مقاله تاثیر تلویزیون بر مهارتهای گفتاری کودکان و نوجوانان
– زبان آموزي
زبان آموزي ورشد گفتار در80 سال گذشته مورد توجه قرار گرفته و به ويژه درنيمه دوم قرن بيستم بطور دقيق تر مورد بررسي قرار گرفته است. زبان آموزي كودك به همراه توصيف وبررسي ساخت زبان وچگونگي كاركرد آن مورد توجه زبان شناسان می باشدس. يافته هاي مربوط به زبان آموزي، مراحل فراگيري زبان، تدوين دستور زبان كودك وارائه ويژگي هاي همگاني زبان از نتايج مهم این بررسي ها بوده است.
يافته هاي زبان آموزي همچنين در بررسي چگونگي گسترش مهارت هاي زباني و نيز زبان پريشي مورد استفاده بوده است. به علاوه يافته هاي ياد شده درزمينه بررسي آموزش زبان دوم وهمچنين زبان خارجي وارائه فرضيه ها وروش هاي آموزش زبان دوم تأثير به سزايي داشته است. زبان آموزي هم از لحاظ نظريه هاي يادگيري وهم از لحاظ بررسي مراحل رشد زباني قابل توجه است. زبان آموزي درزماني پس از يك سالگي شروع شده وتا 5 سالگي تقريباً به حالت ثابت نزديك مي شود. دوره زبان آموزي درحدود 5/3 به طول مي انجامد.(مشكوه الديني، 1376،ص 272)
بررسي زبان آموزي چگونگي رشد مهارت هاي گفتاري وشنيداري را مشخص مي سازد . كودك تا پيش از سواد آموزي قادر است از زبان بطور مناسب دربرقراري ارتباط زباني استفاده نمايد. بعلاوه هر سخنگوي زبان علاوه برقواعد دستوري ، قواعد كاربردي زبان را نيز به تدريج مي آموزد؛ يعني از طريق تعامل با محيط و اطرافيان اصول كاربرد شناختي زبان را نيز فرا مي گيرد .زبان آموزي تنها به توانايي هاي آوايي ، واژگاني ، دستوري وسبكي محدود نمي شود؛ بلكه ويژگي هاي كاربردي زبان را نيزشامل مي گردد. البته دانش زباني كودك ناخودآگاه است. بكارگيري وقضاوت ناخود آگاه زبان توسط كودك شم زباني ناميده مي شود.
نتيجه تسلط كودك برمهارت هاي زباني، كسب توانايي به كارگيري زبان است . درصورتي كه كودك توانايي زبان را داشته باشد نه تنها دانش ومهارت هاي زباني وارتباطي خود را بكار مي برد بلكه خواهد توانست درآينده نيز براين خلاقيت زباني تكيه كند .
به نظر اشترن وبليايف زبان آموزي برافزايش وتقويت توانش زباني، توانش ارتباطي، خلاقيت زباني، تفكر درباره زبان وهمچنين مهارت هاي آمادگي خواندن ونوشتن درآينده تأثير مي گذارد (بليايف ، 1368 ،ص77) .
