مقاله رفتار شناسی در پرورش اسب
به نظر می رسدگله های رمیده ویا درحال چرای اسب نقاشی شده در دشتهای دوردست آنچنان قرابتی با اسبهای اهلی درون اصطبلها كه ایام را به خوردن و كار كردن و یا چریدن در پادوكها می گذرانند نداشته باشند ، اعمال و رفتارشان را از اجداد وحشی خود به ارث برده وحفظ كرده اند.
اگر با اسب سرو كار دارید باید بر رفتار او اشراف داشته باشید تا از واكنشهای او در قبال محركهای خاص آگاه بوده و زبان گویای اندام او و اصوات هشدار دهنده اش را هم بدانید.عمده دلیل بر این آگاهی ، ایمنی است . برای اجتناب از هر گونه خطر و یا آسیب احتمالی . دیگر ویژگی این آگاهی حفظ سلامت جسم و روان اوست كه به موقع از بیماری و یا ناخشنودی او مطلع شده و در پی رفع آن بر آیید . و دیگر آنكه بتوانید با علم به رفتار اسب این حیوان را به بهترین نحو تر بیت نموده و ازاودر جهت های اهداف خویش استفاده كنید.
روش طبیعی زندگی اسب
امروزه گله های اندكی آن هم در دورافتاده ترین نقاط كره زمین به زندگی ادامه میدهند.دراین روش زندگی طبیعی و آزادانه آنها چراگاهها،سبزینه زارها،بوته زارهارا برای پیدا كردن آب و غذا در می نوردند.زندگی در گله حافظ امنیت آنهاست و این گله را سیلمی برتر،محافظت می كند و احتمال خطر قریب الوقوع را هشدار می دهد .
اسب وحشی باید واكنشهای سریعی داشته باشد تا بتواند به زندگی ادامه دهد.كره های نو زائیده شده باید به سرعت سرپا بایستند تا اگر گله رمید،آنرا همراهی كنند.اسب فقط به هنگامی كه گیر می افتد با لگد و سر دست زدن ویا گاز گرفتن به دفاع بر می خیزد .ضامن تنازع بقا در اسب شنوائی خوب، دید وسیع و سرعت در فرار به هنگام لزوم است .
هنوز هم بسیاری از ویژگی ها و غرایز اسبهای وحشی در مناطق امروزی به چشم می خورد برای اطلاع از واكنشهای خاص اسب باید این غرایز و ویژگی را بشناسیم.
وجوه تمایز – مشخصات
اسب دارای وجوه تمایز و مشخصاتی است كه بخشی از طبیعت او هستند و این رفتار و روش متمایز زندگی اش او را از سایر موجودات متمایز می كند .
اجتماعی بودن
اسبها به زندگی در كنار یكدیگر و گاهی در دیگر حیوانات نیازمندند .از زمانی كه اسبها به وسیله شكارچیان شكار می شدند ، زندگی گله وار امنیت آنها را ضمانت می كرده است چرا كه تعدد ، شانس بقا را بیشتر كرده، اهمیت بخش بوده و فرار را تسریع می كرده است . ممكن است در اغلب اوقات اسبها را در حال نزاع و درگیری با یكدیگر ببینید كه این ناشی از خصیصه اجتماعی بودنشان است و تنهایی اورا خمود وكج خلق می كند.
اگر اسبی در محوطه ای محصوربه تنهایی رها شود ، به وضوح دیده می شود كه سراسیمه و شیهه كشان به این طرف و آن طرف دویده و حتی از نرده ها می پرد تا خود را به دیگران و در كنارشان برساند. بعضی از اسبها از بودن در كنا رحیواناتی مثل گاو و گوسفند هم راضی به نظر می رسند ولی به ندرت تنهایی را دوست دارند.
فهرست صفات ویژه برای به خاطر سپاری زندگی اجتماعی ( گله ) ؛پرسه زنی ، تقلید كننده،چرنده ،كنجكاوی ، حافظه قوی، قانون سلسله مراتب می باشد.
پرسه زنی
اسبها در طبیعت به دنبال غذا از مرتعی به مرتع دیگر پرسه زده و چرا می كنند.بیشتر اسبها امروزه درحصارها نگهداری می شوندولی این خصیصه را همچنان حفظ كرده اند . ممكن است اسبی در حال چریدن در محلی ناگهان به محل دیگری نقل مكان كند . نكته جالب ، غریزه میل به منزل است كه در اسبهای اهلی همچنان به قوت خود باقی است .
