مقاله جامع داروها

بيماريهاي متعدد در اعصار متفاوت سلامت انسان را به مخاطره مي انداخته است وبا عنايت به پيشرفت علم و تكنولوژي همچنان بيماريهاي نوپديد و برخي بيماريها براي سلامت انسان خطر آفرين است.

در عصر حاضر تلفات ناشي از بيماريهاي عفوني كاهش يافته اما مرگ و ميرهاي ناشي از بيماريهاي غيرواگير جايگزين بيماريهاي عفوني گرديده است.

لذا علاوه بر اينكه شيوه زندگي در بروز چنين بيماريهائي موثر است، جهت جلوگيري از مرگ و مير ناشي از اين بيماريها استفاده به موقع و اصولي از داروهاي مورد نياز نيز موثر خواهد بود.

بيماريهاي رواني با توجه به استرسهاي ناشي از زندگي ماشيني و نيز بيماريهاي نوپديد احساس نياز به مراقبت و مصرف اصولي و منطقي دارو را بيشتر ميكند كه موجب كاهش عوارض ناشي از بيماريها خواهد شد.

مجموعه حاضر با حمايت اعضاي شوراي برنامه ريزي داروئي كشور (آقايان: دكترشريفي،دكتر اسلامي،دكتر رحيمي،دكترحديدي،دكترنقوي،دكترصلبي،دكتر شاهسون، دكترغيائي،مهندس رحماني) و همكاري معاونت محترم بهداشتي دانشگاه علوم پزشكي مشهد تدوين شده است.

لازم است از نظرات علمي برخي از اعضاي هيئت علمي دانشگاههاي علوم پزشكي آذربايجان غربي، گيلان، شيرازوايران و خانم دكتر نفيسي در خصوص انتخاب داروهاي ماكز بهداشتي درماني تشكر نمائيم.

℞ موارد و مقدار مصرف :

احتقان و آبريزش بيني در اثر سرماخوردگي و يا رينيت حساسيتی

بزرگسالان:  يك قرص هر6 تا 8 ساعت تا رفع علائم مصرف مي شود.

كودكان 6  تا 12 سال: 2 تا 3 قرص در روز مي توان استفاه كرد.

N موارد منع مصرف و احتياط :

مصرف اين دارو در نوزادان ممنوع است .

به علت وجود اثرات آنتي موسكاريني اين دارو، استفاده ازآن در بيماران مبتلا به گلوكوم زاويه بسته، زخم پپتيك تنگ كننده مجراي گوارش و انسداد مثانه بايد با احتياط باشد.

مصرف در بارداري و شيردهي :

در گروه C حاملگي قرار دارد. تجويز آنتي هيستامينها درمادران شيرده ممنوع است.

2 تداخلات مهم :

اين دارو اثرات خواب آلودگي سركوب كننده اي CNS داروهايي نظيرالكل، باربيتوراتها، ضد دردهاي مخدر، ضد اضطرابها و ضد سايكوزها را تشديد مي كند و همچنين باعث طولاني شدن و تشديد اثرات آنتي موسكاريني (آنتي كولينرژيكي) داروهايي مثل آتروپين، ديسوپراميد و برخي ضدافسردگي سه حلقه اي، مهاركننده هايMAO، فنوتيازين ها، كينيدين و هالوپريدول مي گردد.

Õ عوارض جانبي :

دپرسيون :CNS خواب آلودگي، گيجي، ضعف، سستي.

اثرات آنتي موسكاريني: خشكي دهان، بيني، گلو، غليظ شدن ترشحات راههاي تنفسي، تاري ديد، احتباس ادرار و يبوست.

h توصيه ها :

در زمان استفاده از اين دارو بيمار بايد آب كافي (روزانه 2 ليترآب) دريافت كند.

هنگاميكه ترشحات بيني چركي است استفاده از آنتي هيستامين ها باعث غليظ شدن ترشحات مي شود مخصوصاً اگر بيمار آب كافي دريافت نكند.

اين دارو ممكن است باعث خواب آلودگي و منگي شود از اين رو بيمار بايد از انجام كارهايي كه نياز به هشياري دارند خودداري كند.

