مقاله در مورد سد
پيشگفتار
سده هاي خاكي وپاره سنگي نسبت به سايرانواع سدها انواع سدها(سدهاي بتني) در برابرزلزله بيشتر مستعد تخريب مي باشند .
باوجود اين ، بررسي دقيق پايداري سدهاي خاكي در برابر زلزله از پيچيده ترين مسائل در حوزه سازهاي خاكي است علت اين پيچيدگي وعدم قطعيت درنتيجه گيري در حال حاضر اين است كه مجموعه ي معلومات وروابط بين آنها درتحليل اين مسأله بسيار متفاوت ومتنوع است .
تنوع خواص بدنه سدهاي خاكي مخصوصا رفتار ديناميكي آنها ، گوناگوني جنس وضخامت وشرايط ديگر شالوده ي آنها ( كه هركدام در انتقال ،تضعيف وياتقويت امواج لرزه اي نقش اساسي دارند) ،وتفاوتهاي اصولي ويژگيهاي موثر زلزله ها مانند فاصله مركز زلزله تا سد، شدن وطول امواج وميزان استهلاك همه عواملي هستند كه هركدام از آنها مي تواند در واكنش ديناميكي سد نقش مهمي را داشته باشد.
از اينرو بايد انتظار داشت كه در يك تحليل دقيق رياضي كه مبتني ومبناي قضاوت و اطمينان طراح قرار ميگيرد ويژگيهاي متنوعي كاملا مشخص وشناخته شده باشد و ارتباط اين ويژگيها با پايداري براساس يك تحليل رياضي استوار باشد ، در غير اين صورت درجه اعتبار آن تحليل يا ميزان ابهام وتقريب آن مشخص نخواهد بود.
سير پيشرفت شناخت وچگونگي تاثير زلزله بر سد خاكي ؛
هرچند موضوع آسيب پذيري سدخاكي در برابرزلزله از زمانهاي قبل توجه مورد توجه بوده است، ولي چون اصولا تعداد اندكي از سدهاي بزرگ در اثر زلزله آسيب ديده اند (مثل سد شيفليد sheffield در سانتاباربارا Sonta Bara در زلزله سال 1950 ونيز تخريب خاكريزي به ارتفاع 5 متر در آنكوريج در زلزله سال 1964 آلاسكا از اينرو نسبت به ماهيت تاثير زلزله بر پايداري سدهاي خاكي به طورجدي و قطعي برخورد نمي شد .با وجود اين وباتوجه به اينكه برخي از سدهاي خاكي و برخي ازخاكريزها در اثر وقوع زلزله آسيب ديدند يا فرو ريختند از اواخر دهه ي 1950 به بعد در ايالت متحده توجه بيشتري به موضوع پايداري سدهاي خاكي در برابر زلزله معطوف گرديد وبه تدريج روش هاي بررسي اين مساله گسترش يافت.
بسياري ازمهندسين براين عقيده اند كه سدهاي خاكي در برابر زلزله اصولا پايدارند وبه عنوان مثال ، از سدهاي زيرياد مي كردند :1-سد Crystal Springs نزديك سانفرانسيسكو، روي گس سان اندر ياس( SanAndreas) كه در زلزله 1906 سانفرانسيسكو به اندازه ي 5/1 متر در اثر حركت لغزشي گسل جابجايي داشته ولي تخريب نشده است.
2- سدهاي ديگري كه در كاليفرنيا ونقاط ديگر، از اوايل قرن حاضر دستخوش زلزله شده اند ولي تخريب نشده اند .
3-سد Hebgen كه در 210 متري گسل اصلي قرار دارد در زلزله 1957 موسوم به زلزله Hebgen Lake به اندازه ي 5/6 متر جابه جا شده ولي تخريب نشده كه مقطع آن در شكل (1) ديده مي شود.
پاسخ سيد (seed) يكي از محققين اين رشته است به اين گروه از مهندسين به شرح زير است :
1-سد كريستال اسپرينگ در زمان زلزله به صورت يك گذرگاه خشك در ميان دودرياچه آب با تراز سطح آب مساوي در طرفين قرار داشته است و معلوم نيست كه تاثير زلزله برآن چگونه بوده است.
2- بين تكان شديد حاصل از زلزله ممكن است تفاوت زيادي وجود داشته باشد ؛ مثلا در زلزله Arvin-tehachapj ي كاليفرنيا در سال 1952 ، تعداد زيادي از سدهاي اين منطقه تحت تاثير زلزله قرار گرفته اند، اما چون از گسل اصلي
مقاله در مورد سد