمترين قشري كه مورد تهاجم فرهنگي قرار مي‌گيرند نسل جوان هستند. زيرا نسل جوان در هر مملكتي در واقع پايه گذار نحوه پيشرفت و زندگي و آرمانهاي آن جامعه در آينده است.
بنابراين تربيت و آموزش جوانان هر كشور تضمين كننده راه پيشرفتهاي اجتماعي – اقتصادي و فني آن كشور است.
امروز از ساليان دراز تجارب آموزش فرهنگي ممالك پيشرفته تقريباً اين نتيجه حاصل شده است كه مراكز تربيتي سنتي مانند معمول هر جامعه نظير مراكز دانشگاهي و كانونهاي خاص تربيتي امروز نمي‌توانند هم بار آموزشي فرزندان يك جامعه را بر دوش بكشند. و يا اينكه از اصول فرهنگي آن دفاع لازم را به عمل آورند و اينكه در تهاجمات فرهنگي مختلف و اجتماعي آسيب پذير نباشند.
بنابراين نياز به بازگشايي و احداث مراكز جديد آموزشي – فرهنگي – تربيتي، با شيوه‌هاي نوين مديريتي مي‌باشد يكي از اين مراكز علاوه بر احداث مركز علمي و آموزشي فعال ايجاد هسته‌ها و مراكز فرهنگي كه تماماً زمينه‌هاي آموزشي – تربيتي را داشته در بر دارد.
مجموعه حاضر اگر چه بعنوان يك مجموعه فرهنگي خدماتي مي‌تواند بطور مستقل عمل نمايد اما در واقع براي تكميل سايت شهرداري منطقه 22 طراحي شده است و همين عامل سبب ميشود كه در تمام مراحل طراحي، طراح نيم نگاهي هم به مجموعه شهرداري داشته باشد و تلاش كند تا نيازهاي آنرا برآورده كند.
نياز به وجود چنين مجموعه‌اي در كنار شهرداي منطقه 22 هنگامي محسوس ميشود كه بدانيم روزانه 4 نفر براي انجام كارهاي خود به شهرداري مراجعه مي‌كنند و اين مجموعه در سر راه اين افراد قرار دارد و مردم بايد براي رسيدن به ساختمان شهرداري از يك مجتمع فرهنگي عبور كنند و اين باعث ميشود كه يكي از نيازهاي مهم جامعه ما يعني بالا بردن توسعه فرهنگي عموم مردم از اين طريق ميسر گردد زيرا هنگام عبور از اين مجموعه هنرجويان كارگاهها و آتليه‌هاي هنري را در رفت و آمد مي‌بينند. هنرمندان آمفي تئاترها در حال اجراي برنامه‌هاي خود هستند و ..
تمام اين عوامل بطور ناخود آگاه باعث تاثير پذيري مراجعه كنندگان به شهرداري ميشود. علاوه بر اين در هنگام مراجعه به ساختمانهاي اداري بارها پيش مي‌آيد كه شخص بايد ساعاتي را در انتظار بگذراند كه اين عامل خود باعث خستگي، اتلاف وقت و حتي گاهي عصبي شدن مراجعين ساختمانهاي اداري ميشود.
اين مجتمع مي‌تواند بعنوان وسيله‌اي مناسب براي جلوگيري از اتلاف وقت مراجعين به ساختمان شهرداري هم باشد با اين توضيحات نياز وجود چنين مجموعه‌اي در كنار شهرداري منطقه 22 كاملاً احساس ميشود.
ويژگيهاي طرح:
بعد از مشخص شدن لزوم وجود چنين مجموعه‌اي اين سئوال پيش مي‌آيد كه طرح بايد چگونه باشد تا تمام نيازهاي مخاطبين را پاسخ گويد و به يك طرح تمام عيار و معمارانه تبديل گردد.
- طرح قبل از هر چيز بايستي ايراني باشد.
- اين مهمترين نكته‌اي است كه شايد در چند دهه اخير كمتر به آن توجه شده است اين عامل هنگامي اهميت خود را بيشتر نشان مي‌دهد كه بدانيم مجوز مورد نظر كلمه “فرهنگ” را به عنوان خود به همراه دارد.
- زيبايي طرح در جذب افراد براي گزران اوقات خود در آن موثر است زيرا ساختماني كريه‌المنظر هرگز نمي‌تواند مخاطبين را به خود جلب كند.
- حق انتخاب و آزادي در دسترسي به بناهاي مختلف موجود در سايت يكي ديگر از مشخصاتي است كه بايد رعايت شود زيرا مخاطب امروز را نمي‌توان وادار كرد براي رسيدن به يك بنا از راهي طولاني و اجباري بگذرد بنابراين بايد ملي شود. مسيرهاي دسترسي كوتاه باشند مگر آنكه به دليل خاصي راهها را از نقاط ديگري بگذرانيم.
