تحقیق قاچاق و عناصر آن
پیشگفتار:
امروزه علم جرم شناسی و جامعه شناسی ثابت کرده است که نهی عملی به عنوان یک جرم و تعیین مجازات برای آن و به کیفر رساندن مرتکب نمی تواند تنها راه یا بهترین و آخرین راه پیشگیری از ارتکاب آن باشد، بلکه بهترین راه برای حل این معضلات پی بردن به علتها و شناخت عوامل موثر در ایجاد آنها می باشد، کنترل ناهنجاریها از طریق بوجود آوردن انگیزه های مناسب اقتصادی – اجتماعی و فراهم کردن زمینه های روانی اجتناب از عمل خلاف مد نظر است و قاچاق هم از این قاعده مستثنی نیست. ورود و خروج کالا و ارز به کشور به صورت قاچاق و غیرقانونی که اغلب به منظور تحصیل سود انجام می شود به تدریج به چرخه ای بزرگ تبدیل شده و در حد قابل توجهی از نیروی انسانی جامعه را به خود مشغول کرده به گونه ای که تأثیر آن بر اقتصاد کشور اجتناب ناپذیر می باشد. به همین دلیل تأمل و بررسی دقیق تر و شناخت بیشتر این پدیده نامطلوب اجتماعی و اقتصادی، برای مقابله بهتر با آن ضروری است به همین جهت این پدیده را در چند بخش مورد بررسی قرار خواهیم داد.
چکیده:
قاچاق معضل دیرینه ای است که از دیرباز خسارت های اقتصادی و فرهنگی گسترده ای به کشور وارد کرده و ملتی را از درآمدهای مشروع و قانونی چشمگیر محروم ساخته است. این پدیده شوم از دورانی آغاز می شود که جوامع بشری و نیازمندیهای آنان گسترش پیدا کرد و مردم هر منطقه جغرافیایی از تامین کلیه نیازمندیهای خود عاجز و ناتوان گشتند به همین خاطر از یک طرف برای تأمین نیازهای خود و نیز عرضه و فروش تولیدات اضافی ناگزیر از انجام مراودات تجاری بودند و از طرف دیکر گسترش روابط تجاری و سیاسی حکومتها را بر آن داشت که به منظور کسب درآمد و نظارت و کنترل بر روابط تجاری و به منظور اعمال حاکمیت و تأمین منابع مالی حکومت مقررات گمرکی وضع نماید.
با گسترش و پیچیده تر شدن روابط تجاری و تنوع تولیدات ماشینی، ترویج فرهنگ مصرفی، تسهیل امر حمل و نقل و گسترش روابط سیاسی اقتصادی پدیده قاچاق روز به روز پیچیده تر شده و زمینه ارتکاب آن افزایش یافت و این بلای اجتماعی گریبانگیر کشورها گردید. ظهور پدیده قاچاق و ارتکاب به آن کشورها را بر آن داشته تا مقرراتی جهت پیگیری و مبارزه با آن تدوین و به مرحله اجرا گذارند. در ایران نیز هرچند به علت آزاد بودن ورود و خروج کالا و ارز به کشور قاچاق به معنی فعلی جایگاهی نداشت اما دولت «قانون مجازات مرتکبین قاچاق» را به تصویب رساند و آن را به مرحله اجرا درآورد. در این تحقیق سعی شده چکیده ای از مبحث قاچاق و آثار آن و عوامل مختلف مربوط به آن مورد بحث قرار گیرد.
بخش اول – کلیات
فصل اول تعاریف
مبحث اول: تعریف لغوی قاچاق
قاچاق واژه ای ترکی و از لحاظ لغوی به معنای «کاری که پنهانی و با تردستی انجام شود» می باشد. در ترمینولوژی حقوقی، قاچاق این گونه معرفی شده است قاچاق در معانی ذیل به کار می رود:
1-حمل و نقل کالا از نقطه ای به نقطه ای (خواه دو نقطه مزبور در داخل کشور باشد «قاچاق داخلی» خواه یک نقطه در داخله و یک نقطه در خارجه باشد که آنرا «قاچاق خارجی» می گویند) برخلاف مقررات مربوط به حمل و نقل به طوریکه این عمل ناقض ممنوعیت یا محدودیتی باشد که قانوناً مقرر شده است.
مبحث دوم: تعریف قانونی قاچاق
گفتار اول: تعریف قاچاق در قانون انحصار تجارت خارجی
بند الف از ماده (11) قانون فوق «قاچاق» را چنین تعریف نموده است: «کلیه اجناسی که بر خلاف مقررات این قانون وارد مملکت می شود قاچاق محسوب و به نفع دولت ضبط و فروخته می شود و مرتکبین به حبس از 6 ماه الی یکسال محکوم خواهند شد.»
یکی از این مقررات، انحصار تجارت خارجی برای دولت است که مقرر شده:
تجارت خارجی ایران در انحصار دولت بوده و حق صادر کردن و وارد کردن کلیه محصولات طبیعی و صنعتی و تعیین میزان و شرایط ورود و صدور آنها در حدود مقررات این قانون به دولت واگذار می شود» و در (2) آن ورود هر نوع محصولات طبیعی و یا صنعتی خارجی به ایران به استثنای موارد معینه، مشروط به شرط حتمی صدور محصولات طبیعی و یا صنعتی ایرانی و با مراعات مقررات قانونی مربوطه گردیده و دولت مجاز است حق وارد کردن محصولات خارجی که خود نمی خواهد مستقیماً عهده دار شود به شرط معینه و در تحت مقررات مخصوص مانند اخذ مجوز از وزارت بازرگانی یا سایر مقامات ذی صلاح قانونی، به اشخاص یا موسسات مختلف تجاری واگذار نماید.
