پایان نامه معماری سير تحول و تطور نقوش محرابی

پایان نامه معماری سير تحول و تطور نقوش محرابی

تعداد صفحات: 70

نوع فایل: ورد ،

دسته بندی:

قیمت: 9500 تومان

تعداد نمایش: 551 نمایش

ارسال توسط:

خرید این محصول:

پس از پرداخت لینک دانلود برای شما نمایش داده می شود.

پایان نامه معماری سير تحول و تطور نقوش محرابی

چکیده تحقیق

در این تحقیق در ابتدای امر سعی بر آن شده تا معنی و مفهوم محراب در فرهنگهای لغت و همچنین جایگاه آن در ادبیات عرفانی ارائه شود . در مرحله بعد تقسیم بندی های مختلف و نظریاتی که در مورد ریشه محراب و منشا پیدایش این نقش می باشد مورد بررسی قرار گرفته و در مورد هر کدام توضیحات لازم ارائه شده است ؛ به عنوان مثال در مورد محرابی در اسلام پس از عنوان نظریه ، به موضوعاتی از قبیل محرابهای اولیه ، نقش محراب در مساجد ، مشهورترین محرابهای جهان اسلام ، محراب در معماری اسلامی و … اشاره شده است ؛ و یا در مورد نظریه محراب و مهرابه پس از توضیح ارتباط محراب با مهرابه های آئین مهری ، به توضیح در مورد شکل مهرابه ها ، تمثیل کشتن گاو ، مهرابه های ایران و … پرداخته شده است .

پس از بررسی ارتباط نمکدانهای عشایری ایران با نقش محراب ؛ طرحهای مختلف محرابی را به همراه عکسهای مربوط به آن شرح داده ایم ؛ و در انتها نیز علاه بر بررسی نماد در قالیهای محرابی و جانمازی ، به بررسی چند نمونه از قالیهای محرابی موجود در موزه فرش پرداختیم .

با امید به اینکه تحقیق حاضر مورد توجه قرار بگیرد .

واژگان کلیدی

محراب / مهراب / آئین مهری / آئین میترائی / تطور نقوش / نقوش سجاده ای

فصل اول : 

مقدمه و بيان مساله   (1-1

طراحی سنتی ایران اساساً پيش از تاريخ يعنی پيش از پيدايش خط – شکل گرفته است .می دانيم که بشر طراحی را از مرحله غار نشينی آغاز کرده است ، دوره ای که سنگ ساده و نتراشيده را به عنوان ابزار به کار می برد ، اما انسان این دوره دارای ره آوردهای مهم فرهنگی است که در نقش پردازی او اثر گذاشته است . همچنين دوره های نوسنگی ، مفرغ تا آهن هر يك برای انسان یا در هر دوره ای انسان برای ما دارای ره آوردهای مشخصی است که بايد شناخته شود ، زيرا در هر يك از دوره ها به حسب وضع اجتماعی و اقتصادی انسان ، دسته ای از نقشها آفريده شده است . گذشته از اين ، اعتقادات انسان در هر دوره هم باعث پيدايش نقشه هائی شده است که بايد به آنها پرداخت .

عمده مبانی طراحی سنتی ايران مذهبی است ، اما پيش از رسيدن به آن مبناها بايد گفت که حتی نخستين نقشهائی هم که انسان کشيد ،بنيان مذهبی دارد ؛ يعنی به طور عمده جادوئی است . هر گونه باور به نيروئی بيرون از طبيعت يا ماوراء طبيعت ، بنيانی برای مذهب است ، ولو اين که ما امروز آن گونه باورها را جزو مذهب نشماريم . مثلاً جادوگری کاری کاملاً مذهبی است و اتفاقاً همه نقاشيهای آغازين انسان هم دارای بنياد جادوئی است ، زيرا از آن جهت نقش گاو وحشی يا گوزن را به ديواره غار کشيده اند که به آن تيراندازی کنند ، چه انسان باور داشت که اگر تصوير چيزی را تسخير کند ، خود آن را هم تسخير خواهد کرد . جای تير روی نقاشي های درون غارها اندک نست . نقش کوه ، آب ، رقص مذهبی ، نمادهای آ ب ، گياه ، حيوان و چهره ، عمده ی دست ساخته های نقش دار کهن – مثل سفال – را انباشته است . حتی بعد ها و در دوره تمدنهای پيشرفته نقشهای مذهبی بر انواع ابزارها و وسائل زندگی انسان ديده می شود . برای مثال تصوير کوزه ای را می بينيم که از مرو کشف شده است و روی آن آئين سوگ سياوش ، که در واقع آئين عزای خدای نباتی است ، ديده می شود . البته نقشهای صرفاً تزئينی هم از زمانهای دور بر ابزارها و وسائل ديده می شود .(1 )