بيمار بايد از مصرف همزمان الكل و ساير داروهاي تضعيف كننده CNS بپرهيزد.

N شرايط نگهداري :

℞ موارد و مقدار مصرف :

واكنشهاي حساسيتي

بزرگسالان: دوز معمول خوراكي mg25 در هنگام خواب است. در صورت نياز ممكن است mg5/12 قبل از هر وعده غذايي و هنگام خواب تجويز شود.

دوز تزريقي دارو mg25 است كه ممكن است در صورت لزوم با فواصل 2 ساعته تكرار شود. درمان بايد در اولين فرصت به خوراكي تغيير يابد.

كودكان بالاي 2 سال: دوز خوراكي mg25 در هنگام خواب و يا mg5/12-25/6 سه بار در روز است.

دوز تزريقي دارو كمتر از mg5/12 است كه نبايد از نصف دوز بزرگسالان بيشتر گردد.

تسكين قبل از عمل جراحي

بزرگسالان: mg50-25 به صورت خوراكي در هنگام خواب تجويز مي شود.

دوز mg50 به صورت تزريقي براي آرام بخشي و كاهش نگارني و اضطراب در هنگام شروع زايمان استفاده مي شود براي اين منظور دوز دارو نبايد از mg100 در 24 ساعت بيشتر گردد.

كودكان بالاي 2سال: دوز خوراكي mg25-5/12 است كه در هنگام خواب تجويز مي شود. دوز تزريقي نبايد از نصف دوز بزرگسالان بيشتر گردد.

ضد تهوع

بزرگسالان و كودكان بالاي 2سال: دوز معمول خوراكي mg25 است. دوزهاي mg25-5/12 كه در صورت نياز هر 4 تا 6 ساعت تكرار مي شوند.

هم براي پيشگيري و يا درمان تهوع و استفراغ فعال تجويز مي شود.

دوز معمول تزريقي بزرگسالان: mg25-5/12 است كه درصورت نياز مي تواند هر4 ساعت تكرارشود. دوز تجويز شده براي كودكان 2 تا 12 سال نبايد از نصف مقدار دوز بزرگسالان بيشتر شود.

Ãتوجه: در صورتيكه به منظور پيشگيري از تهوع و استفراغ بعد از جراحي تجويز مي شود بايد دوز داروهاي خواب آور و ضد دردهاي همراه يا باربيتوراتها كاهش يابد.

بيماري حركت

بزرگسالان: دوز معمول خوراكي mg25 دو بار در روز است. اولين دوز بايد 30 تا60 دقيقه قبل از حركت و شروع مسافرت دريافت شود و در صورت نياز 8 تا 12 ساعت بعد تكرار گردد.

كودكان بالاي 2 سال: mg25-5/12 دو بار در روز تجويز مي شود.

N موارد منع مصرف و احتياط :

در بيماران در حال كوما و در صورت وجود تضعيف سيستم اعصاب مركزي CNS بعد از مصرف باربيتوراتها، بيهوشي عمومي، الكل و ضد دردهاي مخدر نبايد تجويز شود.

در صورت وجود حساسيت مفرط به پرومتازين، يرقان، دپرسيون مغز استخوان و در كودكان بيمار و دچار كم آبي (دهيدراته) منع مصرف دارد.

پرومتازين در بيماران مبتلا به بيماري هاي قلبي- عروقي، نارسايي كبد، صرع، زخم هاي پپتيك، و سابقه آپنه خواب بايد با احتياط تجويز گردد.

مصرف اين دارو در كودكان زير 2 سال و همچنين بيماران سالمند و ناتوان توصيه نمي شود.

مصرف در بارداري و شيردهي :

در گروه C حاملگي قرار دارد. مصرف اين دارو در دوران شيردهي توصيه نمي شود.

2 تداخلات مهم :

داروهاي مضعف سيستم اعصاب مركزي نظير باربيتوراتها، آنتي هيستامينها، آرام بخش ها، الكل و خواب آورها در صورت مصرف همزمان باعث تشديد اثرات پرومتازين مي شوند.

داروهاي آنتي كولينرژيك باعث تشديد عوارض اين دارو مي شوند.