گفتار دوم: قانون مجازات مرتکبین قاچاق
قانونگذار در موارد (5-1) قانون بدون تعریف جرم قاچاق و با طبقه بندی این جرم در دو گروه عمده 1-اموال موضوع درآمد دولت 2-اموال ممنوع الصدور و ممنوع
فهرست
عنوان صفحه
بخش اول – کلیات | 10 |
فصل اول: تعاریف | 10 |
مبحث اول – تعریف لغوی قاچاق | 10 |
بحث دوم – تعریف قانونی قاچاق | 10 |
گفتار اول: تعریف قاچاق در قانون انحصار تجارت خارجی | 11 |
گفتار دوم: تعریف قاچاق در قانون مجازات مرتکبین قاچاق | 11 |
گفتار سوم: تعریف قاچاق بر اساس قانون امور گمرکی | 12 |
گفتار چهارم: تعریف قاچاق توسط اشخاص حقوقی | 13 |
فصل دوم: انواع قاچاق | 14 |
مبحث اول: انواع قاچاق از نظر تعریف | 14 |
مبحث دوم: انواع مختلف قاچاق | 15 |
گفتار اول: قاچاق ارز | 15 |
گفتار دوم: قاچاق کالای گمرکی و تجاری | 17 |
گفتار سوم: قاچاق سلاح و مهمات | 19 |
گفتار چهارم: قاچاق آثار ملی و عتیقه جات | 21 |
گفتار پنجم: قاچاق مواد افیونی و مخدر | 23 |
گفتار ششم: قاچاق اشخاص | 24 |
فصل سوم: عناصر و ارکان جرم قاچاق | 26 |
مبحث اول: عناصر عمومی | 26 |
مبحث دوم: عنصر مادی | 27 |
گفتار اول: سیر تکاملی جرم تا عنصر مادی | 28 |
گفتار دوم: تهیه مقدمات ارتکاب جرم | 29 |
گفتار سوم: جرم تام | 29 |
بحث سوم: عنصر معنوی | 31 |
بخش دوم | 32 |
فصل اول: شناخت شیوه های مهم ارتکاب به جرم قاچاق | 33 |
مبحث دوم: انواع ورود کالای قاچاق به داخل کشور | 35 |
گفتار اول: کالای وارده از طریق دریا | 35 |
گفتار دوم: کالای وارده از طریق هوا | 36 |
گفتار سوم: کالای وارده از طریق خشکی | 37 |
گفتار چهارم: کالای وارده توسط مسافر | 38 |
فصل دوم: اثرات منفی قاچاق در جامعه | 39 |
مبحث اول: اثرات منفی قاچاق بر اقتصاد کشور | 39 |
گفتار اول: آثار قاچاق بر سیاستهای اجرایی دولت | 40 |
گفتار دوم: آثار منفی قاچاق بر سیاستهای بازرگانی | 42 |
گفتار سوم: آثار منفی قاچاق بر درآمدهای عمومی دولت | 42 |
گفتار چهارم: آثار منفی قاچاق بر سلامت جامعه و مصرف کنندگان | 43 |
مبحث دوم: آثار فرهنگی و اجتماعی قاچاق | 43 |
گفتار اول: تهاجم فرهنگی | 44 |
گفتار دوم: غارت هویت فرهنگی | 45 |
گفتار سوم: بحران در کانون خانواده | 46 |
گفتار چهارم: تضعیف فرهنگ کار | 47 |
فصل سوم: علل گرایش به قاچاق و روشهای مناسب برای مقابله به آن | 48 |
مبحث اول: شناسایی علل گرایش به قاچاق برای مقابله با آن | 48 |
مبحث دوم: شناسایی روشهای مناسب برای مقابله عملی با قاچاق | 52 |
بخش سوم: صلاحیت سازمانهای رسیدگی کننده | 56 |
فصل اول: سازمانهای رسیدگی کننده به جرم قاچاق | 56 |
مبحث اول: سازمانهای غیرقضایی | 56 |
گفتار اول: سازمانهای شاکی | 57 |
مبحث دوم: مراجع قضایی | 58 |
گفتار اول: محاکم قضایی (دادگاههای انقلاب و یا عمومی) | 59 |
گفتار دوم: سازمان تعزیرات حکومتی | 60 |
فصل دوم: تکلیف کالای مکشوفه | 62 |
مبحث اول: چگونگی تعیین تکلیف کالاهای قاچاق مکشوفه | 62 |
مبحث دوم: آثار تعقیب قضایی نسبت به سازمان کاشف | 64 |
گفتار اول: حق الکشف سازمان کاشف | 66 |
گفتار دوم: حق الکشف مأموران | 68 |
فصل سوم: راه حل های پیشنهادی برای مبارزه با قاچاق | 68 |
تحقیق قاچاق و عناصر آن