 

اصول کلی طرح در قالی ايران

به طور کلی طرحهای قالی در ایران به دو دسته کاملاً مشخص قابل طبقه بندی هستند .

الف ) طرحهای شکسته یا هندسی که شامل طرحهایی هستند که از خطوط مستقیم شکسته تشکیل شده اند .

ب  )  طرحهای گردان که شامل طرحهائی هستند که از خطوط منحنی قوام گرفته اند .

مضاف براینکه وجود هر دو طرح در یک نقشه قالی محال نبوده ، و در این مواردکه طرحهای شکسته وگردان مشترکاً در طراحی استفاده شده باشند – وجه غالب مورد توجه می باشد .

این تقسیم بندی دارای ویژگی جغرافیایی و یا منطقه ای نیز می باشد به نحوی که طرحهای شکسته اغلب تداومی است در میان شهرنشینان و کارگاههای شهری . علت این ویژگی نیز مستقیماً مربوط به قابلیت و مهارت طراحان و بافندگان این مناطق می باشد . گذشته از این طبقه بندی کلی که مطمع نظر در آن خطوط مربوط می شود ؛ طبقه بندی های دیگری نیز در طراحی فرش وجود دارد . از آن جمله طبقه بندی منطقه ای است و آن مربوط به منطقه تولید است که معمولاً دارای مشخصه های خاص همان مناطق است . برای نمونه فرشهای ترکمن مجموعه ای از طرحهای هندسی مربوط به طوایف متعدد ترکمن است که بعنوان سمبل های هر طایفه شناخته شده و در جای دیگر مورد استفاده نیست . از این رو فرش منطقه ترکمن و سایر مناطق را به راحتی می توان تمیز داد ؛ یا مثلاً فرشهای بختیاری دارای ویژگیهای مشخصی از طرح هستند که از طرحهای سایر مناطق قابل شناسایی است . اما این شناسایی در اکثر موارد قطعی نیست . فرش های تبریز و اصفهان غیر از موارد خاص ، ویژگیهای قطعی منطقه ای را دارا نیستند ؛ و یا نمی توان فرش های تولیدی کاشان –اردستان – اردکان – نائین – یزد – کرمان و … را در تمامی موارد از هم تمیز داد . این شرایط خصوصاً امروزه به جهت توسعه ارتباطات و افزایش جابجایی جمعیت و امکانات رونوشت برداری بیشتر بوده و تقریباً به سمتی رفته ایم که طرح قم با ورامین و ساوه یا تبریز و اصفهان در هم آمیخته شده و خصلت های منطقه ای خود را از دست داده اند . البته این بدان معنی نیست که دیگر طرحهای منطبق بر ویژگیهای شناخته شده ادوار گذشته تولید نمی گردند . ( 2 )

با توجه به طبقه بندی که توسط شرکت سهامی فرش صورت گرفته است ؛ نقوش فرشهای ایران در 19 گروه اصلی با زیر مجموعه های آن قرار می گیرد که در زیر به آن اشاره خواهیم کرد .

 

گروه 1 – طرحهای آثارباستانی و ابنیه اسلامی :

 برای ایجاد این طرحها از ساختمانها و کاشیکاریها و اشکال هندسی و تزئینی بنا ها الهام گرفته شده است . در طول تاریخ طراحان فرش در طرحهای اصلی دخل و تصرفاتی کرده و طرحهای فرعی از آنها بوجود آورده اند . معروفترین آثار از این قبیل عبارتند از : طرح مسجد شیخ لطف ا… –  محرابی کوفی – مسجد کبود – مقبره شیخ صفی – سر در امامزاده محروق – گنبد قابوس- مسجد شاه اصفهان – تخت جمشید – طاق بستان – طاق کسری .

