مقاله ارتقاء فرهنگ و سواد تغذيه اي جامعه
پيشگفتار:
به استناد بند ب ماده 84 قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي جمهوري اسلامي ايران، تدوين برنامه ارتقاء فرهنگ و سواد تغذيه اي جامعه با همكاري دستگاه هاي ذيربط، به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي محول گرديد كه با تشكيل كميته فرابخشي برنامه مذكور را تدوين نمايد. سند پيوست حاصل اين همكاري و مشاركت صميمانه است.
جــاي دارد از آقـــاي دكتر علي اكبر سياري معاون محترم هماهنگي و دبير مجامع، خانم ها دكتر ربابه شيخ الاسلام مدير كل و زهرا عبداللهي معاون محترم دفتر بهبود تغذيه جامعه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، آقايان حسين محمد عليزاده هنجني و مجيد مزيد آبادي فراهاني از سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور، دكتر حميد صاحب و دكتر اميد زماني از سازمان صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران كه در تهيه اين سند مشاركت داشته اند تشكر و قدرداني نمايم. اميد است با همكاري بخش هاي مختلف در جهت ارتقاء فرهنگ و سواد تغذيه اي جامعه گام هاي اساسي و موثر برداشته شود.
دكتر مسعود پزشكيان
وزير
مقدمه:
يكي از مهمترين عوامل شكل دهنده الگوي غذايي جامعه، مجموعه عادات و فرهنگ غذا و تغذيه ای افراد آن جامعه است اين عادات از بدو تولد در درون خانواده شكل مي گيرد كه خود وابسته به بستري است كه جامعه فراهم مي آورد. اما مجموعه عواملي كه اين بستر را مي سازد از فرهنگ و آداب و سنن هر جامعه گرفته شده است كه خود تحت تأثير وضعيت جغرافياي، فرهنگي، اجتماعي، اقتصادي و آگاهيهاي تغذيه اي در افراد جامعه است.
اطلاعات موجود حاكي از آن است كه در حال حاضر در كشور ما روند بيماري هاي مزمن هشدار دهنده است. چاقي و اضافه وزن در درصد بالايي از جمعيت كشور وجود دارد كه خود زمينه ساز بيماري هاي قلبي و عروقي، ديابت و انواع سرطان هاست و از دلايل عمده آن تغيير الگوي مصرف و رفتارهاي نامطلوب غذايي است. از سوي ديگر در زمينه بروز سوء تغذيه در كودكان و كمبود ريزمغذي ها (كمبود آهن، روي، ويتامين هاي A و D، B2 و كلسيم) در گروه هاي مختلف جامعه، باورها و رفتارهاي غذايي مردم و ناآگاهي هاي تغذيه اي جامعه يكي از عوامل اساسي است.
تحقـيـقات نشــان داده است كه خانوارها از مواد غذايی و مغذي محدود موجود در خانواده نيز استفاده بهينه نمي كنند. بنابراين مي توانيم دريابيم كه تنها دسترسي اقتصادي به منابع غذايي، لزوما” استفاده مناسب و بهينه از منابع موجود در خانوار را تأمين نمي كند بلكه نكته اصلي، سازگار نمودن شيوه و فرهنگ غذا خوردن با سلامتي است و قطعا” مراقبت و تأمين سلامت كودكان، نوجوانان و زنان كه افراد در معرض خطر هستند از اولويت به سزايي برخوردار مي باشد.
در سطح كشور سازمانهاي مختلفي در امر فرهنگ و سواد غذا و تغذيه اي جامعه نقش آفرين هستند. ذيلا” به وضعيت موجود فعاليتهاي هر يك پرداخته مي شود.
در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، زيرمجموعه هاي مختلفي از جمله معاونت سلامت دست اندركار آموزش هستند. در اين مجموعه با بكارگيري توان موجود در بخش بهداشت، شامل حدود 25000 واحد بهداشتي ـ درماني و حدود 60 تا 70 هزار نفر از افراد شامل بهورز، كاردان، كارشناس و پزشك آموزشهاي مرتبط با غذا و تغذيه در سطح كشور به افراد، بويژه گروههاي آسيب پذير ارائه مي گردد. بعلاوه با در نظر گرفته شدن دفتر بهبود تغذيه جامعه در چارت تشكيلاتي اين وزارتخانه، اهميت موضوع پذيرفته شده است.
دفتر بهبود تغذيه جامعه در سال هاي اخير برنامه هاي فراگير و متعددي را با همكاري بخش هاي مختلف، از جمله برنامه مشاركتي و حمايتي كاهش سوء تغذيه كودكان، پيشگيري و كنترل اختلالات ناشي از كمبود يد، اجراي طرح آهن ياري دختران دبيرستان ها، غني سازي مواد غذايي با ريزمغذي ها از جمله غني سازي آرد با آهن و اسيد فوليك، برگزاري كارگاه هاي آموزشي تغذيه و رشد كودكان ويژه پزشكان و آموزش كاركنان بهداشتي درماني و كاركنان ساير بخش ها در زمينه هاي مختلف تغذيه را طراحي و اجرا نموده است.
مقاله ارتقاء فرهنگ و سواد تغذيه اي جامعه