پایان نامه استانداردهاي آموزشي كارگاه هاي چوب صنايع دستي

مقدمه:

پرداختن به موضوع كارگاه هاي چوب براي دانشجويان رشته صنايع دستي از اهميت ويژه اي برخوردار مي باشد. ليكن با توجه به اهميت زياد آن تاكنون مورد بررسي قرار نگرفته است. نگارنده با طرح موضوع توجه بيشتري به اين امر مهم ملزوم داشته كه اهم توجه به فضاهاي لازم و استانداردها مي باشد با اين اوصاف، اين دلايل باعث شدند تا نگارنده، با بررسي استانداردهاي موجود در كارگاه ها، كارگاهي با فضاي ايده آل را معرفي نمايد.

در پايان از تمام عزيزاني كه در گردآوري مطالب رساله، همچنين كارهاي عملي از هيچ تلاش و كوششي دريغ نكردند، سپاسگزاري مي نمايم.

فصل اول

شناخت ملزومات كارگاه

1. شناخت چوب

چوب يكي از اصلي ترين و قديمي ترين مصالح بوده است. انسان نخستين طريقه شكل دادن به چوب را براي ساخت و تهيه ابزار مختلف فرا گرفت. ابزار و وسايل چوبي نخستين و حتي ساختمان ها و تزئينات چوبي ادوار ماقبل تاريخ، نشانگر اهميت چنان ماده اي است كه قبل از فلز و همزمان با سنگ در اختيار بشر درآمده و از آن در راه‌هاي مختلفي مثل تهيه ابزار و مايحتاج زندگي، سلاح، ساختمان و … استفاده كرده است.[1]

فرانك لويد رايت پس از طراحي خانه داروين در شيكاگو در مورد مصالح به كار رفته در طراحي اين ساختمان (كه عمدتاً چوب است) مي گويد:

«چوب صميمانه ترين و اساسي ترين مصالح است. انسان عاشق پيوند با آن است، دوست دارد آنرا لمس كند و ديدن آن را خوش مي دارد».[2]

چوب طبيعي پيچيده دارد. مثلاً چوب درخت بالزا، كه قابليت شكل پذيري زيادي دارد، جزو چوب هاي سخت محسوب مي شود. اما چوب درخت شوكران كه درساخت ستون هاي خانه كار برد دارد، از انواع چوب هاي نرم به شمار مي آيد. از طرفي ديگر درختان بلوط همگي داراي چوب سخت مي باشند. چوب به رغم ظاهر جامد و محكمش، زنده است و لايه هاي دروني آن رشد مي كنند.[3]

چوب ها با درجه اهميتي كه در صنعت و هنر دارند، بايد مورد توجه و نگهداري هاي ويژه قرار گيرند. در نگهداري چوب ها، توجه به نكاتي چون حفاظت در برابر آفتاب، باران و آفات و همچنين كنترل ميزان رطوبت هوا، اهميت بسياري دارد.

2. شناخت ابزار

اره فلكه:

بيشتر جهت برش چوبهايي با ضخامت زياد به كار مي رود.

اره فلكه به لحاظ وزن زياد، داشتن جثه بزرگ، عدم توانايي جابجايي در سطح كارگاه و نياز به چاله خاك اره، بايد در قسمتي از كارگاه كه مناسب شرايط برش با اين اره مي باشد، جاسازي و ثابت شود.[4]

اره چكشي:

يكي از ابزار برش است كه قابل حمل و نقل است و نياز به فضاي ثابتي ندارد و داراي دو نوع عمود بر و افقي بر مي باشد[5]. (تصوير شماره 1)

تصوير شماره 1- اره چكشي عمودبر

اره فارسي بر:

از اين اره براي برش هاي 45 درجه استفاده مي شود، نوع دستي آن قابل حمل و نقل است ولي نوع برقي آن نياز به فضايي دارد تا در آن ثابت شود. (تصوير شماره2)

تصوير شماره 2- اره فارسي بر از نوع دستي

سنباده ديسكي:

شامل صفحه اي دوار و متصل به موتور مي باشد كه روي آن سنباده اي قرار دارد و با حركت دوراني خود سطح كار را سنباده مي زند.[6]

اين ابزار به جهت ايجاد گرد و خاك بايد در فضايي جداگانه استفاده شود. همچنين دستگاه سنباده ديسكي قابل حمل و نقل مي باشد.

سنباده لرزان:

عمل سنباده زني را از طريق لرزش خفيف كف، كه ورقه سنباده به آن متصل شده، انجام مي دهد[7]. اين وسيله قابل حمل و نقل مي باشد. (تصوير شماره 3)

تصوير شماره 3- سنباده لرزان

سنباده نواري:

از اين دستگاه براي سنباده قطعات مسطح و قطعات كوچك استفاده مي شود[8]. (تصوير شماره 4

تصوير شماره 4- سنباده نواري

ماشين سنگ:

براي تيز كردن مغار و مته و … استفاده مي شود[9]. ماشين سنگ بايد بر روي يك ميز ثابت شود. (تصوير شماره 5

تصوير شماره 5- ماشين سنگ

ماشين چند كاره:

دستگاهي است كه بر روي آن رنده، دريل، اره و در بعضي از انواع آن سنباده وجود دارد. اين دستگاه نياز به فضايي دارد كه در آن ثابت شود.