– هر يك از ساختمانها بايد شخصيت خود را داشته باشد شخصيت ساختماني شهرداري بايد با يك هتل يا يك بيمارستان متفاوت باشد و هريك از بناها بتوانند با شخصيتي كه از خود ارائه مي‌دهند نوعي خوانايي ايجاد كنند تا مخاطبين بتوانند ساختمان مورد نظر خود را حتي بدون علائم راهنما شناسايي كنند.
- اگر چه سايت مورد نظر بسيار گسترده و بر روي شيب نسبتاً تندي قرار دارد ولي اين نبايد باعث شود كه ساختمانها از هم جدا افتاده باشند بلكه بايد كاملاً بهم مرتبط و متصل باشند بطوريكه نتوانيم بعد از اتمام طرح هيچ ساختماني راكم و يا زياد كنيم.
اين ارتباط حتماً نبايد با مصالح بنايي انجام شود بلكه مي‌تواند مانند دانه‌هاي تسبيح با نخي نامرئي بهم متصل شده باشند.
- بناهاي تاسيس شده نبايد بگونه‌اي باشند كه ساختمان شهرداري را تحت تاثير قرار دهند. زيرا در هر صورت بايد توجه داشت كه اين مجموعه بايد تماماً سلطه ابهت ساختمان شهرداري باشد و هرگز در مقابل آن به خودنمايي نپردازد.
- البته نبايد اين سلطه تا حدي باشد كه ساير ساختمانها كم اهميت جلوه داده شوند.
- اين مجموعه علاوه بر اينكه بايد نيازهاي ساختمان شهرداري را رفع كند بايد بتواند خود بعنوان يك مركز فرهنگي خدماتي مستقل هم عمل كند.
- هر بنايي بايد مفهوم معنايي خاص خود را داشته باشد و بايد در پس نماي خود حرفهايي براي گرفتن داشته باشد.
- بايد از توپوگرافي و چشم اندازهاي طبيعي سايت حداكثر استفاده به عمل آيد صد البته نبايد هرگز خود را اسير شيب و توپوگرافي كرد و در نقاط لازم بايد در سايت دخل و تصرف كرد. ولي همواره بايد مسائل اجرايي و اقتصادي طرح را هم در نظر داشت.
- مجموعه بايد به نحوي طراحي شود كه توجه گذرندگان از مسيرهاي اطراف (چه سواره و چه پياده) راه خود جلب كند. تا حدي كه حتي مي‌تواند به يك لندمارك تبديل شود.
فرهنگ و هويت
فرهنگ مركب است از فر + هنگ
فر به معني نيروي معنوي شكوه عظمت و جلال و بخشندگي
هنگ از ريشه ثنگ اوستايي به معني كشيدن و تعليم و تربيت
نخستين كسي كه فرهنگ را تعريف كرد سر ادوارد برنت تايلر مردم شناس انگليسي بود وي حدود 120 سال قبل فرهنگ را مجموعه پيچيده‌اي از دين دانش اخلاق و قانون كسب شده معرفي كرد از ميان تعريف گرد آمد. آن مفاهيمي كه به فرهنگ نزديك‌ترند عبارتند از:
- فرهنگ خصوصيات قومي گروهي است كه آنرا از گروه ديگر جدا ميكند.
- فرهنگ تمام خصوصيات رفتاري و گفتاري نسلهاي پيشين است.
- فرهنگ مجموعه ميراثهاي ادبي و هنري جامعه است.
- فرهنگ عبارت است از الگوهاي مشترك زندگي و رفتارهاي متقابلي كه افراد از جامعه فرامي‌گيرند.
- فرهنگ فرآيند پويايي راه و رسم عرف و عادات مشترك گروهي انسان است.
- فرهنگ ماهيت اجتماعي فرهنگي يك قوم است.
- فرهنگ آن بخش از آداب زندگي است كه همه اعضاي يك گروه در آن مشتركند و …
فرهنگ داراي دو بخش مادي و غير مادي (معنوي) است. كه بخش مادي آن عبارت است از اشياي قابل درك مثل وسايل منزل و البسه و ابزار و غيره …
بخش معنوي آن عبارت است از ابزارت معنوي انسان مانند علوم قوانين و اديان، افكار و آراي مربوط به ماديات.
فرهنگ از چهار عنصر تشكيل شده است:
1 – عنصر فرد
2 – عنصر خانواده
3 – عنصر اجتماع
4– عنصر جامعه
فرهنگ از قالبهاي متفاوتي تشكيل شده است.