چه بسا اتفاق افتاده كه اسبی رم كرده با سواریابدون سوار راهی منزل شده وحتی اگر سوارراه راگم كرده باشد اسب او را به طرف آن رهنمون كرده است . اسبها باعلاقه وشوق زیاد باگامهایی بلندتربه سمت منزل واسبهای دیگربرمی گردند.
ساز و كار دفاعی
بیشتر واكنش اسبها بازتاب این حقیقت است كه آنها قربانی شكارچیان بوده اند .وسیله دفاعی آنها به ترتیب اولویت فرار و سپس جنگ است .
اولین واكنش فرار است و در صورت گیر افتادن به لگد پرانی ،جفتك اندازی و الاكلنگ و سردست زدن می پردازند ،كه در این حالت از ضربات دست همانند پا استفاده می شود.
اسبهابرسرآب وغذابایكدیگرمبارزه نموده وبرتری خودرابه رخ دیگری می كشند تااینكه رغیب راازمحیط دوركنند.
قانون سلسله مراتب
به طریق اولی اسبها آزادی خواه نیستند و به هنگام زندگی آرام و در صورت هجوم دسته ای گرگ وقت را برای فرار كردن یا نكردن تلف نمی كنند .در این حالت به تبعیت از رهبری سیلمی غالب پا به فرار می گذارند . این سیلمی محافظ گله و راهنمای آنها به طرف آب و علوفه است . در بیشتراوقات این نقش رهبری را برای اسبهای اهلی،انسان عهده دارمی شود . در گله اسبهای وحشی سیلمی ویا مادیان غالب عهده دار رهبری است كه این رهبریت تحت قانون اطاعت ازبرتریاسلسله مراتب قدرت،صورت می گیرد و برای عهده دار شدن این نقش قدرت وقاطعیت،نقش اساسی ایفا می كند .
كنجكاوی
اسبها شدیدا كنجكاوند واغلب برای كشف غیر معمول ها به این طرف و آنطرف سر می زنند ،از این خصیصه می توان برای به دام انداختن اسبهای دست نیافتنی درمزارع استفاده كرد. دراصطبلهایی كه اصولی ساخته شده اند دیواره ی كناری هرباكس طوری طراحی شده كه اسبها به راحتی قادر به دیدن هم باشند تا كنجكاویشان درمورد اسبهای دیگر ارضاء شود. اسب می خواهد بدان اسبی كه درهمسایگی اش میباشدكیست ، چه ویژگیهایی دارد،چه میكند تابتواند بااوارتباط دیداری ، علاوه برشنیداری داشته باشد.
چرنده
اسب چرنده ای است كه از هر نوع سبزینه ای تغذیه می كند . او در 24 ساعت بین 16تا20 ساعت بطور پیوسته وكم كم می چرد و زمان استراحتش كوتاه است . این نحوه چرای كم كم ، پیوسته خوردن نامیده می شود. اسبهابرای چریدن تمایل بیشتری به صورت گله ای دارند شایدمادیانهارابه همراه كره هایشان درمحیطی بازوسرسبزبسیاردیده باشیدكه مشغول چرایند.
تقلید
اسبها از یكدیگر تقلید كرده و از همین طریق عادات بد از قبیل انواع تیك و این پا، آن پا كردن را فرا می گیرند . دواسبی كه درمجاورت هم بودندیكی ازدیگری دندان كشیدن به دیواره باكس واین پا و آن پا كردن را تقلیدمی كرد.
حافظه قوی
حافظه اسب بخصوص در مورد تنبیه های دردناك بسیار قوی است . اگربه دنبال مقاطعی از طول عمر تربیتی با اوبد رفتاری شود ، در شرایط مشابه او تبدیل به موجودی نا خوشایند خواهد شد . و بنابراین خوش رفتاری با او از همان بدو شروع به كار و نو جوانی دارای اهمیت بسزایی است . اسبهابه خوبی اسبهای هم اصطبلی رامی شناسند و باهم ارتباط برقرار می كنند وتازه واردها رادیده و سعی درجهت شناخت ایجاد ارتباط برمی آیند.
غرایز
اسبها دارای رفتار های غریزی قوی هستند.این غرایزارثی اند،كه به صورت بازتابهای احساسی به شرایط و عوامل تأثیر گذار تجلی می كنند. این بازتابها را می توان در اندام یا بینی آنها مشاهده كرد . ترس ، عصبیت ، خشم ، درد ، خشنودی وناخشنودی
مقاله رفتار شناسی در پرورش اسب