ماشين كف رند:

براي برداشتن لايه اي نازك يا ضخيم از روي چوب به منظور صاف شدن، باريك شدن و … استفاده مي شود.[10] اين دستگاه احتياج به فضايي دارد كه در آن ثابت شود. (تصوير شماره 6)

تصوير شماره 6- ماشين كف رند

ماشين گندگي:

براي يك ضخامت كردن چوب ها از اين دستگاه استفاده مي شود. اين دستگاه نيز بايد در فضايي ثابت شود. (تصوير شماره 7)

تصوير شماره 7- ماشين گندگي

دريل:

از اين دستگاه براي ايجاد سوراخ استفاده مي شود. و شامل دو نوع دستي و برقي مي باشد، همچنين قابل حمل و نقل است. (تصوير شماره 8

تصوير شماره 8- دريل

منگنه زن:

وسيله اي است كه با استفاده از نيروي خارجي، يك اتصال موقت به نام سوزن بر روي كار بوجود مي آورد.[11] اين دستگاه قابل  حمل و نقل مي باشد.

پيستوله:

وسيله اي جهت پاشيدن رنگ مي باشد و چون در هنگام پاشيدن رنگ امكان ريختن رنگ در اطراف كار وجود دارد، نياز به فضايي جدا از ساير فضاهاي كارگاه دارد. ضمناً اين عمل بايد در فضايي انجام شود كه گرد و خاك وجود نداشته باشد زيرا گرد و خاك بر روي رنگ مي نشيند و ايجاد ناهمواري در سطح رنگ شده مي نمايد. (تصوير شماره9)

تصوير شماره 9- پيستوله

تنگ دستي (پيچ دستي):

براي محكم كردن قطعات و همچنين براي بستن كارهاي بزرگ و سنگين استفاده مي‌شود[12] اين وسيله قابل حمل ونقل است. (تصوير شماره 10

تصوير شماره 10- تنگ دستي

گيره روميزي:

براي بستن همه قطعات استفاده مي شود گيره روميزي بايد بر روي ميز ثابت شود.

سوهان:

از سوهان براي سائيدن چوب و شكل دادن و انجام كار تكميلي استفاده مي شود.[13] سوهانها قابل حمل و نقل مي باشند.

چوب ساب:

از چوب ساب نيز براي سائيدن چوب استفاده مي شود و قابل حمل و نقل مي‌باشد.

چكش:

براي ضربه زدن به قطعات يا بعضي از ابزار استفاده مي شود و قابل حمل و نقل است.

مغار:

ابزاري است كه با لبه تيز خود چوب را مي تراشد و انواع مختلف دارد. اين وسيله قابل حمل و نقل است. (تصوير شماره 1

تصوير شماره 11- انواع مغار

ميز كار:

از وسايل اصلي كار مي باشد. ميز كار بايد به اندازه كافي محكم و مقاوم باشد استاندارد معمول براي ارتفاع ميز، حدود كمر است.[14] ميز كار بايد در محل مناسب ثابت شود.

پيشكار:

قطعه چوب يا نئوپاني است كه از عرض وسط آن، يك مثلث متساوي الساقين وجود دارد و كار روي آن قرار مي گيرد. پيشكار روي ميز نصب مي شود و شكاف آن بيرون از سطح ميز قرار مي گيرد.[15]

اره موئي (كمان اره):

از اين اره در برش هاي طولي و قوسبري استفاده مي شود و قابل حمل و نقل است.

مشتي:

وسيله اي چوبي، است كه به وسيله آن پيج كمان اره باز و بسته مي شود. اين وسيله قابل حمل و نقل مي باشد.

ميخ:

يكي از عوامل متصل شدن قطعات يكديگر مي باشد و قابل حمل و نقل است.

پرگار:

از اين وسيله براي انتقال اندازه، كشيدن قوس، دايره و در بعضي از موارد خط كشي و غيره …. كمك گرفته مي شود.[16] اين وسيله قابل حمل و نقل است.

گونياي فلزي:

از اين وسيله براي گونيا بودن زير كار، همچنين رسم كردن خطوط عمودي و يا امتحان قائم بودن زوايا و … استفاده مي شود[17] و قابل حمل و نقل مي باشد.

كاردك و ليسه:

از اين وسيله براي بتونه كاري استفاده مي شود و قابل حمل و نقل مي باشد.

قلم مو:

در رنگ كاري كاربرد دارد و قابليت حمل و نقل دارد.

«فهرست مطالب»

پایان نامه استانداردهاي آموزشي كارگاه هاي چوب صنايع دستي