1 – قالب رفتاري، 2- قالب گفتاري، 3 – قالب كرداري، 4 – قالب هنري، 5 – قالب اقتصادي، 6 – قالب اجتماعي، 7 – قالب صنعتي
رابطه فرهنگ و طبيعت
مفهوم فرهنگ و طبيعت كه جداي از هم و گاهي مغاير هم تفسير مي‌شوند از نظر جغرافي‌دانان مردود تلقي ميشود. زيرا اين دو پديده نه تنها از هم جدا نيستند بلكه در رابطه با هم عمل مي‌كنند.
از نظر جغرافي‌دانان بشر بر اين باور بوده است فرهنگ سمبلي از ارزشهاي معنوي است و محيط در برابر تلاش انسان تغيير پذير است و بايستي بر مشكلاتي كه طبيعت براي او ايجاد ميكند غلبه يابد و به هر حال طبيعت و فرهنگ مكمل يكديگرند و هويت فرهنگي افراد تحت تاثير محيط پيرامون آنها شكل مي‌گيرد. و خيلي اوقات آثار و دست ساخته‌هاي بشر موجب زيبا و دلپذير شدن محيط ميشود و از اين طريق طبيعت تحت تاثير فرهنگ قرار مي‌گيرد.
مجموعه عواملي كه مي‌تواند با توجه به عوامل زمان و مكان روش بهتر زيستن و در كنار هم زيستن را بگونه‌اي مسالمت‌آميز و با آرامش خاطر و به دور از تبعيضها و برخوردها و تضادها مفهوم فرهنگ را توجيه ميكند مطالعه انواع فرهنگها كه در طول زمان پيدا ميشود مورد توجه و اهميت است. از اين رو در فرهنگ مفهوم زمان و تكامل با هم پيوند دارند و آنچه در اين رابطه به نسلهاي كنوني و در قيد حيات مي‌رسد ميراث فرهنگي ناميده ميشود.
هويت
1 – تعريف لغوي هويت: هويت حقيقت شيي يا شخصي است كه مشتمل بر صفات جوهري او باشد. در فرهنگ لغات هويت به معني شخصيت، ذات، هستي و وجود نيز آمده است. واژه هويت را در زبان فارسي گاهاً هماني يا اين هماني نيز معني كرده‌اند. معادل اين كلمه در زبان انگليسي واژه Identitiy است. و از بعد لغوي هويت در پاسخ به كيستي است يعني وقتي كه ما مي‌گوييم چه كسي هستيم در واقع به نوعي ناظر بر تعيين هويت است. از نظر لغوي براي اولين بار توسط اريكسون مطرح شد و سپس بتدريج وارد روانشناسي اجتماعي شد و در اين حوزه مورد استفاده قرار گرفت و سپس وارد ادبيات سياسي – اجتماعي شد.
نتايج
– فرهنگ حد فاصل طبيعت و جامعه انساني است و انسان بوسيله فرهنگ است كه از حيوان جدا ميشود.
– مفهوم فرهنگ معادل مفهوم ارزشهاست.
- فرهنگ چكيده جوهر زندگي و نشان دهنده رفتار انساني و فراز و نشيبهاي زندگي اجتماعي است.
در جوامع در حال توسعه فرهنگ را حفظ مليت و بالا بردن سطح تفكر و آشنا ساختن مردم خود با آنچه در جهان مي‌گذرد مي‌دانند.
- فرهنگ مجموعه‌اي از عقايد و اخلاقيات فردي، اجتماعي و ملي است.
- در فرهنگ دو زمينه وجود دارد يكي مادي و ديگري غير مادي.
- عوامل مادي فرهنگ، مجموعه عناصر قابل لمس و اندازه‌گيري ومقايسه باشند و عوامل معنوي فرهنگ، جنبه كيفي داشته و قابل لمس و اندازه گيري نيستند.
- تمدن نظمي اجتماعي است كه بر اثر تدابير انسان ايجاد ميشود تا نيازهاي مادي و گرايشهاي دروني خود را پاسخ گويد و در پرتو آنست كه خلاقيت فرهنگي امكان پذير مي‌گردد.
- فرهنگ به سوي ويژگي ميل ميكند و تمدن بسوي كليت.
- تمدن بيرون‌‌ترين محيط فرهنگ است، آن چيزي است كه در فرهنگ آنرا از همه محيطي‌تر و كلي‌تر مي‌دانيم.
- فرهنگ هسته داخلي و زير بنايي تمدن و ويژه‌ترين جنبه آن است.
