مقاله نقش دلار در تجارت بين الملل

مقاله نقش دلار در تجارت بين الملل

اندازه: 113kb

تعداد صفحات: 18

نوع فایل: ورد ،

دسته بندی:

قیمت: 19500 تومان

تعداد نمایش: 671 نمایش

ارسال توسط:

خرید این محصول:

پس از پرداخت لینک دانلود برای شما نمایش داده می شود.

مقاله نقش دلار در تجارت بين الملل

در آمد

پس از حمله آمريکا به عراق و اشغال نظامي اين کشور در سال 2003، اين نظريه از سوي برخي نظريه پردازان مطرح گرديد که دليل اصلي حمله آمريکا به عراق، نه مبارزه با تروريسم جهاني بود و نه جلوگيري ازدستيابي عراق به سلاح هاي هسته اي، بلکه هدف آمريکا حفظ هژموني دلار بر اقتصاد جهان بود که با موفقيت يورو و تصميم صدام حسين مبني بر فروش نفت عراق به يورو به خطر افتاده بود. از اين منظر، اقدام نظامي آمريکا نه تنها فروش نفت عراق را به عرصه دلار بازگرداند بلکه به ساير کشورهاي عضو اوپک نيز نشان داد که آمريکا قيمت گذاري و فروش نفت به ارزي جز دلار را نخواهد پذيرفت. همچنين، با اين حرکت آمريکا حضور نظامي خود را در منطقه تقويت نمود تا در صورت اقدام مشابهي از سوي ايران بتواند مجددا با استفاده از نيروي نظامي، هژموني دلار را حفظ نمايد. از اين ديدگاه، ايران با فروش نفت به يورو و اقدام به ايجاد بورس نفت ، اکنون هدف حمله نظامي آمريکا است و مانند عراق، مسئله بحران هسته اي پوششي براي اجراي اين برنامه است. نوشته حاضر کند وکاو مختصري در اين نظريه است.

بررسي حاضرحاکي از آن است که نظريه «جنگ هاي پترودلار»، گرچه در پاره اي از واقعيت هاي اقتصادي ريشه دارد، اما در مجموع مبالغه آميز است و تصوير دقيقي از مکانيزم تحولات خاورميانه بدست نميدهد. اين بدين معني نيست که موقعيت انحصاري دلار فاقد اهميت استراتژيک براي آمريکا است. اما معادله مورد بررسي بسيار بغرنجتر از آن است که نظريه «جنگ هاي پترودلار» متصور ميباشد.

تا آنجا که به بورس نفت ايران مربوط ميشود، همکاري اتحاديه اروپا با آمريکا برسرمسئله بحران هسته اي ايران و يکپارچه شدن مواضع آن با آمريکا حاکي آز آن است که از ديد اتحاديه اروپا، دربرخورد با ايران ملاحظاتي به مراتب مهمتر از رقابت يورو و دلار مطرح است، مانند حفظ امنيت عرضه نفت و جلوگيري از دستيابي ايران به سلاح هسته اي. در مجموع، در شرايط کنوني سرنوشت بورس نفت ايران و امنيت ملي کشور بيش از آنکه درخطر رويارويي دلار و يورو باشد، توسط ناهنجاري ساختار اقتصادي کشور و سياست هاي نسنجيده در زمينه مديريت داخلي و سياست خارجي کشور تهديد ميشود.

بورس نفت ايران، در صورت موفقيت، ميتواند نقش مثبتي درشفاف سازي و اصلاح ساختار اقتصادي و تجاري ايران ايفا نمايد. اين امر ميتواند ورود کشور به بازارهاي بين المللي را تسهيل کرده و جذب سرمايه گذاري خارجي ودستيابي به تكنولوژي پيشرفته صنعت نفت را آسانتر سازد. در زمينه فرآورده هاي نفتي و گاز، بورس نفت ميتواند كشور را از ارزش افزورده بيشتري برخوردارکند، موجب افزايش توليد ناخالص ملي گردد و موقعيت ژئواستراتژيک ايران را در منطقه و اقتصاد جهاني تحکيم و تقويت نمايد. اما انجام اين امر بر پايه يک سياست خارجي بحران زا تقريبا غير ممکن خواهد بود. موفقيت بورس نفت ايران بيش از هر چيز مستلزم اصلاح و شفاف سازي ساختار اقتصادي و حکومتي کشور و عقلائي کردن سياست خارجي آن است.

