مقاله تکنيک‌هاي تهیه و توليد کشت آگار
مقدمه
هوايي كه از آن تنفس مي‌كنيم مملو از موجودات بسيار ريز است كه با باد به حركت درمي‌آيند. قارچ‌ها، باكتريها، ويروسها و گياهان براي انتقال گرده‌هاي خود به مناطق ديگر از باد كمك مي‌گيرند. در صورت عدم رعايت نكات بهداشتي، اين ذرات مي‌توانند چه در تهيه كشت خالص و چه در فرآيند توليد قارچ خوراكي خلل وارد نمايند.
به طور كلي منابع اصلي آلاينده محيط كشت عبارتند از
- 1. محيط اطراف
- ظروف كشت
- ادوات و ابزار کشت
- پرورش دهنده و لباس وي
- هاگ‌ها يا ميسليوم قارچ خوراكي
قارچ‌ها و تمامي موجودات زنده نسبت به مواد غذايي، رقابت تنگاتنگ و دائمي با يكديگر دارند. هدف از ايجاد يك محيط استريل، حذف يا كاهش اين گونه رقابت و در نهايت فراهم ساختن شرايط مناسب براي تكثير قارچ خوراكي مي‌باشد. اولين مرحله قبل از تهيه كشت خالص، احداث اطاقک تلقيح يا آزمايشگاه استريل است.
طراحي و احداث آزمايشگاه استريل
علت عمده شكست بيشتر پرورش‌دهندگان قارچ، عدم صرف وقت كافي به منظور احداث آزمايشگاه استريل است. كاري كه چندان هم وقت و انرژي نمي‌برد، بلكه فقط يك و نيم روز كافي است تا يك انباري كوچك يا يك آبدارخانه را به يك اطاقک تلقيح مفيد تبديل نمود.
براي شروع تمام قاليچه‌ها، پتوها، پرده‌ها و ديگر مواد پارچه‌اي را كه پناهگاه خوبي براي گرد و غبار و هاگ‌هاي مضر می باشند از محل دور كرده و تمامي ديوارها و سقف را با يك ماده ضد عفوني كننده كاملاً تميز نمائيد. اطاق را با يك رنگ روغني براق يا اپوكسي بهداشتي رنگ زده تا شستشو‌هاي بعدي راحت‌تر گردد. پنجره‌ها يا هر منبع ورودي هوا را با يك پوشش پلاستيكي مناسب بپوشانيد. محل ورودي اطاق را با پلاستيك يا هر ماده ديگر بصورت يك محفظه انتظار درآورده تا مانع جريان مستقيم هوا بدرون اطاق گردد و طراحي اين محفظه بايد به گونه‌اي باشد كه هنگام ورود به آن؛ درب آزمايشگاه بسته باشد.
تجهيزات ذيل در هر آزمايشگاه ضروري است:
1- صندلي و ميز محكم با سطح كاملاً صاف
2- چراغ الكلي، چراغ بنسن[1] يا يك شعله معمولي گاز بوتان براي توليد حرارت
3- بطري اسپري حاوي محلول سفيد كننده 10 درصد
4- تعدادي پتري ديش استريل و لوله آزمايش
5- تعدادي برچسب ، يك دفتر و خودكار
6- يك چاقوي آگار و حلقه تلقيح[2]
7- يك دستگاه اتوكلاو يا زودپز معمولي (بخار تحت فشار)
8- pH سنج يا كاغذ تورنسل معمولي
9- الكل 96 درصد و ديگر مواد ضد عفوني همچون وايتكس، فرمالين…
10- قفسه براي ظروف كشت، جالوله‌اي و…
تمامي اين اجزاء بايستي درون آزمايشگاه بماند و در صورت خروج يكي از آنها به بيرون، هنگام برگشت آن به داخل آزمايشگاه بايد از تميز بودن آن، مطمئن شد.
به طور كلي براي طراحي يك آزمايشگاه بايد علاوه بر تجهيزات و وسايل گفته شده اصول زير نيز درنظر گرفته شود.
اطاق تهيه محيط كشت كه داراي تجهيزات كامل و قفسه‌هاي متعدد است (35 درصد مساحت كل)
اطاقك شيشه‌اي استريل (محفظه تلقيح)(15 درصد مساحت كل)
اتاق كشت (40 درصد مساحت كل)
الباقي مساحت براي نگهداري وسايل، اتوكلاو، ترازوها، يخچال و انبار ميسليوم
و اسپان مادري (حدوداً 10 درصد)
مقاله تکنيک‌هاي تهیه و توليد کشت آگار