. براي اطلاع از ساير موارد به تك نگار ديفن هيدرامين مراجعه شود.

Õ عوارض جانبي :

به طوركلي عوارض اين دارو مانند ساير آنتي هيستامينها است كه در تك نگار مربوط به ديفن هيدرامين ذكر شده است.

از عوارض مهم پرومتازين لوكوپني، آگرانولوسيتوز، واكنشهاي حساسيتي، كوما، تشنج، تحريك CNS اختلال در هماهنگي و سرگيجه است كه شايع نيستند.

h توصيه ها :

شكل خوراكي دارو بايد همراه غذا يا شير مصرف شود.

بيماربايد از قرارگرفتن در برابر نور مستقيم خورشيد پرهيز كرده و از كرمهاي ضد آفتاب استفاده كنند.

بايد به

بيمار توصيه شود كه از رانندگي و انجام كارهاي حساس خودداري كنند.

وضعيت تنفسي بيمار به ويژه كودكان بايد به دقت كنترل شود.

بهترين روش تزريق، تزريق عميق عضلاني است. تزريق وريدي بايد با غلظت mg/ml25 و با سرعت  mg/min25 باشد.

از تزريق زير جلدي و داخل سرخرگي اين دارو بايد پرهيز كرد زيرا باعث نكروز و گانگرن مي شود.

محل تزريق عضلاني هم بايد روزانه تغيير كند.

در صورت انفوزيون وريدي بايد با بستن فويل به دور بطري از رسيدن نور به محلول جلوگيري كرد.

N شرايط نگهداري :

در دماي 15 تا30 درجه سانتيگراد و دور از نور نگهداري شود.

℞موارد و مقدار مصرف :

درمان علامتي وضعيت هاي حساسيتي شامل رينيت، ورم ملتحمه چشم و كهير

بزرگسالان: بيشترين دوز قابل تجويز ترفنادين mg120 در روز است كه مي تواند به صورت mg60 دو بار در روز و يا تك دوز mg120 تجويز شود.

در رينيت حساسيتي مي توان با دوز mg60 به صورت تك دوز و يا در دوز منقسم شروع كرد.

كودكان: براي كودكان 6 تا 12 سال دوز mg30 دو بار در روز و 3 تا 6 سال دوز mg15 دو بار در روز پيشنهاد مي شود.

N موارد منع مصرف و احتياط :

در مبتلايان به بيماريهاي حاد كبدي، ناراحتي هاي قلبي و اختلالات الكتروليتي منع مصرف دارد.

در صورت بروز عوارضي مثل سرگيجه، تپش قلب، سنكوپ و يا تشنج بايد مصرف دارو قطع شود.

ترفنادين در كودكان زير 12 سال، مبتلايان به پورفيري، آسم و COPD بايد با احتياط تجويز شود.

مصرف در بارداري و شيردهي :

در گروه C حاملگي قرار دارد. در دوران شيردهي نبايد استفاده شود.

2 تداخلات مهم :

اريترومايسين، كلاريترومايسين، كتوكونازول، ايتراكونازول، فلوكونازول و فلوواكسامين درصورت مصرف همزمان با ترفنادين با تداخل در متابوليسم آن باعث تجمع ترفنادين مي شود و نبايد تجويز شوند.

مصرف همزمان ترفنادين و فلوكستين باعث اختلال عملكرد قلب مي شود.

مصرف همزمان ضد افسردگي هاي سه حلقه اي، آنتي آريتمي ها (بتابلوكرها، ديگوكسين و وراپاميل) كينين،سيساپرايد و ديورتيكها (به غير از تريامترن H) ممنوعيت دارد.

 Õعوارض جانبي :

مهمترين عارضه ترفنادين آريتمي قلبي است كه در دوزهاي بالا مشاهده مي شود.

h توصيه ها :

در صورت بروز تاكيكاردي، آريتمي قلبي، تپش قلب و تشنج بلافاصله مصرف دارو را قطع و به پزشك مراجعه كنيد.

از مصرف همزمان داروهاي كاهنده پتاسيم خون خودداري شود.

N شرايط نگهداري :

در ظروف در بسته و دور از نور نگهداري شود.

مقاله جامع داروها