- تمدن جنبه مادي فرهنگ و فرهنگ جنبه معنوي تمدن است.
- فرهنگ سازنده تمدن است و تمدن جلوه‌گاه فرهنگ
- هويت حقيقت شي يا شخص است كه مشتمل بر صفات جوهري او باشد.
- هويت برآيند صورت و ماهيت است.
- در مفهوم فردي، هويت عبارتست از كشاكش تصور “من” از “او” و در مفهوم قومي و ملي عبارتست از كشمكش تصور “ما” از “ديگران”
هويت تاريخي يا ايراني داراي سابقه تاريخي است و ريشه در نژاد و مذهب
فهرست مطالب:
عنوان صفحه
فصل اول- درباره فرهنگ و هويت
مقدمه………………………………………………………… 2
ويژگيهاي طرح………………………………………………….. 4
فرهنگ و هويت………………………………………………….. 5
فرهنگ و طبيعت…………………………………………………. 6
نتايج………………………………………………………… 7
فصل دوم- درباره تهران و منطقه 22
مقدمه………………………………………………………… 10
مختصات جغرافيايي………………………………………………. 10
سابقه تاريخي شهر تهران…………………………………………. 11
بررسي هاي جمعيتي………………………………………………. 12
بررسي وضعيت اقتصادي……………………………………………. 12
شبكه و تاسيسات حمل و نقل و دسترسي هاي شهري……………………….. 13
بررسي آلودگي هاي زيست محيطي…………………………………….. 14
بررسي وضعيت فرهنگي تهران……………………………………….. 14
بررسي منطقه 22 در تهران………………………………………… 16
موقعيت قرار گيري منطقه…………………………………………. 16
وضعيت شبكه هاي دسترسي………………………………………….. 16
موقعيت جغرافيايي ……………………………………………… 17
شيب و توپوگرافي……………………………………………….. 18
وضعيت زلزله…………………………………………………… 19
پوشش گياهي……………………………………………………. 20
بررسي هاي اجتماعي……………………………………………… 21
بررسي كاربردي…………………………………………………. 23
فصل سوم- سايت، تحليل سايت و روند طراحي
پانوراماي سايت………………………………………………… 25
نقشه هاي مختلف تهران و منطقه 22…………………………………. 26
روند طراحي……………………………………………………. 29
تحليل سيركرلاسيون سايت………………………………………….. 30
فصل چهارم- بررسي شرايط اقليمي
شرايط اقليمي تهران…………………………………………….. 33
نمودارهاي اقليمي………………………………………………. 34
تابش آفتاب……………………………………………………. 39
دما………………………………………………………….. 40
رطوبت………………………………………………………… 41
باد………………………………………………………….. 42
بارندگي………………………………………………………. 43
عوامل فرعي……………………………………………………. 43
معماري و اقليم………………………………………………… 43
گياهان و معماري……………………………………………….. 45
نتيجه………………………………………………………… 46
فصل پنجم- فضايابي، استانداردها و بررسي رابطه عملكردها
فضاهاي موجود در سايت…………………………………………… 50
آمفي تئاتر و سالن نمايش………………………………………… 50
مهمانسرا……………………………………………………… 52
فضاهاي آموزشي…………………………………………………. 56
رستورانها…………………………………………………….. 58
مجموعه ورزشي………………………………………………….. 60
كتابخانه……………………………………………………… 61
موزه…………………………………………………………. 63
باغ ايراني……………………………………………………. 67
پاركينك………………………………………………………. 73
فصل ششم- مباني نظري طرح
مقدمه………………………………………………………… 86
مباني نظري معماري در عرصه صور مثالي……………………………… 88
فضا در معماري ايراني…………………………………………… 90
ملاكهاي قضاوت در مورد يك اثر معماري………………………………. 92
روند طراحي……………………………………………………. 93
نور………………………………………………………….. 97
صدا………………………………………………………….. 100
مرور اهداف و سنجش آنها…………………………………………. 103
زيبايي و هنر………………………………………………….. 104
حقوق بازديد كنندگان و آزادي حركت در فضا………………………….. 107
خوانايي و معنادار بدون فضا……………………………………… 110
انسجام معمارانه……………………………………………….. 112
هويت ملي مجموعه……………………………………………….. 113
وقار مدني…………………………………………………….. 114
سنخيت عملكرد با مناسبتهاي بصري………………………………….. 114
رعايت سلسله مراتب……………………………………………… 115
ارائه يك نمونه………………………………………………… 116
فصل هفتم- تاسيسات
منابع و ماخذ………………………………………………….. 124
پایان نامه مجموعه (آموزشی- فرهنگي- تفریحی) شهرداری منطقه 22 تهران