2- نظريه هاي زبان آموزي
الف: نظريه شناخت گرايي
پياژه، روانشناس بزرگ سوئيسي، به اصل شناخت دريادگير ي كودك توجه داشت. از این رو به پديده زبان آموزي علاقه مند نبود. او زبان را به عنوان منبعي براي داده هاي لازم جهت بررسي چگونگي رشد شناخت درنظر مي گرفت. به نظر او زبان آموزي يك پديده ثانويه است كه دردرون شناخت طبيعي كودك از محيط خود شكل مي گيرد. از این رو پياژه زبان آموزي را وابسته به شناخت مي دانست. و زبان را به عنوان مجرايي براي ايجاد ارتباط ميان كودك و محيط اجتماعي او در نظر گرفته بود. پياژه معتقد بودكه ذهن كودك براي كسب شناخت، از جهان اطراف همواره فعال است واز این لحاظ ، اطلاعاتي از راه زبان توسط افراد محيط به او مي رسد؛ به گسترش شناخت او چندان كمك نمي كند. او رشد زبان كودك را ناشي از رشد شناختي واجتماعي او مي دانست. با این حال ، پياژه این فرض را كه تنها رشد شناختي براي رشد زبان آموزي كافي باشد انكار مي كند. به عقيده او ميزان مناسبي از رشد شناختي براي رشد زباني لازم است، با این حال تنها رشد شناختي را براي زبان آموزي كافي ندانسته ، بلكه برخي فرآيندهاي ديگر را نيز ضروري مي داند.( مشكوه الديني ، 1376، ص274)
مهمترين نظريه هاي يادگيري مبتني بر شناخت گرايي عبارتند از: نظريه يادگيري گشتالت – گرايان ، نظريه معنا دار ديويد آزوبل، نظريه پردازش اطلاعات، نظريه شناختي پياژه ونظريه شناختي برونر.
ب: نظريه شرطي شدگي رفتار زباني
اسكينر، روان شناس آمريكايي، به اصل شرطي شدگي درباره زبان آموزي كودك اعتقاد داشت. وي اعتقاد داشت كه برپايه رفتار گرايي همه جنبه هاي زبان ورفتار انسان را مي توان توضيح داد. او يادگيري انسان را امري اكتسابي مي داند . به اعتقاد اسكينر ذهن انسان شبيه لوح سفيد يا صفحه خالي است ووقتي زبان دراين صفحه خالي وارد مي شود، يادگيري تحقق مي يابد. براساس این ديدگاه ذهن انسان فقط محركات زباني بيروني را پذيرفته وهنگام يادگيري زبان مشاهده منظم رويداد هاي جهان خارج كودك را وارد به توليد زبان مي كند. به عقيده اسكينر انسان از راه آزمايش وخطا به يادگيري زبان مي پردازد. وي كه آزمايشهاي زيادي در خصوص يادگيري حيواناتي مثل موش و كبوتر انجام داده است این نوع يادگيري را شرطي شدن عامل ناميده وآنرا ‹‹ترتيب از راه پاسخ هاي ارادي ›› مي داند. در نظريه اسكينرتنها شرط لازم براي فهم چگونگي يادگيري زبان این است كه بتوانيم متغيرهاي حاكم وعوامل بيروني را مشخص كنيم.
درواقع نظريه يادگيري اسكينر مي كوشد يادگيري زبان را با استفاده از يك مدل محرك – پاسخ، تبيين كند. به تعبيراسكينر اگر رفتار زباني معيني بطور مكرر يك نتيجه مثبت داشته باشد به تقويت مثبت واگر نتيجه منفي داشته باشد به تقويت منفي منجر مي شود. درحقيقت تقويت مثبت براثر پاداش رفتار زباني فرد وتقويت منفي براثر تنبيه رفتار زباني فرد شكل مي گيرد. از سوي ديگر، از ديدگاه رفتار گرايان، كودك دريادگيري زبان تا حد زيادي از عامل تقليد كمك مي گيرد. بسامد استفاده، كاربرد واژه ها وساخت هاي زبان نيز درياد گيري از راه تقليد مؤثر است. اگر كودكي درحال يادگيري زبان، پس از كاربرد يك عنصر يا قاعده زباني احساس كند ارتباط مؤثر زباني برقرار شده است، فكر مي كند رفتار زباني او مورد تأييد قرارگرفته است. این احساس مثبت باعث تقويت آن رفتار و در نتيجه يادگيري آن عنصر مي شود.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
مقدمه ………………………………………………………………………… 1