 

گروه 2 – اساس این طرحها را گلهای طراحی شده خاصی تشکیل می دهند که به نام شاه عباسی مشهور شده اند . این گلهای تجدید یافته ضمن شاخه و برگها و گاه اسلیمی ها و ختایی ها در متن و حاشیه فرش ، نقشه اصلی را تشکیل می دهند . به گروههای فرعی طرح شاه عباسی ، نام های : افشان – لچک ترنج – ترنجدار – درختی – جانوری – شیخ صفی – طره دار سلسه ای – شاه عباسی تصرفی – ترنجی طره دار – بوته ای و لچک ترنج کف ساده داده شده است .

 

 

گروه 3 –  طرحهای اسلیمی :

شکل اصلی این طرح را شاخه های دورانی در میان برگها تشکیل می دهد . این شاخه های تجدید یافته طرح درخت می باشد . اسلیمی انواع بسیار زیاد دارد و معمولاً در بیشتر قالیها این طرح تکرار می گردد . منتهی در بعضی فرشها این طرح مسلط است . معروفترین اسلیمیها اسلیمی دهن اژدری است . در این نوع اسلیمی انتهای هر شاخه به دو شاخه متقارن منشعب می گردد و به صورت فکین اژدها نشان داده می شود و روی ساقه شاخه ها جوانه هایی در نقاط مختلف تزئین شده است که بیشتر این جوانه ها را اسلیم می نامند . شاید کلمه اسلیمی از اسلیم به معنای جوانه باشد و شاید هم این لغت مصغر اسلامی باشد و می دانیم که در هنرهای اسلامی از این طرح بسیار استفاده شده است . این طرح نیز به لحاظ تغییرات و دخل و تصرف ها به گروه های فرعی بسیاری تقسیم شده است . مانند تمام اسلیمی – اسلیمی بندی – اسلیمی شکسته – اسلیمی دهان اژدری – اسلیمی لچک ترنج – اسلیمی ترنج دار و اسلیمی ماری .

 

 

گروه 4 – افشان :

                      در طرحهای فرش معمولاً کلیه اجزاء و اشکال به هم پیوسته    و مرتبطهستند . گویی قلم نقاش از هنگام شروع طرح تا پایان آن تحرک و ارتباط خود را قطع نساخته است . ولی طرح افشان به این صورتست که گل و برگها و شاخه ها به طور پراکنده و بدون پیوستگی با یکدیگر در متن فرش افشانده شده اند ؛ به همین علت است که اصل چنین طرحی را افشان نامیده اند . اما در طرح افشان نیز تنوع و تغییر زیادی داده شده است و طرحهای فرعی بسیاری از آن منشعب شده گشته مانند افشان اسلیمی – افشان ختایی – افشان بندی – افشان شکسته – افشان گل اناری – افشان شاه عباسی – افشان شاخه پیچ – افشان دسته گل –  افشان حیوان دار و افشان ترنج دار .

 

گروه 5 – اقتباسی :

بعضی از این طرحها به نقشه های محلی و بومی مناطق مرزی ایران شباهت دارند و گاه از مناطق سر حدی گذشته از کشورهای دور دست الهام می گیرند . اما اگر دقیقاً بررسی کنیم در می یابیم که بیشتر این طرحها دارای ریشه ایرانی هستند . معروفترین طرحها از این گروه عبارتند از افغانی – آناتول – قفقاز – گوبلن .

 

گروه 6 – بندی :

منظور از استعمال واژه بندی اینست که یک قطعه کوچک از یک طرح در سرتاسر فرش ، چه از جهت طول و چه از سمت عرض تکرار می گردد . چون این قطعات در مرحله تکرار به هم می پیوندند آنرا بندی یا واگیره ای می نامند . نام های فرعی این گروه عبارتند از : بندی اسلیمی – بندی پیچیک – بندی شکسته – بندی کتیبه ای – بندی مستوفی – بندی ورامین یا مینا خانی – بندی قاب خشتی یا لوزی – بندی ترنج دار – بندی درختی –  بندی قابقابی – بندی شیر و شکری یا بازوبندی – بندی سروی – بندی آدمکی یا ملانصرالدین – بندی بختیاری – بندی مجلسی – بندی خوشه انگوری – بندی شاخه گوزن حیوان دار – بندی خاتم شیرازی و بندی دسته گل .