اين نوشتار در چهار بخش تنظيم شده است. بخش هاي اول و دوم به ارائه و بررسي متن سياسي و مباني اقتصادي نظريه «جنگ هاي پترودلار» اختصاص داده شده اند. بخش سوم به بررسي نقدهاي اين نظريه ميپردازد. بخش چهارم بررسي کوتاهي است از تاريخچه، مزايا وچالشهاي بورس نفت ايران.

1. متن سياسي

بر اساس نظريه انگدال، پس از جنگ جهاني دوم آمريکا و به تبع آن نظام مالي و اقتصاد جهاني سه دوره تاريخي را تجربه کرده اند که داراي ويژگيهاي متفاوتي ميباشند. اين دوره ها عبارتند از:
• دوره 1945 – 1971
• دوره 1971 – 1999
• دوره 1999 تا کنون

در جولاي 1944، بمنظور تثبيت شرايط اقتصادي و سياسي جهان، نمايندگان 44 کشور جهان در کنفرانس «برتون وودز» در هتل مانت واشنگتن واقع در ايالت همپشاير آمريکا اقدام به تاسيس بانک جهاني و صندوق بين المللي پول نمودند و با پذيرش دلار آمريکا به عنوان ارز بين المللي به قيمت ثابت «سي و پنج دلار برابر يک اونس طلا» نظام پولي جديدي را براي اقتصاد جهاني بوجود آوردند که به سيستم «Bretton Woods Gold Exchange» معروف ميباشد. اين سيستم تا سال 1971 دوام يافت. طي اين دوره دولت آمريکا با استفاده از امکانات بانک جهاني و صندوق بين المللي پول نقشي کليدي در بازسازي ژاپن و اروپا ايفا نمود و در مقابل، کشورهاي مزبور هژموني دلار بر اقتصاد جهاني را پذيرفتند.

در سال 1967 اولين آثار بحران در نظام پولي «برتون وودز» پديدار گرديد. با تکميل بازسازي ژاپن و اروپاي غربي، اين کشورها به رقيبي براي آمريکا در اقتصاد جهاني تبديل شدند. همزمان، ادامه جنگ ويتنام هزينه سنگيني را بر اقتصاد آمريکا تحميل نمود. تحت تاثير عوامل فوق اطمينان خاطر جامعه جهاني به دلار متزلزل گرديد، به نحوي که تعدادي از کشورها از بانک مرکزي آمريکا خواستند تا بر اساس ضوابط نظام «برتون وودز» دلار آنها را به طلا تبديل کند. اين روند براي چند سال ادامه يافت و در سال 1971 با تقاضاي بريتانيا براي تبديل 3 بيليون دلار از ذخيره ارزي خود به طلا به مرحله بحراني رسيد. در اثر اين بحران در آگوست 1971 دولت نيکسون رابطه ثابت دلار با طلا را به حالت تعليق درآورد و دلار را شناور کرد. اين اقدام عملا به نظام «برتون وودز» پايان داد.

دوره دوم با پايان يافتن سيستم «برتون وودز» آغاز شد. پايان اين سيستم موجب پيدايش تورم شديد در اوايل دهه 70 و افت ارزش دلار گرديد. در چنين شرايطي برخي ازکشورهاي عضو اوپک برآن شدند تا نفت خود را به جاي دلار بر پايه سبدي از ارزهاي مختلف قيمت گذاري کنند تا از افت قدرت خريد درآمد حاصل از فروش نفت خود جلوگيري نمايند. اين امر موجب کاهش تقاضا براي دلار و تضعيف بيشتر آن شد، به نحوي که در صورت ادامه دلار را در يک بحران عميق فروميبرد. بمنظور جلوگيري از اين تحول، دولت نيکسون با دولت عربستان سعودي وارد مذاکره شد تا اين کشور را متقاعد سازد که به قيمت گذاري و فروش نفت به دلار ادامه دهد. همزمان قيمت نفت در سال 1974 نزديک به چهار برابر شد. موافقت عربستان سعودي به عنوان بزرگترين توليد کننده اوپک با ادامه قيمت گذاري و فروش نفت به دلار، از يکسو، و افزايش قيمت نفت، از سوي ديگر، موجب شد تا اوپک امر قيمت گذاري نفت بر پايه سبدي از ارزهاي مختلف را رها کند و سيستم قيمت گذاري و فروش نفت به دلار را ادامه دهد. در اثر اين تحولات تقاضا براي دلار شديدا افزايش يافت و موقعيت دلار به عنوان ارز بين المللي مجددا تثبيت گرديد. کشورهاي جهان براي خريد نفت نيازمند دلار بودند و کشورهاي توليد کننده نفت دلار مازاد خود را در کشورهاي غرب به ويژه آمريکا سرمايه گذاري ميکردند. براي اداره منظم شرايط جديد، در سال 1974رهبران موسسات مالي نيويورک و لندن سيستمي را تدوين کردند تا دلارهاي نفتي را در اقتصاد جهان به گردش درآورد. به اين ترتيب سياست آمريکا در مرحله دوم داراي دو محور بود. نخست استفاده از اهرم هاي سياسي براي وادار ساختن کشورهاي توليد کننده نفت به ويژه اوپک براي اينکه نفت خود را تنها به دلار قيمت گذاري کرده و بفروش برسانند. دوم، ايجاد سيستمي براي به گردش انداختن مازاد دلارهاي نفتي و حفظ موقعيت برتر دلار.