فصل اول: زبان آموزی ……………………………………………….. 4
1- زبان آموزی ………………………………………………………………… 5
2- نظریه های زبان آموزی ………………………………………………… 6
الف- نظریه شناخت گرایی ……………………………………………… 6
ب- نظریه شرطی شدگی رفتار زبانی …………………………………… 7
ج- نظریه ذاتی، ذهنی بودن زبان ………………………………………. 11
د) ویگوتسکی و ارتباط اجتماعی ……………………………………… 13
3- مهارتهای گفتاری ……………………………………………………………. 16
4- مراحل رشد گفتاری ………………………………………………………… 17
الف- مرحله اول: پیش زبانی ……………………………………………… 17
ب- مرحله دوم: گفتار تکواژه ای ………………………………………… 18
ج- مرحله سوم: گفتار دو واژه ای یا تلگرافی ……………………………. 19
هـ- مرحله چهارم: گفتار پیشرفتی ………………………………………… 20
و- مرحله پنجم: تلفظ صحیح صداها …………………………………….. 20
5 – گفتار ثابت ………………………………………………………………… 21
6- مهارت شنیداری ……………………………………………………………. 22
فصل دوم: تلویزیون و رشد مهارتهای گفتاری ………………………….. 25
1- هدف پژوهش ………………………………………………………………… 26
2- تاریخچه تلویزیون ……………………………………………………………. 27
3- تلویزیون و کودک …………………………………………………………… 28
4- تلویزیون و اجتماع ……………………………………………………………. 32
5- تلویزیون و برنامه های آن ………………………………………………………. 34
الف- برنامه های کودک و نوجوان ……………………………………….. 36
ب- مجموعه های تلویزیونی …………………………………………….. 38
ج- تبلیغات بازرگانی ……………………………………………………… 40
6- متغیرهای محتوای تلویزیون …………………………………………………. 42
7- شیوه های نظری ……………………………………………………………. 44
الف- نظریه کشت …………………………………………………………. 44
ب- نظریه فراگیری اجتماعی ………………………………………………. 45
ج- نظریه پالایش …………………………………………………………. 45
د- نظریه یادگیری اجتماعی …………………………………………………. 46
هـ- نظریه عدم بازداری …………………………………………………….. 47
و- نظریه توجیه …………………………………………………………. 48
8- روش اندازه گیری ………………………………………………………… 48
مشاهده ………………………………………………………………. 50
9- روش تحقیق …………………………………………………………………. 53
فصل سوم: تأثیر تلویزیون بر مهارتهای گفتاری و برخی نتایج نظری و کاربردی آن ……….. 59
1- واژگان …………………………………………………………………. 59
2- ساختهای دستوری ……………………………………………………… 64
الف- گروه اسمی …………………………………………………………. 69
ب- گروه صفتی …………………………………………………………… 71
ج- گروه قیدی ……………………………………………………………. 73
د- گروه حرف اضافه ای …………………………………………………. 75
هـ- گروه فعلی ……………………………………………………………. 77
و- ساختار جملات …………………………………………………………. 81
3- گسترش زبان معیار …………………………………………………………. 78
الف- لهجه …………………………………………………………………. 78
ب- گونه زبانی گسترش یافته و محدود ………………………………….. 92
4- گسترش اصطلاحات و تکیه کلام ها …………………………………………. 96
5- خطاهای گفتار …………………………………………………………………. 99
فصل چهارم: نتیجه گیری و پیشنهادات ………………………………………. 102
پیوست …………………………………………………………………. 108
1- گروه یک: گروهی که مدت زمان کمتری تلویزیون تماشا کرده اند ………….. 109
(زمان در این گروه (1-) است)
الف- دختران ………………………………………………………………. 109
ب- پسران …………………………………………………………………. 115
2- گروه دو: گروهی که مدت زمان بیشتری تلویزیون تماشا کرده اند …………….. 119
(زمان در این گروه (4+) است)
الف- دختران ………………………………………………………………. 119
ب- پسران ………………………………………………………………… 128
کتابنامه ……………………………………………………………………… 135
مقاله تاثیر تلویزیون بر مهارتهای گفتاری کودکان و نوجوانان