فایل مارکت

مقاله صنعتی شدن گاو داری

گذر از دامداري سنتي به دامداري صنعتي و نقش آموزش و ترويج

مقدمه :

در حال حاضر ، فعاليت هاي دامداري كشور در قالب دو نوع نظام دامداري صورت مي گيرد :

الف) نظام دامداري سنتي و ب ) نظام دامداري صنعتي

با وجود اين ، تمايز كامل اين دو نظام بهره برداري به دليل فرايند گذار كاملا ميسر نيست . اين در حالي است كه برآوردها نشان مي دهد كه نظام دامداري سنتي كشور بالغ بر 70 % توليد گوشت قرمز و محصولات دامي كشور را به خود اختصاص داده است ، لذا سهم نظام دامداري صنعتي در اين زمينه اندك است . بنابر اين به نظر مي رسد كه انجام هر گونه تحول در فعاليت هاي دامداري كشور مستلزم اتخاذ سياست هايي است كه بتواند نظام دامداري سنتي كشور را به نحو مطلوبي تحت تاثير قرار دهند .با گسترش دانش رسمي و فنون جديد دامداري ، نظام هاي محلي و دانش و فنون بومي دامداري مورد بي مهري قرارگرفتند ، غافل از آنكه دانش و فنون جديد ، شكلهاي تغيير يافته اي از دانش و فنون بومي مي باشند .در دهه هاي گذشته ، بسياري از صاحبان علوم رسمي دامداري اعتقاد داشته اند كه گذار از دامداري سنتي به دامداري نوين ، مستلزم نفي آن نيست ، بلكه به معناي تداوم و حركت در طول آن است . به عبارت ديگر ، بسياري از روشها و فنون دامداري نوين ، خلق الساعه نيستند ، بلكه همان روشها و فنون دامداري سنتي هستند كه به طور آهسته و پيوسته ، تغيير و تكامل يافته اند .در دهه هاي گذشته ، بسياري از كشورهاي تحت تاثير موفقيتها و فن آوريها قرار گرفتند كه با شتاب و برداشتي تقليدي ، تجارب ارزشمند نظام دامداري سنتي را كنار گذاشتند و به شكلهاي جديدي از نظامهاي دامداري بويژه نظام دامداري صنعتي گرايش پيدا كردند . با افزايش اين گرايش ، رفته رفته نظام دامداري سنتي به فراموشي سپرده شد و تضعيف گرديد ولي در عوض ، نظام دامداري صنعتي گسترش يافت . اخيرا مشخص گرديده كه برخي از روشها و فنون مورد استفاده در نظام دامداري صنعتي از پا يداري لازم برخوردار نيست . پس نبايستي تجديد و احياي نظام دامداري سنتي را ويران كرد ، بلكه مي بايست آن را اصلاح نمود .مقايسه نظام هاي دامداري سنتي و صنعتي نشان ميدهد كه هر دو نظام از قابليت ، توانمندي و محدوديت هايي برخوردارند ، لذا رهيافت بديل و پايدار در راستاي توليد سالم و بيشتر ، طراحي يك نظام دامداري ارگانيك و استفاده از توانمنديها و قابليتهاي هر دو نظام و رفع محدوديتهاي آنها مي باشد .

مقايسه دو نظام دامداري سنتي و صنعتي :

فرايند توليد دامداري ها به تدريج به سمت صنعتي شدن پيش مي رود ، بيش از ۷۰% درصد شير و گوشت مورد نياز كشور را دامداري هاي سنتي و خرد روستايي تأمين مي كنند و سهم دامداريهاي صنعتي كمتر از ۳۰% درصد است.

در حال حاضر۵۳ ميليون گوسفند، ۲۶ ميليون بز و بزغاله و حدود۵/۵ ميليون گاو، گاوميش و شتر جمعيت دامهاي سبك و سنگين كشور را تشكيل مي دهند.
دامداري سنتي از حداقل امكانات و تجهيزات برخوردار است و در اين شيوه نگاه بهره بردار، نگاه معيشتي به دام است.

در دامداري هاي سنتي، سرمايه گذاري فقط در دام است و ريسك سرمايه گذاري در سنتي ها پايين تر از دامداري هاي صنعتي است، در دامداري هاي صنعتي با توجه به اين كه دام به صورت متمركز پرورش داده مي شود، آسيب پذيري بيشتر است و رعايت يك سري اصول و فنون و دانش را مي طلبد كه اين خود از موانع رشد دامداري هاي صنعتي است.

در خصوص دلايل بروز روند كند تبديل دامداريهاي سنتي به صنعتي مي توان گفت : در واحدهاي صنعتي چون دام با يك منظور خاص نگهداري مي شود، دانش فني از جهات مديريت، تغذيه و بحثهاي اصلاح نژاد دام از اصول كار است؛ زيرا اگر نياز دام از اين حيث تأمين نشود قطعاً نمي توان بازده توليد مورد انتظار را پاسخگو باشد. از سوي ديگر چون پرورش دام اين واحدهاي صنعتي به صورت متمركز است، بروز هر عارضه ممكن است خسارات سنگيني ايجاد كند، بنابراين حضور دامپزشك در اين دامداري ها ضروري است و دامدار بايد از نظر اطلاعات فني و بخصوص مديريت در سطح بالايي باشد .

ارتقاي سطح آگاهي بهره برداران به نوع دام و كاري كه انجام مي دهند، برگزاري دوره هاي آموزشي، اعمال سياستهاي حمايتي چون تأمين مصالح ساختماني در گذشته و اعطاي تسهيلات بانكي را از جمله سياستها و حمايتهاي دولت براي تبديل دامداري هاي سنتي به صنعتي مي باشد.

در مقايسه قيمت تمام شده محصولات دامي در دو روش سنتي و صنعتي مي توان گفت: در دامداريهاي سنتي چون نگاه توليد، معيشتي و خانوادگي است، هزينه هاي نيروي انساني را لحاظ نمي كنند و تصور اذهان بر اين است كه قيمت تمام شده نسبت به دامداري هاي صنعتي پايين تر است، اما اگر بازده توليد و ميزان خروجي محصولات در كنار هم قرار بگيرد، خلاف اين اثبات خواهد شد.
به طور مثال يك گوساله بومي در يك دامداري سنتي طي يك دوره شيردهي دو تن شير مي دهد، اما توليد يك گاو اصيل در دامداري صنعتي۸تن شير است.

در دام سبك همچنين تصوراتي وجود دارد و به اعتقاد سنتي ها با تأمين علوفه از مراتع، قيمت تمام شده گوشت نسبت به واحدهاي صنعتي پايين تر است اما اين كه دامدار براي رسيدن به مرتع بايد چه هزينه اي را متقبل شود، محاسبه نمي شود.
با وجود تمام اين مسايل دولت هيچ اصراري بر تجميع دامداري هاي سنتي و تبديل آنها به صنعتي ندارد و لزومي براي انجام اين كار نمي بيند، زيرا سالهاست روستايي با دامداري عجين شده است. اما مقتضيات توليد و لزوم افزايش بهره وري، بهره بردار را به سمت بهينه سازي فرايند توليد هدايت مي كند و روستاييان چاره اي جز تن دادن به بهينه سازي فرايند توليد ندارند

مقاله صنعتی شدن گاو داری