در دوره دوم که به سيستم «پترو دلار» يا دلارهاي نفتي معروف ميباشد، هژموني دلار بر اقتصاد جهاني و موقعيت آن به عنوان ارز ذخيره جهان مجددا تثبيت شد. اما در اين فرايند، دلار از ارزي که پشتوانه آن طلا بود به ارزي تبديل گرديد که پشتوانه آن نفت يا طلاي سياه ميباشد. برخي از نظريه پردازان مدعي اند که براي ايجاد و حفظ اين شرايط دولت آمريکا با حکومت عربستان سعودي يک معاهده پنهاني منعقد کرده است که بر اساس آن حکومت عربستان سعودي موظف ميباشد تا در ازاي حمايت آمريکا از حکومت سعودي، با فروش نفت خود به دلار اوپک را وادار سازد که نفت را تنها به دلار قيمت گذاري کرده و بفروش برساند . عده اي از اين نظريه پردازان حتي تا آنجا پيش ميروند که معتقدند کل اين سيستم، از جمله چهاربرابر شدن قيمت نفت، به نحوي هوشمندانه توسط آمريکا طراحي و به اجرا گذاشته شده است. در اين راستا، از قول زکي يماني وزير نفت وقت عربستان سعودي نقل ميشود که وي يقين دارد آمريکا طراح اصلي افزايش قيمت نفت بوده و شاه ايران نيز به اين موضوع واقف بوده است زيرا در جريان يک ديدار از وي خواسته است تا به ملک سعود پيغام دهد که “چرا با افزايش قيمت نفت مخالفت ميکنيد؟ آمريکايي ها خود خواهان اين امراند، اگر باور نداريد از هنري کسينجر بپرسيد، اوست که خواهان افزايش قيمت نفت است.” از اين منظر، افزايش قيمت نفت نه تنها هفت شرکت نفتي بزرگ غرب (معروف به هفت خواهران) را که به دليل فعاليت هاي خود در درياي شمال و آلاسکا دچار مشکلات مالي سختي شده بودند از ورشکستگي نجات داد، بلکه با بالا بردن تقاضا براي دلار(به دليل افزايش قيمت نفت) و ايجاد يک سيستم مالي براي به گردش انداختن دلارهاي نفتي مازاد در اقتصاد آمريکا، دلار را از بحراني که دچار آن شده بود نجات داد و هژموني آنرا بر اقتصاد جهاني مجددا تثبيت نمود.

سيستمي که براي به گردش انداختن دلارهاي نفتي تدوين شد داراي دو محور اصلي بود. نخست طي قراردادي که توسط هنري کسينجر، وزير خارجه وقت آمريکا

مقاله نقش دلار در تجارت بين الملل

اين فقط قسمتي از فایل است . جهت دريافت کل فایل ، لطفا آن را خريداري نماييد
اگر تمایلی به پراخت انلاین ندارید می توانید مبلغ فایل را به شماره کارت واریز کنید و رسید را به واتساپ یا تلگرام ما ارسال کنید تا براتون ایمیل بشه
خرید این محصول از دکمه مقابل:
یا تلگرام ارسال کنید تا براتون ایمیل بشه .

پس از پرداخت لینک دانلود برای شما نمایش داده می شودو یک نسخه برای شما ایمیل می شود.

پاسخ دهید

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.