 

فصل اول

مقدمه و بيان مساله   (1-1

پيشينه تاريخي تحقيق   (1-2

 

فصل دوم : مواد و روشهای تحقیقفصل دوم : مواد و روشهای تحقیق

 

1-2) نوع و روش تحقیق

2-2) فرضیه تحقیق

3-2) اهداف تحقیق

 

فصل سوم : یافته های تحقیق

 

1-3) معانی محراب در فرهنگهای لغت فارسی و عربی

2-3) محراب در ادبیات عرفانی

3-3)  تقسیم بندی کلی در مورد منشا پیدایش نقوش محرابی

4-3)  پوست حیوانات

5-3) محرابی در اسلام و رابطۀ آن با مهرابه ها

1-5-3) محرابهای اولیه

2-5-3) نقش محراب در مساجد و دیگر اماکن مذهبی

3-5-3) مشهورترین محرابهای جهان اسلام

4-5-3) محراب در معماری اسلامی

6-3) محراب کلیساها و وجه تشابه و تفاوت آنها با محراب مساجد

7-3) محراب در آئین مهری

1-7-3) مهرابه در آئین مهر

2-7-3) شکل مهرابه ها

3-7-3) تمثیل کشتن گاو

4-7-3) بررسی نقش غار در آئین میترا

5-7-3) مهرابه های ایران

8-3) رنگ در محراب

9-3) کتیبه های تزئینی محرابها

10-3) ارتباط نمکدانهای عشایری ایران و نقش محراب و انعکاس نقوش شبیه به آن بر روی انواع تاچه های بختیاری

11-3 ) قاليهاي محرابي

1-11-3)طرح محرابي ستوندار

2-11-3) طرح محرابي قنديلي

3-11-3) طرح محرابي درختي

4-11-3) طرح محرابي گلداني

5-11-3) طرح محرابي دورنما

6-11-3) طرح سجاده اي (طرح سجاده شاه عباسي)

7-11-3) تفاوت قاليچه هاي طرح سجاده اي با قاليچه هاي سجاده

8-11-3) طرح محرابي هزار گل (گل و بوته دار)

9-11-3) طرح محرابي باغي (محرابي چهارباغ)

10-11-3 ) طرح محرابي گنبدي (گنبددار)

11-11-3) طرح محرابي ترنجي (ترنج دار)

12-11-3) طرح محرابي تصويري (تصويردار)

13-11-3) طرح گلداني حاج خانمي

14-11-3) طرح دو محرابه

15-11-3) طرح سجاده چند محرابه (3،5،7 يا 9 محراب)

 

12-3) نمونه هایی از محرابهای مختلف ( عکس )

13-3) طرح محرابي و سجاده ها در مناطق مختلف

14-3) محرابی در مناطق مختلف

15-3 ) نقش ناظم

16-3 ) نماد در قالي

1-16-3 ) نماد سرو

2-16-3 ) نماد شجره الاخضر

17-3 ) چند نمونه از قاليهاي محرابي موزة فرش

 

فصل چهارم : تجزیه و تحلیل یافته ها

 

فصل پنجم : پیشنهاد و جمع بندی

 

فصل ششم : فهرست زیر نویسها / منابع و مآخذ

پایان نامه معماری سير تحول و تطور نقوش محرابی

اين فقط قسمتي از فایل است . جهت دريافت کل فایل ، لطفا آن را خريداري نماييد
اگر تمایلی به پراخت انلاین ندارید می توانید مبلغ فایل را به شماره کارت واریز کنید و رسید را به واتساپ یا تلگرام ما ارسال کنید تا براتون ایمیل بشه
خرید این محصول از دکمه مقابل:
یا تلگرام ارسال کنید تا براتون ایمیل بشه .

پس از پرداخت لینک دانلود برای شما نمایش داده می شودو یک نسخه برای شما ایمیل می شود.

پاسخ دهید

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.